Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

RD226OLrxMnmx1

Ćwiczenie 1

Zaznacz prawidłową definicję. Stechiometria chemiczna to:

dziedzina chemii, która zajmuje się ilościowym opisem reakcji chemicznych.
dziedzina chemii, która analizuje szybkość reakcji chemicznych.
dziedzina chemii, która zajmuje się jakościowym opisem reakcji chemicznych.

RyZTJHNtzzphG1

Ćwiczenie 2

liczba moli Możliwe odpowiedzi: 1. Cm=nV[moldm3]gdzie n - liczba boli oraz VIndeks dolny rr - objętość roztworu., 2.

C % = \frac{m_{s}}{m_{r}} \cdot 100 %

, gdzie m_s - masa substancji oraz m_r - masa roztworu., 3. Vmol=Vn gdzie V - objętość gazu oraz VIndeks dolny molmol - objętość molowa gazu., 4.

p V = n R T

, gdzie p - ciśnienie gazu (w paskalach Pa), V - objętość gazu (m³), n - liczba moli gazu, T - temperatura gazu [K], R - stała gazowa wynosząca 8,31

\frac{J}{m o l \cdot K}

., 5.

n = \frac{N}{N_{A}}

oraz

n = \frac{m}{M}

, gdzie N - liczba drobin (cząsteczek, jonów, atomów), m - masa substancji wyrażona w gramach oraz M - masa molowa wyrażona w

\frac{g}{m o l}

. stężenie procentowe Możliwe odpowiedzi: 1. Cm=nV[moldm3]gdzie n - liczba boli oraz VIndeks dolny rr - objętość roztworu., 2.

C % = \frac{m_{s}}{m_{r}} \cdot 100 %

, gdzie m_s - masa substancji oraz m_r - masa roztworu., 3. Vmol=Vn gdzie V - objętość gazu oraz VIndeks dolny molmol - objętość molowa gazu., 4.

p V = n R T

, gdzie p - ciśnienie gazu (w paskalach Pa), V - objętość gazu (m³), n - liczba moli gazu, T - temperatura gazu [K], R - stała gazowa wynosząca 8,31

\frac{J}{m o l \cdot K}

., 5.

n = \frac{N}{N_{A}}

oraz

n = \frac{m}{M}

, gdzie N - liczba drobin (cząsteczek, jonów, atomów), m - masa substancji wyrażona w gramach oraz M - masa molowa wyrażona w

\frac{g}{m o l}

. równanie Clapeyrona Możliwe odpowiedzi: 1. Cm=nV[moldm3]gdzie n - liczba boli oraz VIndeks dolny rr - objętość roztworu., 2.

C % = \frac{m_{s}}{m_{r}} \cdot 100 %

, gdzie m_s - masa substancji oraz m_r - masa roztworu., 3. Vmol=Vn gdzie V - objętość gazu oraz VIndeks dolny molmol - objętość molowa gazu., 4.

p V = n R T

, gdzie p - ciśnienie gazu (w paskalach Pa), V - objętość gazu (m³), n - liczba moli gazu, T - temperatura gazu [K], R - stała gazowa wynosząca 8,31

\frac{J}{m o l \cdot K}

., 5.

n = \frac{N}{N_{A}}

oraz

n = \frac{m}{M}

, gdzie N - liczba drobin (cząsteczek, jonów, atomów), m - masa substancji wyrażona w gramach oraz M - masa molowa wyrażona w

\frac{g}{m o l}

. objętość molowa Możliwe odpowiedzi: 1. Cm=nV[moldm3]gdzie n - liczba boli oraz VIndeks dolny rr - objętość roztworu., 2.

