Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

R1Xg5MCki9xqC1

Ćwiczenie 1

Ćwiczenie 2

R1OWkAzfQuVkd

Informacja do zadania 2 — Informacja do zadania nr $2$
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Rbiw1k3DzenZg

Przyporządkuj odpowiednią nazwę halogenku alkilowego do danego wzoru.

2

-bromo-

3

4

-dimetyloheptan Możliwe odpowiedzi: 1.

3

, 2.

4

, 3.

1

, 4.

6

, 5.

7

, 6.

8

, 7.

5

, 8.

2

1

-bromo-

3

-chloro-

2

-metylopentan Możliwe odpowiedzi: 1.

3

, 2.

4

, 3.

1

, 4.

6

, 5.

7

, 6.

8

, 7.

5

, 8.

2

3

3

-dibromo-

2

-metyloheksan Możliwe odpowiedzi: 1.

3

, 2.

4

, 3.

1

, 4.

6

, 5.

7

, 6.

8

, 7.

5

, 8.

2

1

-chloro-

2

-metylocykloheks-

1

-en Możliwe odpowiedzi: 1.

3

, 2.

4

, 3.

1

, 4.

6

, 5.

7

, 6.

8

, 7.

5

, 8.

2

2

-bromo-

2

3

-dimetyloheksan Możliwe odpowiedzi: 1.

3

, 2.

4

, 3.

1

, 4.

6

, 5.

7

, 6.

8

, 7.

5

, 8.

2

1

1

-dichloro-

4

-metylocykloheksan Możliwe odpowiedzi: 1.

3

, 2.

4

, 3.

1

, 4.

6

, 5.

7

, 6.

8

, 7.

5

, 8.

2

4

-chlorobut-

1

-en Możliwe odpowiedzi: 1.

3

, 2.

4

, 3.

1

, 4.

6

, 5.

7

, 6.

8

, 7.

5

, 8.

2

5

-chloro-

3

-metyloheks-

2

-en Możliwe odpowiedzi: 1.

3

, 2.

4

, 3.

1

, 4.

6

, 5.

7

, 6.

8

, 7.

5

, 8.

2

R13ERTDLxDZ3a

Alkany Możliwe odpowiedzi: 1.

3

3

-dibromo-

2

-metyloheksan, 2.

2

-bromo-

2

3

-dimetyloheksan, 3.

4

-chlorobut-

1

-en, 4.

1

1

-dichloro-

4

-metylocykloheksan, 5.

5

-chloro-

3

-metyloheks-

2

-en, 6.

2

-bromo-

3

4

-dimetyloheptan, 7.

1

-chloro-

2

-metylocykloheks-

1

-en, 8.

1

-bromo-

3

-chloro-

2

-metylopentan Alkeny Możliwe odpowiedzi: 1.

3

3

-dibromo-

2

-metyloheksan, 2.

2

-bromo-

2

3

-dimetyloheksan, 3.

4

-chlorobut-

1

-en, 4.

1

1

-dichloro-

4

-metylocykloheksan, 5.

5

-chloro-

3

-metyloheks-

2

-en, 6.

2

-bromo-

3

4

-dimetyloheptan, 7.

1

-chloro-

2

-metylocykloheks-

1

-en, 8.

1

-bromo-

3

-chloro-

2

-metylopentan

Ćwiczenie 3

Podaj nazwy systematyczne następujących halogenków alkilowych o podanych poniżej wzorach:

R141K4C788Unq

RYDbZSzdUWGmJ

1. $1$ -bromo- $3$ -chlorobutan
2. $1$ , $4$ -dibromo- $5$ -chloro- $3$ -etylo- $2$ -fluoropentan
3. $1$ -bromo- $3$ -chloro- $2$ -metylopentan
4. $3$ , $3$ , $4$ -trimetyloheksan
5. $1$ , $4$ -dibromo- $1$ , $5$ -dichlor- $3$ -fluoro- $3$ , $5$ -dimetyloheksan
6. $1$ , $3$ , $4$ -trichlorocykloheks- $1$ -en
7. $1$ -bromo- $2$ -chloro- $4$ -etylocykloheksan

Ćwiczenie 3

ROnQWpSNuDAI0

$C_{4} H_{8} BrCl$ dla pierwszego, dla drugiego $C_{9} H_{20}$ , zaś dla trzeciego $C_{6} H_{7} {Cl}_{3}$ .

