Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

R7JFZn4wUDDHK1

Ćwiczenie 1

Źródła promieniowania jonizującego występują:

tylko w laboratoriach fizycznych
tylko w elektrowniach jądrowych
wszędzie
tylko w laboratoriach naukowych i elektrowniach jądrowych

RbFvKB0PwJY5i1

Ćwiczenie 2

Uszereguj podane typy promieniowania zgodnie z rosnącą przenikliwością:

strumień neutronów
promieniowanie gamma
strumień cząstek alfa
strumień elektronów

Ćwiczenie 3

W tabeli przedstawiony jest zasięg promieniowania beta w różnych ośrodkach

Energia elektronu [MeV]	Prędkość w próżni [% c]	Zasięg w powietrzu [cm]	Zasięg w wodzie [cm]	Zasięg w pleksi [cm]
1	0,941	320	0,4	0,35
2	0,979	750	0,9	0,8
5	0,996	1995	2,5	2,15
10	0,999	6065	5,2	4,38

RJ6I63bRIk1Am

Na podstawie danych z tabeli uzupełnij zdanie:

Zaokrąglając wyniki do liczb całkowitych możemy stwierdzić, że dla energii promieniowania beta 1 MeV zasięg w powietrzu jest ............ razy większy niż w wodzie, a dla energii 10 MeV ............ razy większy.

Dla energii 1 MeV odczytujemy z tabeli zasięg w powietrzu $z_{1}$ = 320 cm, zasięg w wodzie $z_{2}$ = 0,4 cm. Dzieląc $z_{1}/z_{2}$ = 320 cm/0,4 cm = 800. Dla energii 10 MeV odczytujemy z tabeli zasięg w powietrzu $z_{3}$ = 6065 cm, zasięg w wodzie $z_{4}$ = 5,2 cm. Dzieląc $z_{3}/z_{4}$ = 6065 cm/5,2 cm = 1166.

Ćwiczenie 4

W tabeli przedstawiony jest zasięg promieniowania alfa w różnych ośrodkach

Energia [MeV]	Prędkość w próżni[% c]	Zasięg w powietrzu [cm]	Zasięg w tkance [cm]	Zasięg w lekkim materiale [mg/cm2]
2	0,0400	1,57	0,0023	2
4	0,0461	2,36	0,0034	3
5	0,0515	3,15	0,0047	4
6	0,0565	4,33	0,0061	5,5
7	0,0610	5,67	0,0079	7,2
8	0,0652	7,09	0,0096	9
9	0,0691	8,42	0,0116	10,7
10	0,0728	9,21	0,0134	11,7

RlzVnjYHTG2vA

Na podstawie danych z tabeli uzupełnij zdanie:

Zaokrąglając wyniki do trzech cyfr znaczących możemy stwierdzić, że w powietrzu zasięg promieniowania alfa o energii 10 MeV jest ............ razy większy niż promieniowania alfa o energii 5 MeV, w tkance ............ razy większy.

Dla energii 5 MeV odczytujemy z tabeli zasięg w powietrzu $z_{1}$ = 3,15 cm, zasięg w tkance $z_{2}$ = 0,0047 cm.

Dla energii 10 MeV odczytujemy z tabeli zasięg w powietrzu $z_{3}$ = 9,21 cm, zasięg w tkance $z_{4}$ = 0,0134 cm.

Dzielimy $z_{3}/z_{1}$ = 9,21 cm/3,15 cm = 2,92.

Dzieląc $z_{4}/z_{2}$ = 0,0134 cm/0,0047 cm = 2,85.

Ćwiczenie 5

W tabeli zestawiono zasięgi w powietrzu promieniowania alfa i beta w powietrzu. Oblicz stosunek zasięgów w powietrzu promieniowania beta do zasięgu promieniowania alfa, dla energii promieniowania 5 MeV i 10 MeV.

Energia [MeV]	Zasięg promieniowania alfa w powietrzu [cm]	Zasięg promieniowania beta w powietrzu [cm]
5	3,15	1995
10	9,21	6065

RFdvrB7ylzOPM

Na podstawie danych z tabeli uzupełnij zdanie:

Zaokrąglając wyniki do liczb całkowitych możemy stwierdzić, że dla energii promieniowania 5 MeV stosunek zasięgu promieniowania beta w powietrzu do zasięgu promieniowania alfa wynosi ............, a dla energii promieniowania 10 MeV ten stosunek wynosi .............

