Co znaczy termin „propaganda”? Przypomnij sobie sprawę tzw. prowokacji gliwickiej, którą Niemcy zorganizowali jako pretekst do napaści na Polskę.

Celem niemieckiej propagandy było utwierdzenie opinii publicznej, że to Niemcy są ofiarami. „Krwawa niedziela” miała być dowodem na to, że Polacy są agresorem, a w Polsce prześladuje się mniejszość niemiecką – co usprawiedliwia działania hitlerowców wobec ludności polskiej. Niemcy chcieli w ten sposób uzasadnić swoją brutalną politykę eksterminacyjną.

Przypomnij sobie symbolikę bitwy termopilskiej: męstwa, niezłomności, bohaterstwa i walki do ostatniej kropli krwi.

Przykładem postawy żołnierzy polskich nawiązującej do wzorców Sparty może być bitwa pod Wizną z wrześniu 1939 r. Żołnierze pod dowództwem Władysława Raginisa pomimo ogromnej przewagi liczebnej i uzbrojenia Niemców walczyli do końca – nie chcieli trafić do niewoli. Dowódca został jako ostatni na polu bitwy i popełnił samobójstwo, rozrywając się granatem.

Przypomnij sobie, która z wrześniowych bitew była największa i jakie polskie formacje odegrały w niej szczególną rolę pod względem liczebności.

Tekst i zdjęcie dotyczą bitwy nad Bzurą. Określenie „z lancą na tanki” odnosiło się do różnicy w uzbrojeniu między oddziałami polskimi i niemieckimi. Lanca symbolizuje „staroświeckie” uzbrojenie. Polacy nie mieli tak dobrze wyposażonej armii i przeciwko niemieckim czołgom walczyła polska kawaleria uzbrojona w szable.

Przypomnij sobie, w jakim położeniu znajdowała się Polska we wrześniu 1939 r. Zwróć uwagę na to, jakie treści dotyczące sytuacji Polski zawiera każde z przemówień, i nazwij poszczególne grupy, do których skierowane są słowa prezydenta Starzyńskiego.

Napisz, które z przemówień prezydent Stefan Starzyński wygłosił jako wcześniejsze, a które jako późniejsze. Uzasadnij odpowiedź, uwzględniając okoliczności, w których powstawały oba teksty.

Jako pierwsze wygłoszone zostało przemówienie B, a jako drugie przemówienie A. W przemówieniu B prezydent Warszawy opisuje początkową sytuację stolicy – atak Niemców na Polskę – i oczekuje reakcji sojuszników: Francji oraz Wielkiej Brytanii. Okoliczności powstania przemówienia A to realia okupowanego i atakowanego bezwzględnie miasta. Upadek Warszawy i kraju, opuszczonego przez sojuszników.

Porównaj przemówienia prezydenta Warszawy. Napisz, do kogo są skierowane, i przedstaw różnice w przekazie obu orędzi. Wyjaśnij, z czego one wynikały.

Przemówienie B skierowane jest do rządów Francji i Wielkiej Brytanii. Prezydent Starzyński przypomina o francuskich i angielskich zobowiązaniach wobec Polski, wyraża pretensję o bierność i stosowanie mało istotnych środków. Informuje sojuszników o tragedii, która rozgrywa się w stolicy Polski. Przemówienie A informuje cały świat o straszliwych skutkach ataku Niemców i jest próbą uzmysłowienia, że metody, które wykorzystują najeźdźcy, prowadzą do zagłady Polski. Przemówienie jest jednocześnie próbą utrzymania morale rodaków, Stefan Starzyński zwraca się do nich takimi słowami, aby nie umarł w narodzie duch walki. Przemówienie jest również skierowane do Niemców. Prezydent Warszawy zapowiada odrodzenie się Polski i rewanż na agresorze. Różnice w przekazie przemówień wynikały z sytuacji, która rozwijała się niekorzystnie dla Warszawy i Polaków. Tekst B jest wołaniem Starzyńskiego, który wzywa do odpowiedzialności sojuszników i liczy na ich pomoc, informując, że miasto się nie poddaje. Tekst A jest ukazaniem tragedii i osamotnienia stolicy, ale też zapowiedzią zemsty.