C % = \frac{m_{s}}{m_{r}} \cdot 100 %

, gdzie m_s - masa substancji oraz m_r - masa roztworu., 3. Vmol=Vn gdzie V - objętość gazu oraz VIndeks dolny molmol - objętość molowa gazu., 4.

p V = n R T

, gdzie p - ciśnienie gazu (w paskalach Pa), V - objętość gazu (m³), n - liczba moli gazu, T - temperatura gazu [K], R - stała gazowa wynosząca 8,31

\frac{J}{m o l \cdot K}

., 5.

n = \frac{N}{N_{A}}

oraz

n = \frac{m}{M}

, gdzie N - liczba drobin (cząsteczek, jonów, atomów), m - masa substancji wyrażona w gramach oraz M - masa molowa wyrażona w

\frac{g}{m o l}

. stężenie molowe Możliwe odpowiedzi: 1. Cm=nV[moldm3]gdzie n - liczba boli oraz VIndeks dolny rr - objętość roztworu., 2.

C % = \frac{m_{s}}{m_{r}} \cdot 100 %

, gdzie m_s - masa substancji oraz m_r - masa roztworu., 3. Vmol=Vn gdzie V - objętość gazu oraz VIndeks dolny molmol - objętość molowa gazu., 4.

p V = n R T

, gdzie p - ciśnienie gazu (w paskalach Pa), V - objętość gazu (m³), n - liczba moli gazu, T - temperatura gazu [K], R - stała gazowa wynosząca 8,31

\frac{J}{m o l \cdot K}

., 5.

n = \frac{N}{N_{A}}

oraz

n = \frac{m}{M}

, gdzie N - liczba drobin (cząsteczek, jonów, atomów), m - masa substancji wyrażona w gramach oraz M - masa molowa wyrażona w

\frac{g}{m o l}

liczba moli Możliwe odpowiedzi: 1. Cm=nV[moldm3]gdzie n - liczba boli oraz VIndeks dolny rr - objętość roztworu., 2.

C % = \frac{m_{s}}{m_{r}} \cdot 100 %

, gdzie m_s - masa substancji oraz m_r - masa roztworu., 3. Vmol=Vn gdzie V - objętość gazu oraz VIndeks dolny molmol - objętość molowa gazu., 4.

p V = n R T

, gdzie p - ciśnienie gazu (w paskalach Pa), V - objętość gazu (m³), n - liczba moli gazu, T - temperatura gazu [K], R - stała gazowa wynosząca 8,31

\frac{J}{m o l \cdot K}

., 5.

n = \frac{N}{N_{A}}

oraz

n = \frac{m}{M}

, gdzie N - liczba drobin (cząsteczek, jonów, atomów), m - masa substancji wyrażona w gramach oraz M - masa molowa wyrażona w

\frac{g}{m o l}

. stężenie procentowe Możliwe odpowiedzi: 1. Cm=nV[moldm3]gdzie n - liczba boli oraz VIndeks dolny rr - objętość roztworu., 2.

C % = \frac{m_{s}}{m_{r}} \cdot 100 %

, gdzie m_s - masa substancji oraz m_r - masa roztworu., 3. Vmol=Vn gdzie V - objętość gazu oraz VIndeks dolny molmol - objętość molowa gazu., 4.

p V = n R T

, gdzie p - ciśnienie gazu (w paskalach Pa), V - objętość gazu (m³), n - liczba moli gazu, T - temperatura gazu [K], R - stała gazowa wynosząca 8,31

\frac{J}{m o l \cdot K}

., 5.

n = \frac{N}{N_{A}}

oraz

n = \frac{m}{M}

, gdzie N - liczba drobin (cząsteczek, jonów, atomów), m - masa substancji wyrażona w gramach oraz M - masa molowa wyrażona w

\frac{g}{m o l}

. równanie Clapeyrona Możliwe odpowiedzi: 1. Cm=nV[moldm3]gdzie n - liczba boli oraz VIndeks dolny rr - objętość roztworu., 2.

C % = \frac{m_{s}}{m_{r}} \cdot 100 %

, gdzie m_s - masa substancji oraz m_r - masa roztworu., 3. Vmol=Vn gdzie V - objętość gazu oraz VIndeks dolny molmol - objętość molowa gazu., 4.

p V = n R T

, gdzie p - ciśnienie gazu (w paskalach Pa), V - objętość gazu (m³), n - liczba moli gazu, T - temperatura gazu [K], R - stała gazowa wynosząca 8,31

\frac{J}{m o l \cdot K}

., 5.

n = \frac{N}{N_{A}}

oraz

n = \frac{m}{M}

, gdzie N - liczba drobin (cząsteczek, jonów, atomów), m - masa substancji wyrażona w gramach oraz M - masa molowa wyrażona w

\frac{g}{m o l}

. objętość molowa Możliwe odpowiedzi: 1. Cm=nV[moldm3]gdzie n - liczba boli oraz VIndeks dolny rr - objętość roztworu., 2.

