Fragment artkułu z gazety „La Paix” z 14 VIII 1890 roku

Stany Zjednoczone złamią Europę na gruncie gospodarczym. [...] nie prowadzą wojny dla skrawka ziemi, dla grupki skał zamienionych na fortece, ani też dla czci sztandaru. [...] nie uderzają w ludy, lecz w to, co ich utrzymuje przy życiu. Skromniej, bez hałasu ustanawiają cła. My w Europie zbroimy się, mordujemy. Stany atakują nas wszystkich przez ustawę o handlu, która w praktyce przekreśla eksport Europy. Stany Zjednoczone mają plan prosty – zamknąć najpierw rynek amerykański, gdy zaś dostatecznie rozwiną na bazie naturalnych bogactw swój przemysł, by zaspokoić wszystkie swe potrzeby, sięgną po handel światowy.

Stany Źródło: Fragment artkułu z gazety „La Paix” z 14 VIII 1890 roku, [w:] M. Michowicz, Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, Stany Zjednoczone Ameryki Północnej 1865-1914, t. 38, Warszawa 1959, s. 14.

Majowe zajścia w Chicago

1 maja tłum robotników strajkujących, liczący około 50 tysięcy ludzi przeciągnął przez miasto w triumfalnym pochodzie, wzywając i resztę robotników, by zaprzestali pracować. […] Jednego z następnych dni, gdy się kilkaset robotników zebrało przed pewną fabryką, wzywając pracujących w niej, by nie zrywali solidarności robotniczej, nagle policja kazała im się rozejść, chociaż nie miała do tego najmniejszego prawa. Gdy wezwaniu nie uczyniono zadość, policjanci, nie czekając dłużej, dali ognia do zebranego tłumu i ranili cztery osoby, między nimi pewnego młodego chłopca. […]

Nazajutrz zwołano publiczne zebranie, by zaprotestować przeciwko tak podłemu postępowaniu; odbyło się ono pod odkrytym niebem na placu zwanym Heumarkt. Gdy większa część obecnych już się rozeszła, a na placu zostało zaledwie kilkaset osób, policja, która w liczbie 200 ludzi zachowywała się dotychczas spokojnie, nagle zaczęła w najbrutalniejszy sposób rozpędzać pozostałych, po czym bez żadnego powodu dała ognia do nich. Ale jednocześnie z wystrzałami policji dał się słyszeć huk bomby, rzuconej przez któregoś z obecnych […].

Zaraz po tym zajściu zaaresztowano bardziej wybitnych przedstawicieli stronnictwa anarchistycznego w Chicago, zarzucając im udział w owym rzuceniu bomby. […]

Sąd opierając się tylko na artykułach gazeciarskich skazał jednego z oskarżonych na 15 lat ciężkich robót, a 7 na śmierć! Nie trzeba zapominać, że w Ameryce wolno pisać, co się tylko podoba oraz, że gdy te artykuły były napisane, nikt nie pociągnął ich autorów do odpowiedzialności; tymczasem teraz mają zamiar ich zabić, nie mając przeciwko nim żadnych innych dowodów.

Maj Źródło: Majowe zajścia w Chicago, [w:] M. Michowicz, Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, Stany Zjednoczone Ameryki Północnej 1865-1914, t. 38, Warszawa 1959, s. 14.

Fragment dokumentu z epoki

Ja, […] Prezydent Stanów Zjednoczonych, na mocy władzy przysługującej mi jako głównodowodzącemu Armii i Floty Stanów Zjednoczonych w czasie obecnego zbrojnego buntu przeciwko władzy i rządowi Stanów Zjednoczonych, stosując konieczne środki wojenne dla zgniecenia rzeczonej rebelii, proklamuję publicznie, że […] zgodnie z moimi zamiarami, co zostało zapowiedziane, sto dni wcześniej, […] rozkazuję i deklaruję, że wszystkie osoby trzymane jako niewolnicy w rzeczonych wyżej stanach i częściach stanów są i będą wolne, i że rząd Stanów Zjednoczonych, łącznie z władzami wojskowymi i morskimi, będzie ochraniał wolność rzeczonych wyżej osób.

prezydent Źródło: Fragment dokumentu z epoki, [w:] I. Rusinowa, T. Wituch, Teksty źródłowe do nauczania historii powszechnej. Między rewolucją francuską a rewolucją październikową, Warszawa 1980, s. 174.