Sprawdź się
Termin amor fati oznacza...
- kult życia.
- umiłowanie losu.
- miłość własną.
- wiarę w zaświaty.
Poniższa tabela zawiera twierdzenia dotyczące stosunku Nietzschego do antycznej Grecji. Wskaż w niej prawdziwe oraz fałszywe twierdzenia.
| prawda | fałsz | |
| Nietzsche uważał, że najlepszym i największym moralistą greckim był Sokrates. | □ | □ |
| Zdaniem filozofa Homer jest odpowiedzialny za „zarażenie” greckiego ducha „ociężałością”. | □ | □ |
| Nietzsche znał najlepiej utwory antyczne, gdyż z wykształcenia był filologiem klasycznym. | □ | □ |
| Niemiecki filozof chwalił Platona, gdyż ten – wbrew swojemu nauczycielowi – wprowadził podział na świat materialny i świat idealny. | □ | □ |
Przyporządkuj cechy rozumienia pojęcia nadczłowieka do koncepcji nietzscheańskiej i do jej nazistowskiej interpretacji.
przeciwstawiany podludziom i nieludziom, przeciwstawiany ostatniemu człowiekowi, twórczy samotnik, statyczne i nacjonalistyczne ujęcie nadczłowieka, emanacja woli mocy narodu, przedstawiciel moralności panów, historiozoficzne i ewolucyjne ujęcie nadczłowieka, reprezentant narodu, emanacja nietzscheańskiej woli mocy, przedstawiciel rasy panów
| nadczłowiek nietzscheański | |
|---|---|
| nadczłowiek nazistowski |
Poniżej znajdują się dwie wypowiedzi badaczy myśli nietzscheańskiej. Przeczytaj je, a następnie wskaż zdania, które poprawnie oddają ich treść.
WprowadzenieNietzsche po przyjeździe do Bayreuth doznał oczywiście szoku. Nie wypowiadał się na temat całej imprezy, Pierścienia Nibelunga nie obejrzał do końca, a wejściówki na kolejne spektakle oddał rodzinie. Być może oczekiwał, że czegoś podobnego dokona sam autor opery, to znaczy, że uzna własną klęskę, która w świadomości Nietzschego była również jego własną klęską, a już co najmniej kompromitacją. Wagner miał chyba jednak w tej grze o wiele więcej do stracenia, zresztą nie był to już ten sam Wagner – rebeliant „Wiosny Ludów” i uchodźca polityczny.
Źródło: K. Kaśkiewicz, Wprowadzenie, [w:] UMK, Przypadek Wagnera, Toruń 2004, s. 17.
Nietzsche, „ten wielki wzgardziciel”Napotkał tam jedynie tłum snobizujących się mieszczuchów, gotowych płacić horrendalne sumy za bilet wstępu do opery, by po zakończeniu spektaklu, przy prowizorycznych stołach porobionych z beczek (w całym miasteczku zabrakło miejsc w gospodach), dyskutować o „absolutnej sztuce” przy piwie i kiełbaskach. Powszechne zwycięstwo idei wagneryzmu okazało się jej największym upadkiem. Wagner tego nie dostrzegł, a może nawet nie chciał tego dostrzec. Oznaczało to koniec przyjaźni z Nietzschem.
Źródło: M. Żelazny, Nietzsche, „ten wielki wzgardziciel”, oprac. UMK, Toruń 2007, s. 37.
- Nietzschego rozczarowało to, jak bardzo Wagner zaczął sprzyjać bezrozumnemu motłochowi.
- Nietzsche traktował „zdradę” Wagnera jako osobistą klęskę.
- Nietzsche był rozżalony, że pomimo wielkiego wkładu w propagowanie Wagnera i jego sztuki zabrakło dla niego miejsca w gospodzie.
- Nietzsche zerwał swą przyjaźń z Wagnerem już po pierwszym dniu festiwalu.
Poniżej znajdują się młodzieńcze wypowiedzi Nietzschego na temat Bayreuth. Przeczytaj je, a następnie wskaż zdanie, które poprawnie oddaje ich treść.