C % = \frac{m_{s}}{m_{r}} \cdot 100 %

, gdzie m_s - masa substancji oraz m_r - masa roztworu., 3. Vmol=Vn gdzie V - objętość gazu oraz VIndeks dolny molmol - objętość molowa gazu., 4.

p V = n R T

, gdzie p - ciśnienie gazu (w paskalach Pa), V - objętość gazu (m³), n - liczba moli gazu, T - temperatura gazu [K], R - stała gazowa wynosząca 8,31

\frac{J}{m o l \cdot K}

., 5.

n = \frac{N}{N_{A}}

oraz

n = \frac{m}{M}

, gdzie N - liczba drobin (cząsteczek, jonów, atomów), m - masa substancji wyrażona w gramach oraz M - masa molowa wyrażona w

\frac{g}{m o l}

. stężenie molowe Możliwe odpowiedzi: 1. Cm=nV[moldm3]gdzie n - liczba boli oraz VIndeks dolny rr - objętość roztworu., 2.

C % = \frac{m_{s}}{m_{r}} \cdot 100 %

, gdzie m_s - masa substancji oraz m_r - masa roztworu., 3. Vmol=Vn gdzie V - objętość gazu oraz VIndeks dolny molmol - objętość molowa gazu., 4.

p V = n R T

, gdzie p - ciśnienie gazu (w paskalach Pa), V - objętość gazu (m³), n - liczba moli gazu, T - temperatura gazu [K], R - stała gazowa wynosząca 8,31

\frac{J}{m o l \cdot K}

., 5.

n = \frac{N}{N_{A}}

oraz

n = \frac{m}{M}

, gdzie N - liczba drobin (cząsteczek, jonów, atomów), m - masa substancji wyrażona w gramach oraz M - masa molowa wyrażona w

\frac{g}{m o l}

Do podanych wielkości dopasuj odpowiednie wzory i oznaczenia.

<math><mi>p</mi><mi>V</mi><mo>=</mo><mi>n</mi><mi>R</mi><mi>T</mi></math>, gdzie p – ciśnienie gazu [Pa], V – objętość gazu [m3], n – liczba moli gazu, T – temperatura gazu [K], R – stała gazowa wynosząca 8,31 <math><mfrac><mi>J</mi><mrow><mi>m</mi><mi>o</mi><mi>l</mi><mo> </mo><mo>·</mo><mo> </mo><mi>K</mi></mrow></mfrac></math>, <math><msub><mi>C</mi><mi>m</mi></msub><mo>=</mo><mfrac><mi>n</mi><msub><mi>V</mi><mi>r</mi></msub></mfrac></math>, gdzie n – liczba moli oraz Vr – objętość roztworu, <math><mi>C</mi><mi>p</mi><mo>=</mo><mfrac><msub><mi>m</mi><mi>s</mi></msub><msub><mi>m</mi><mi>r</mi></msub></mfrac><mo>·</mo><mn>100</mn><mo>%</mo></math>, gdzie ms – masa substancji oraz mr – masa roztworu, <math><msub><mi>V</mi><mrow><mi>m</mi><mi>o</mi><mi>l</mi></mrow></msub><mo>=</mo><mfrac><mi>V</mi><mi>n</mi></mfrac></math>, gdzie V – objętość gazu oraz Vmol – objętość molowa gazu, <math><mi>n</mi><mo>=</mo><mfrac><mi>N</mi><msub><mi>N</mi><mi>A</mi></msub></mfrac></math> oraz <math><mi>n</mi><mo>=</mo><mfrac><mi>m</mi><mi>M</mi></mfrac></math>, gdzie N - liczba drobin (cząsteczek, jonów, atomów), m – masa substancji wyrażona w gramach oraz M – masa molowa [<math><mfrac><mi>g</mi><mrow><mi>m</mi><mi>o</mi><mi>l</mi></mrow></mfrac></math>]

liczba moli
stężenie procentowe
równanie Clapeyrona
objętość molowa
stężenie molowe

Ćwiczenie 3

Oblicz masę powstałego tlenku azotu( $IV$ ), wiedząc, że powstał on w wyniku rozkładu $5,3$ mola tlenku azotu( $V$ ). Wynik podaj z dokładnością do pierwszego miejsca po przecinku.