Ćwiczenie 4

Podaj nazwy systematyczne wszystkich łańcuchowych izomerów o wzorze $C_{4} H_{8} {Cl}_{2}$ .

R1UU0nZLJwBaC

Jest $9$ izomerów.

$1$ , $1$ -dichlorobutan
$1$ , $2$ -dichlorobutan
$1$ , $3$ -dichlorobutan
$1$ , $4$ -dichlorobutan
$2$ , $2$ -dichlorobutan
$2$ , $3$ -dichlorobutan
$1$ , $1$ -dichloro- $2$ -metylopropan
$1$ , $2$ -dichloro- $2$ -metylopropan
$1$ , $3$ -dichloro- $2$ -metylopropan

Ćwiczenie 5

Określ rzędowość następujących halogenków alkilowych, których wzory przedstawiono poniżej:

Ri7I9xDwzSXnL

Informacja do zadania 6 — Informacja do zadania nr $6$
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1Mt7purXZCb6

Halogenki mogą być pierwszo- ( ${RCH}_{2} X$ ), drugo- ( $R_{2} CHX$ ) i trzeciorzędowe ( $R_{3} CX$ ).

1. Rzędowość: $1 °$
2. Rzędowość: $2 °$
3. Rzędowość: $1 °$
4. Rzędowość: $3 °$
5. Rzędowość: $2 °$
6. Rzędowość: $2 °$
7. Rzędowość: $1 °$
8. Rzędowość: $2 °$

Ćwiczenie 5

Rti0cHsfXnI6Y

Ćwiczenie 6

Adam miał za zadanie podać nazwę związku o podanym poniżej wzorze. Oceń, czy napisał ją poprawnie. Jeżeli uznasz, że jest niepoprawna, zapisz poprawną nazwę tego związku.

Adam miał za zadanie podać nazwę związku o opisanym wzorze. Oceń, czy napisał ją poprawnie. Jeżeli uznasz, że jest niepoprawna, zapisz poprawną nazwę tego związku.

RMCaJ8ZHQsm99

Ilustracja przedstawia wzór półstrukturalny: grupa metylowa jest przyłączona do atomu węgla związanego z atomem wodoru i chloru. Ponadto ten atom węgla tworzy wiązanie z kolejnym atomem węgla związanym z atomem bromu i wodoru. Do niego z kolei jest przyłączona jest grupa metylenowa CH2 połączona z kolejną grupą metylenową podstawioną atomem chloru. — Źródło: GroMar Sp. o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Odpowiedź Adama: $1$ , $4$ -dichloro- $2$ -bromo- $1$ -metylobutan.

RcZfXBkUbJZwf

Odpowiedź ucznia nie jest poprawna.

Poprawna nazwa: $3$ -bromo- $1$ , $4$ -dichloropentan.

Ćwiczenie 7

Purpura tyryjska (znana także jako purpura antyczna lub starożytna) to barwnik znany od zarania dziejów, wyodrębniany z odmiany rozkolca (gatunku ślimaka morskiego). Jej głównym składnikiem jest pewien organiczny związek chemiczny, którego wzór przedstawiono poniżej. Jest to pochodna indyga, która zawiera dwa atomy pewnego fluorowca, przyłączonego do pierścieni indolowych w pozycjach $6 .$ , co zmienia barwę z niebieskiej na purpurową. Masa molowa tego związku wynosi $420 \frac{g}{mol}$ . Dokonując odpowiednich obliczeń, ustal, jaki halogen wchodzi w skład badanego związku:

RhU5tZEUpndrC

Informacja do ćwiczenia 9 — Informacja do ćwiczenia nr $9$
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

wiedząc, że jego wzór sumaryczny jest następujący $C_{16} H_{8} X_{2} N_{2} O_{2}$ .

R6gyQ9vaQPqdI

Przykładowy sposób rozwiązania zadania.

W pierwszej kolejności ustalamy wzór sumaryczny podanego związku – $C_{16} H_{8} X_{2} N_{2} O_{2}$

$X$ we wzorze oznacza ilość atomów fluorowca, którego nazwę należy określić.

