Eugeniusz Witkowski Potrzeba kształtowania myśli państwowotwórczej

Ważne funkcje państwa sytuują się w wymiarze społecznym państwa. Liberalny model państwa prowadzi do niebezpiecznych różnic, nie tylko ekonomicznych, ale i społecznych. Żeby zapewnić w miarę równomierny rozwój społeczny, niezbędne stają się instrumenty polityki państwowej w sferze polityki społecznej. W każdym społeczeństwie są jednostki i grupy społeczne silniejsze ekonomicznie, a zatem i społecznie. Celem niwelowania różnic pomiędzy obszarami zamożności a marginalizacji interwencje państwa są konieczne. Każdy z obywateli posiada bowiem prawo do życia na poziomie zaspokojenia jego elementarnych potrzeb materialnych.

cytat1 Źródło: Eugeniusz Witkowski, Potrzeba kształtowania myśli państwowotwórczej, „Powinność. Pismo kulturalno-społeczne Ziemi Chełmskiej” 2017, nr 4 (40), s. 6.

Kamil Goral Jan Żaryn: Co myśl narodowa ma nam współcześnie do zaproponowania?

Co ważne, czas pandemii pokazał także, że indywidualnego charakteru danej wspólnoty nie da się wtłoczyć w jakieś szersze ramy. Unia Europejska, składająca się jedynie z biurokratów, nie miała ani instrumentów, ani woli, by sercem i umysłem ratować wszystko i wszystkich. To zadanie spadło na samorządy, wspólnoty gospodarcze, zawodowe, np. lekarzy i pielęgniarki, w końcu głównie na państwa. Dowodem są nasze ustawy przygotowane przez rząd.

cytat2 Źródło: Kamil Goral, Jan Żaryn: Co myśl narodowa ma nam współcześnie do zaproponowania?, 9.07.2020 r., dostępny w internecie: fpg24.pl [dostęp 27.07.2020 r.].

D. Andre The Nation or the State?

Max Weber zdefiniował państwo jako „społeczność ludzką, która (z powodzeniem) rości sobie monopol na legalne użycie siły fizycznej na danym terytorium”. Aby użyć siły fizycznej, państwo musi posiadać zestaw instytucji, praw i przepisów opracowanych i ograniczanych przez ludzi. Dlatego państwo potrzebuje narodu, aby istnieć, ponieważ potrzebuje ludzi, którzy go tworzą i mieszkają w nim; to samo nie dotyczy narodu. Naród nie potrzebuje państwa, aby istnieć. Na przykład istnieją narody Kurdów, Palestyńczyków i Ujgurów, wszystkie istnieją bez własnego państwa. (…)
Jeffrey Herbst dalej ilustruje symbiotyczną relację między państwem a narodem, gdy pisze o braku zewnętrznych zagrożeń dla państwa i potężnym wpływie, jaki wywarło to na nacjonalizm w Afryce. Jednym z punktów, które wskazuje, jest to, że państwo odgrywa pewną rolę w tworzeniu tożsamości narodowej poprzez łączenie się wokół wspólnego wroga. Twierdzi, że brak tożsamości narodowej w państwach afrykańskich jest wynikiem małej wojny międzypaństwowej i że doprowadziło to do osłabienia państw. Oprócz braku wojny międzystanowej, jednym z elementów spuścizny kolonialnej w Afryce jest przewaga wielonarodowych państw bez wyraźnej większości etnicznej.
W sytuacjach, gdy w jednym państwie żyje wiele narodów, mogą pojawić się problemy, jeśli różne narody nie uważają, że państwo traktuje ich sprawiedliwie. Aby uniknąć tych problemów, niektórzy proponują, aby każdy naród miał państwo. Rozwiązanie to jest jednak problematyczne, ponieważ państwa mogą odrzucić roszczenia określonej grupy etnicznej lub odrzucić pojęcie samostanowienia. Zatem każdy naród może nie mieć państwa, nie oznacza to, że nie odgrywają oni jeszcze istotnej roli w państwie. Państwa czerpią korzyści z narodów, które współpracują, ponieważ bez ich wsparcia państwo ryzykuje utratę legitymacji.
Chociaż istnieją niezliczone sposoby zarządzania relacjami między państwem a narodem, udane modele wykazują warunki korzystne zarówno dla państwa, jak i narodu. Państwo, które szanuje narody w swoich granicach, ma większe szanse na poparcie ludzi. Podobnie narody, które wspierają państwo, są bardziej skłonne do samostanowienia.

the Źródło: D. Andre, The Nation or the State?, tłum. Małgorzata Krzeszowska (przekład filologiczny), 7.10.2016 r., dostępny w internecie: medium.com [dostęp 30.04.2021 r.].

Arystoteles Polityka, Księga Pierwsza

1. Każde państwo jest wspólnotą ludzi, a każda wspólnota powstaje dla osiągnięcia jakiegoś dobra (wszyscy bowiem w każdym działaniu powodują się tym, co im się dobrem wydaje), to jasną jest rzeczą, że wprawdzie (wspólnoty) dążą do pewnego dobra, lecz przede wszystkim czyni to najprzedniejsza ze wszystkich, która ma najważniejsze ze wszystkich zadanie i wszystkie inne obejmuje. Jest nią tzw. państwo i wspólnota państwowa.
   (…)

2. Okazuje się, że państwo jest tworem natury i że jest pierwej od jednostki, bo jeśli każdy z osobna nie jest samowystarczalny, to znajdzie się w tym samym stosunku, co i inne części do jakiejś całości. Z natury swojej państwo jest pierwej aniżeli rodzina i każdy z nas, całość bowiem musi być pierwej od części.

arystoteles Źródło: Arystoteles, Polityka, Księga Pierwsza, dostępny w internecie: sady.up.krakow.pl [dostęp 5.04.2021 r.].