Rud4vve4ii76A

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R1UvR8Gz8JyYP

Równanie reakcji rozkładu:

2 N_{2} O_{5} \to 4 {NO}_{2} + O_{2}

Mamy $5,3$ mola $N_{2} O_{5}$ . Szukamy $m$ gramów ${NO}_{2}$ .

2 N_{2} O_{5} \to 4 {NO}_{2} + O_{2}

Z dwóch moli $N_{2} O_{5}$ otrzymujemy cztery mole ${NO}_{2}$ – możemy więc powiedzieć, że z jednego mola $N_{2} O_{5}$ otrzymujemy dwa mole ${NO}_{2}$ . Z podanych informacji, ilość tlenku azotu( $V$ ) mamy wyrażoną w molach, szukaną wartością zatem jest masa ${NO}_{2}$ . Możemy w takim razie zapisać proporcje:

1 mol N_{2} O_{5} — 2 mol {NO}_{2}

1 mol N_{2} O_{5} — 92 g {NO}_{2}

5,3 mol N_{2} O_{5} — x

x = \frac{5,3 mol \cdot 92 g}{1 mol} = 487,6 g

W wyniku rozkładu $5,3$ mola tlenku azotu( $V$ ) powstało $487, 6 g$ tlenku azotu( $IV$ ).

Ćwiczenie 4

Oblicz, jaka liczba:

atomów węgla;
atomów tlenu;
atomów wapnia

znajduje się w czterech molach ${CaCO}_{3}$ .

R17I5thEYwt2u

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RMdmbSLYOhCq7

Liczba Avogadra ( $N_{A}$ ) określa liczbę drobin (cząsteczek, jonów, atomów) zawartych w $1$ molu:

N_{A} = 6,02214076 \cdot 10^{23}

A. atomów węgla

W $1$ molu ${CaCO}_{3}$ zawarty jest jeden mol atomów węgla, więc:

1 {mol CaCO}_{3} — 1 mol atomów C

1 mol {CaCO}_{3} — 6,02 \cdot 10^{23} atomów C

4 mol {CaCO}_{3} — x

x = \frac{4 \cdot 6,02 \cdot 10^{23}}{1} = 24,08 \cdot 10^{23} atomów C

B. atomów tlenu

1 {mol CaCO}_{3} — 3 mol atomów O

1 mol {CaCO}_{3} — 3 \cdot 6,02 \cdot 10^{23} atomów O

4 mol {CaCO}_{3} — x

x = 7,2 \cdot 10^{24} O

C. atomów wapnia

W analogiczny sposób obliczamy ilość atomów wapnia, otrzymując wynik $24,08 \cdot 10^{23}$ atomów wapnia.

Ćwiczenie 5

Napisz równanie reakcji otrzymywania jodowodoru.

Następnie, posługując się pojęciami atomu, cząsteczki, mola i masy molowej, opisz reagenty oraz masowy skład procentowy pierwiastków w jodowodorze.

RQYgG037pjZDU

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R1CDVY4aLh9YB

H_{2} + I_{2} ⇄ 2 HI

reagenty	$H_{2}$	$I_{2}$	$2 HI$
atomy/cząsteczki	$1$ cząsteczka	$1$ cząsteczka	$2$ cząsteczki
mole	$1$ mol	$1$ mol	$2$ mole
masa molowa	$2 \frac{g}{mol}$	$254 \frac{g}{mol}$	$128 \frac{g}{mol}$

% H = \frac{M_{H}}{M_{HI}} \cdot 100 % = 0,78 %

% I = \frac{M_{I}}{M_{HI}} \cdot 100 % = 99, 22 %

Ćwiczenie 6

Przeprowadzono reakcję pomiędzy wodorotlenkiem glinu a kwasem azotowym( $V$ ). W tym celu użyto $12 g$ wodorotlenku glinu i $15 g$ kwasu azotowego( $V$ ). Oblicz masę powstałej soli. Wynik podaj z dokładnością do pierwszego miejsca po przecinku.