Ćwiczenie 6

Przenikanie promieniowania gamma przez materię można opisać wykresem:

RTchsyJQYOzYq

Rysunek przedstawia układ współrzędnych z siatką pomocniczą złożoną z kratek o równych bokach. Wykres nosi tytuł: "Zależność liczby zliczeń od grubości absorbentu". Oś pionowa pokazuje liczbę zliczeń wielka litera N w nawiasie kwadratowym mała litera x, wyskalowaną od zera do tysiąca, co jedną kratkę wskazującą sto jednostek. Oś pozioma przedstawia grubość absorbentu opisanego małą literą x w milimetrach (jednostki zapisano w nawiasie kwadratowym). Oś pozioma przedstawia jednostki od zera do dziesięciu, co dwie kratki, którym odpowiada jeden milimetr. W układzie współrzędnych, na siatce, niebieską linią narysowano wykres rozpoczynający się od punktu o współrzędnej zero i 1000, a kończący się na współrzędnej bliskiej współrzędnej dziesięć i zero. Linia jest zbliżona do hiperboli, łagodnie obniża się do punktu o współrzędnej siedem i zero, a następnie przebiega poziomo. — Rys. Liczba zarejestrowanych fotonów gamma w zależności od grubości absorbentu (ośrodka pochłaniającego), przez który przenikało to promieniowanie
Źródło: Politechnika Warszawska Wydział Fizyki, licencja: CC BY 4.0.

R1XENDOUc9Cb2

Sprawdź, czy przy wzroście grubości warstwy absorbentu o 1 mm liczba zliczeń fotonów opisująca natężenie promieniowania maleje dwukrotnie.

Wzrost grubości warstwy absorbentu o 1 mm powoduje dwukrotne zmniejszenie liczby zliczeń fotonów. {#TAK}/{NIE}

Odczytujemy liczbę zliczeń dla grubości warstwy 0 mm, 1 mm, 2 mm, 3 mm, 4 mm.

dla 0 mm $L_{0}$ = 1000

dla 1 mm $L_{1}$ = 500

dla 2 mm $L_{2} \approx$ 250

dla 3 mm $L_{3} \approx$ 120

dla 4 mm $L_{4} \approx$ 60

jak widać każdy przyrost grubości warstwy o 1 mm powoduje w przybliżeniu dwukrotne osłabienie natężenia promieniowania – dwukrotnie zmniejszenie liczby zliczeń.

R1PfRRQ0S85g31

Ćwiczenie 7

Uzupełnij zdanie:

Wpływ promieniowania jonizującego na materię to przede wszystkim {wywoływanie reakcji jądrowych}/{#jonizacja materii}. Jedna cząstka promieniowania wywołuje za zwyczaj {jedną jonizację}/{#wiele jonizacji}.

R1Cp7tfIWTDIR1

Ćwiczenie 8

Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli zdanie jest fałszywe:

Promieniowanie jonizujące może być wykorzystywane w syntezie związków chemicznych. {#P}/{F}

Promieniowanie jonizujące może powodować powstawanie defektów sieci krystalicznej. {#P}/{F}

Ćwiczenie 9

R12TL901Zgvxm

Oblicz minimalną energię fotonu gamma, aby mógł oddziałując z materią zamienić się w parę elektron-pozyton.
Masa elektronu i pozytonu wynosi 9,11 · 10^-31 kg.
W odpowiedzi zastosuj notację naukową, a wyniki podaj w zaokrągleniu do trzech cyfr znaczących.

Odp.: $E$ = ............ · 10^............ J = ............ MeV

Korzystamy z relatywistycznego związku między masą i energią $E=mc^{2}$ .

Z energii fotonu musi być wykreowana masa pozytonu i elektronu – łącznie $m$ = 18,2 · 10Indeks górny -31 kg. $E=mc^{2}$ = 18,22 · 10Indeks górny -31 kg · 9 · 10Indeks górny 16 mIndeks górny 2/sIndeks górny 2 = 1,63 · 10Indeks górny -13 J = 1,02 MeV

Film edukacyjny i wywiad z ekspertem

Dla nauczyciela