Określamy masę każdego z atomów występujących w powyższym związku, korzystając z układu okresowego:

m_{C} = 12 g

m_{H} = 1 g

m_{N} = 14 g

m_{O} = 16 g

Z treści zadania wynika, że masa molowa powyższego związku wynosi $420 \frac{g}{mol}$ . Można zatem zapisać równanie:

C_{16} H_{8} X_{2} N_{2} O_{2} = 420 \frac{g}{mol}

(16 \cdot 12 g) + (8 \cdot 1 g) + X_{2} + (2 \cdot 14 g) + (2 \cdot 16 g) = 420 g

X_{2} = 420 - 192 - 8 - 28 - 32

X_{2} = 160 : 2

X = 80 \frac{g}{mol}

Sprawdzamy w układzie okresowym, który atom fluorowca charakteryzuje się powyższą masą.

$X = Br$

Ćwiczenie 8

Pięciu uczniów: Adam, Bartek, Kacper, Paweł i Dominik, mieli za zadanie podać nazwę pewnego związku organicznego. Tylko jeden z nich napisał poprawną nazwę. Wskaż, który uczeń wykonał to zadanie poprawnie, a następnie do odpowiedzi pozostałych uczniów dobierz komentarz, który wskazuje, co dany uczeń zrobił niewłaściwie.

R15cJDkcSkFBN

Ilustracja przedstawiająca wzór związku zbudowanego z grupy CH podstawionej dwoma atomami chloru i związanej z kolejną grupą CH połączoną za pomocą wiązania podwójnego z atomem węgla podstawionym atomem bromu oraz związanym z grupą CH podstawioną grupą metylową CH3 oraz metylenową CH2. Grupa metylenowa łączy się z atomem węgla związanym z grupą etylową CH2CH3, z atomem bromu oraz z atomem chloru. — Informacja do ćwiczenia nr $11$
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

a) Adam : $3$ , $6$ -dibromo - $1$ , $1$ , $6$ -trichloro - $6$ -etylo- $4$ -metyloheks- $2$ -en

b) Bartek: $3$ , $6$ -dibromo- $3$ , $8$ , $8$ -trichloro- $5$ -metylookt- $6$ -en

c) Kacper: $1$ , $1$ , $6$ -trichloro- $4$ -metylo- $3$ , $6$ -dibromokt- $2$ -en

d) Paweł: $3$ , $6$ -dibromo- $1$ , $1$ , $6$ -trichloro- $4$ -metylookt- $2$ -en

e) Dominik: $3$ , $6$ -bromo- $1$ , $1$ , $6$ -chloro- $4$ -metylookt- $2$ -en

R10x3kdiEULzp

Ćwiczenie 9

Pewien halogenek alkilowy składał się m.in. z atomów dwóch różnych fluorowców $X$ i $Y$ . O pierwiastku $X$ wiadomo, że jego konfiguracja elektronowa to $1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{5}$ . Masa cząsteczkowa tego związku wynosi $171,5 u$ stanowi $46,65 %$ masowych całego związku. Napisz w zeszycie wzór sumaryczny tego halogenku, a następnie narysuj wzór półstrukturalny jego izomeru, który w swojej strukturze nie posiada atomu węgla stanowiącego centrum chiralności. Podaj nazwę izomeru.

RUEQW5X1V2NjC

Reg1EtVamd94P

Oblicz masę, jaką stanowi pierwiastek $Y$ w związku, i na tej podstawie określ, który to fluorowiec.

Pierwiatek $X$ należy określić za pomocą konfiguracji elektronowej. W tym celu należy skorzystać z układu okresowego. Podana konfiguracja elektronowa wskazuje na atom chloru. Aby określić pierwiastek $Y$ , można skorzystać z proporcji:

171,5 u — 100 %

Y — 46,45 %

Y = 80 u

Następnie szukamy wyznaczonej masy atomowej w układzie okresowym i określamy odpowiedni atom pierwiastka.

C_{4} H_{8} BrCl

X = Cl

Y = Br

Rp0P2B0GItk01

Ilustracja przedstawiająca wzór. W łańcuchu głównym połączone są ze sobą cztery grupy metylenowe. Grupa leżąca po lewej stronie łączy się z atomem bromu, grupa leżąca po prawej stronie łączy się z atomem chloru. Zatem zapis jest następujący BrCH2CH2CH2CH2Cl. — Odpowiedź do zadania nr $12$
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Animacja

Dla nauczyciela