R1EUQ3PycJNlk

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RxuWI2podUwpl

Al {(OH)}_{3} + 3 {HNO}_{3} \to Al {({NO}_{3})}_{3} + 3 H_{2} O

12 g Al {(OH)}_{3} — 15 g {HNO}_{3} — m Al {({NO}_{3})}_{3}

78 g Al {(OH)}_{3} — 189 g {HNO}_{3} — 213 g Al {({NO}_{3})}_{3}

W celu obliczenia, ile soli powstaje w przebiegu powyższej reakcji, należy sprawdzić, jaki reagent jest użyty w nadmiarze. Wówczas należy obliczenia przeprowadzić w odniesieniu do substratu, którego ilość odpowiada stechiometrii reakcji (przereagowuje w całości), dlatego że ta ilość w miarodajny sposób pozwala na wyznaczenie ilości powstałej soli.

78 g Al {(OH)}_{3} — 189 g {HNO}_{3}

12 g Al {(OH)}_{3} — x

x = 29,08 g {HNO}_{3}

Oznacza to, że wodorotlenku glinu użyto w nadmiarze. Należy więc skorzystać z ilości użytego do reakcji kwasu azotowego( $V$ ).

189 g {HNO}_{3} — 213 g Al {({NO}_{3})}_{3}

15 g {HNO}_{3} — x

x = \frac{15 g \cdot 213 \frac{g}{mol}}{189 g} = 16,9 g Al {({NO}_{3})}_{3}

W reakcji powstaje $16, 9 g$ azotanu( $V$ ) glinu.

Ćwiczenie 7

Przeprowadzono reakcję zgodnie z poniższym schematem.

Przeprowadzono reakcję zgodnie z opisanym schematem.

RtoFciqZEfZaF

Ilustracja przedstawia zlewkę, w której znajduje się 50 c m 3 wodnego roztworu kwasu chlorowodorowego, podano jego stężenie molowe: C m = 2 , 87 m o l ⋅ d m − 3 . Nad zlewką znajduje się strzałka skierowana do wnętrza zlewki opisana: 0,1 g Mg wiórki. — Schemat doświadczenia
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Oblicz, jaka objętość wodoru, w przeliczeniu na warunki normalne, powstanie w reakcji magnezu z kwasem chlorowodorowym. Wynik podaj w ${dm}^{3}$ , z dokładnością do trzeciego miejsca po przecinku.

R1ObdU6uGyn6h

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R8ORECHZSw3YQ

Zapisz odpowiednie równanie reakcji, a następnie rozpisz informacje podane w zadaniu. Przypomnij sobie, ile wynosi objętość $1$ mola dowolnego gazu w warunkach naturalnych. Przy obliczeniach skorzystaj z proporcji.

Krok $I$ . Napisz równania reakcji chemicznej.

Mg + HCl \to {MgCl}_{2} + H_{2} ↑

Krok $II$ . Dobierz współczynniki stechiometryczne.

Mg + 2 HCl \to MgC l 2 + H_{2} ↑

Krok $III$ . Sprawdź, który z substratów został użyty w nadmiarze.