Ryszard Wagner w BayreuthBayreuth jest dla nas poświęceniem porannym w dzień walki. Nie można nam wyrządzić większej krzywdy, posądzając nas, że chodzi nam tylko o sztukę: jak gdyby sztuka była środkiem leczniczym i upajającym, którym leczyć można wszelką nędzę! W obrazie tego tragicznego dzieła sztuki w Bayreuth widzimy walkę jednostki z tym, co spotyka ją z niepokonaną na pozór koniecznością, z władzą, z prawem, z pochodzeniem, z ugodą i porządkiem rzeczy. Jednostka nie może piękniej żyć, jak tylko dojrzewając i poświęcając się w walce o sprawiedliwość i miłość.
Źródło: Friedrich Nietzsche, Ryszard Wagner w Bayreuth, [w:] Przypadek Wagnera, oprac. UMK, Toruń 2004, s. 39.
Ryszard Wagner w BayreuthNie może być inaczej: spostrzegacz, przed którym staje taka postać jak Wagner, musi być czasem pomimo woli odrzucony w kierunku małości swej i ułomności i zapytuje siebie: do czego ona ci służy? Dlaczego ty właściwie istniejesz? Wówczas nie ma zapewne odpowiedzi i stoi przed własną istotą zdziwiony i zmieszany. Niech mu wystarczy, że przeżył tę chwilę; niech odpowiedzią będzie mu to, że czuje się obcy we własnej swej istocie.
Źródło: Friedrich Nietzsche, Ryszard Wagner w Bayreuth, [w:] Przypadek Wagnera, Toruń 2004, s. 50.
- Pierwszy cytat jest tak naprawdę manifestem nowej sztuki, drugi zaś ukazuje Wagnera jako wręcz boskiego wskrzesiciela dramatu antycznego.
- Pierwszy cytat jest tak naprawdę manifestem nowego rodzaju dramatu, którego dotąd nie było, drugi zaś mówi o wskrzeszeniu przez Wagnera postawy apollińskiej i postawy dionizyjskiej.
- Zarówno w pierwszym, jak i w drugim cytacie Nietzsche autoironicznie wyśmiewa dążenia Wagnera i swój własny wkład w ich realizację.
- Zarówno pierwszy, jak i drugi cytat ukazują powrót naszej cywilizacji do czasów, które panowały w naszej kulturze przed Sokratesem.
Poniżej znajduje się fragment z późnego okresu twórczości Nietzschego. Przeczytaj go, a następnie odpowiedz na pytanie: jaką rolę przypisywał sobie w tym czasie Nietzsche, jeśli chodzi o sławę Wagnera?
Ecce Homo[Narodziny tragedii] działały, a nawet czarowały tym, co w nich było chybione – oddaniem się na użytek wagnerszczyzny, jak gdyby ta była objawem wzmagającego się życia. Pismo to było właśnie dlatego w życiu Wagnera wypadkiem: od tej dopiero chwili zaczęto wiązać wielkie nadzieje z nazwiskiem Wagnera.
Źródło: Friedrich Nietzsche, Ecce Homo, oprac. Zielona Sowa, tłum. L. Staff, Kraków 2003, s. 40.
Poniżej znajduje się fragment pisma należącego do późnego okresu twórczości Nietzschego. Przeczytaj go, a następnie odpowiedz na pytanie: w jaki sposób Nietzsche rehabilituje swoje wczesne rozprawy?
Ecce HomoPsycholog mógłby dodać jeszcze, że to, co w młodych latach w Wagnerowskiej muzyce słyszałem, nie miało w ogóle nic z Wagnerem wspólnego; że opisując muzykę dionizyjską, opisywałem to, co ja słyszałem – że musiałem wszystko instynktownie przełożyć i przekształcić na nowego ducha, którego w sobie nosiłem. […] We wszystkich psychologicznie rozstrzygających ustępach jest tylko o mnie mowa, można bezwzględnie wstawić me nazwisko, lub słowo Zaratustra, gdzie tekst słowo Wagner podaje.
Źródło: Friedrich Nietzsche, Ecce Homo, oprac. Zielona Sowa, tłum. L. Staff, Kraków 2003, s. 40.