Liczbę moli magnezu, użytego do reakcji, oblicz ze wzoru:

n_{Mg} = \frac{m_{Mg}}{M_{Mg}}

n_{Mg} = \frac{0,1 g}{24 \frac{g}{mol}} = 0,004 mol

Ze stechiometrii równania reakcji (magnez z $HCl$ reaguje w stosunku molowym $1 : 2$ ), oblicz liczbę moli $HCl$ , które biorą udział w reakcji:

1 mol Mg — 2 mol HCl

0,004 mol Mg — y

y = \frac{0,004 mol Mg \cdot 2 mol HCl}{1 mol Mg} = 0,008 mol HCl

Liczbę moli $HCl$ użytych do reakcji, oblicz z proporcji. Stężenie kwasu chlorowodorowego mówi wprost o tym, ile moli substancji znajduje się w $1 {dm}^{3}$ , czyli $100 {cm}^{3}$ roztworu:

2,87 mol HCl — 1000 {cm}^{3}

x — 50 {cm}^{3}

x = \frac{2,87 mol HCl \cdot 50 {cm}^{3}}{1000 {cm}^{3}} = 0,1435 mol HCl

Z powyższego wynika, że kwas chlorowodorowy użyty został w nadmiarze, ponieważ liczba moli użytych w reakcji jest wartością większą niż liczba moli kwasu chlorowodorowego, który przereaguje. W związku z tym, dalsze obliczenia dotyczące objętości wydzielonego wodoru należy prowadzić dla magnezu.

Krok $IV$ . Ułóż proporcje i oblicz szukane wielkości.

1 mol Mg — 1 mol H_{2}

24 g — 22,41 {dm}^{3}

0,1 g — V_{H_{2}}

V_{H_{2}} = \frac{22,41 {dm}^{3} \cdot 0,1 g}{24 g} = 0,093 {dm}^{3}

Podczas reakcji wydzieli się $0,093 {dm}^{3}$ gazowego wodoru.

Ćwiczenie 8

Sprawdź, czy $12 {cm}^{3}$ stężonego kwasu siarkowego( $VI$ ) będzie wystarczające do roztworzenia $11 g$ cynku. Gęstość kwasu to $1, 8312 \frac{g}{mol}$ .

$Cp [%]$	$d [\frac{g}{{cm}^{3}}]$
$91$	$1,8195$
$92$	$1,8240$
$93$	$1,8279$
$94$	$1,8312$
$95$	$1,8337$

RAIcJpAMfNoV0

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RI6cA7MtWvgDa

Masz $11 g Zn$ , szukamy $V H_{2} {SO}_{4}$ .

Zn + H_{2} {SO}_{4} \to {ZnSO}_{4} + H_{2}

Na $1 mol Zn$ , czyli $65 g$ przypada $1 mol H_{2} {SO}_{4}$ , czyli $98 g$ .

Z tablic wynika, że podana gęstość kwasu siarkowego( $VI$ ) odpowiada $94 %$ stężeniu. Zatem należy wyznaczyć masę czystego kwasu siarkowego( $VI$ ) w tym roztworze. Ze wzoru na gęstość, oblicz masę całego roztworu.

d = \frac{m}{V}

m = d \cdot V

m_{r} = 1,8312 \frac{g}{{cm}^{3}} \cdot 12 {cm}^{3} = 21,97 g

$21, 97 g$ to masa roztworu kwasu siarkowego( $VI$ ) użytego do reakcji.

Następnie, ze wzoru na stężenie procentowe, należy obliczyć rzeczywistą zawartość kwasu siarkowego( $VI$ ) w tym roztworze:

C_{p} = \frac{m_{s}}{m_{r}} \cdot 100 %

Zatem:

m_{s} = \frac{94 %}{100 %} \cdot 21,97 g = 20,65 g

$20,65 g$ to masa kwasu siarkowego( $VI$ ), jaką użyto do reakcji.

Teraz policzmy, ile należałoby użyć kwasu siarkowego( $VI$ ), aby roztworzyć $11 g Zn$ . Pamiętajmy o naszym wyliczeniu, wg którego $12 {cm}^{3}$ roztworu znajduje się $20,65 g$ kwasu siarkowego( $VI$ ) i tyle mamy do dyspozycji.

11 g — m_{2}

65 g — 98 g

Zatem masa kwasu siarkowego( $VI$ ) potrzebna do roztworzenia cynku wynosi:

m_{2} = \frac{11 g \cdot 98 g}{65 g} = 16, 58 g

$12 {cm}^{3}$ kwasu siarkowego o podanej gęstości wystarczy do roztworzenia $11 g Zn$ .

Gra edukacyjna

Dla nauczyciela