Sprawdź się
Zapoznaj się z tekstami źródłowymi i wykonaj ćwiczenie.
Tekst I
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141)Podstawowe zasady prawa pracy
Art. 10
1. Każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. Nikomu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie, nie można zabronić wykonywania zawodu.
2. Państwo określa minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę.
3. Państwo prowadzi politykę zmierzającą do pełnego produktywnego zatrudnienia.Źródło: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141), dostępny w internecie: sejm.gov.pl [dostęp 16.11.2020 r.].
Tekst II
Płaca minimalna 2021. Wynagrodzenie wzrośnie do 2800 złotych, proponuje rząd. O ile wzrośnie pensjaRząd postanowił: minimalne wynagrodzenie z dniem 1 stycznia 2021 r. ma wzrosnąć z 2600 zł brutto do 2800 zł, a minimalna zleceniowa stawka godzinowa z 17 do 18,20 zł. Teraz propozycjami tymi zajmie się Rada Dialogu Społecznego. Jeśli nie dojdzie do porozumienia, rząd ustali kwoty sam.
1 stycznia 2020 najmniejsza pensja wzrosła do 2600 zł brutto (1920 na rękę), czyli o 350 zł. Dlaczego aż o tyle? Z powodu drożyzny (żywność, akcyza, śmieci, prąd) oraz faktu, że rok 2019, kiedy ogłoszono podwyżkę, i 2020 – to lata wyborcze. Teraz takiej podwyżki nie będzie – między innymi za sprawą recesji spowodowanej koronawirusem.
Pracodawcy apelowali do rządu, by w związku ze spodziewaną recesją w 2021 r. w ogóle nie podwyższał płacy minimalnej i zostawił ją na poziomie 2600 zł. Związkowcy natomiast domagali się 2800 zł („Solidarność”) i 3100 zł (OPZZ). Rząd początkowo chciał zapisać w projekcie ustawy budżetowej 2716 zł – to minimalny poziom wymagany przez obecne przepisy ustawowe. Jednak w końcu zdecydował się na 2800 zł płacy minimalnej (ponad 2000 zł na rękę).
Źródło: Michał Borkowski, Płaca minimalna 2021. Wynagrodzenie wzrośnie do 2800 złotych, proponuje rząd. O ile wzrośnie pensja, 16.11.2020 r., dostępny w internecie: gk24.pl.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93)Umowa o dzieło
Art. 627. Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Zlecenie
Art. 734. 1. Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.
Źródło: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93), dostępny w internecie: sejm.gov.pl [dostęp 16.11.2020 r.].
Rozstrzygnij, które wśród poniższych prac winny być przedmiotem umowy o dzieło, a które umowy-zlecenia.
sprzątanie dwa razy w tygodniu biur kancelarii prawnej według określonych instrukcji (ścieranie kurzu, mycie okien, wynoszenie śmieci, odkurzanie), stała obsługa prawna pewnej spółki giełdowej, wykonanie ekspertyzy ekonomicznej i prawnej na temat planowanego przedsięwzięcia pewnej spółki, namalowanie obrazu przez lokalnego artystę, zaprojektowanie i wykonanie ogrodu, szycie koszul w różnych kolorach, wzorach i rozmiarach
| umowa o dzieło | |
|---|---|
| umowa-zlecenie |
Zapoznaj się z tabelą i wykonaj ćwiczenie.
Respondentom zadano pytanie:
Który ze sposobów zatrudnienia stanowi główne źródło Pana(i) dochodów?
Respondenci mieli za zadanie ocenić swoje dochody w różnych aspektach i ocenić je w skali od 2, co oznacza zdecydowanie nie do 2, co oznacza zdecydowanie tak. W poniższej tabeli przedstawiono uśrednione odpowiedzi.
Pytanie | Własna działalność gospodarcza | Umowa o pracę na czas określony | Umowa o pracę na czas nieokreślony | Umowa ‑ zlecenie lub umowa o dzieło |
|---|---|---|---|---|
Czy obecnie uzyskuje Pan(i) dobre zarobki? | 0,48 | 0,20 | 0,01 | 0,12 |
Czy obecnie ma Pan(i) pewność zatrudnienia i poczucie stabilizacji? | 0,67 | 0,42 | 0,88 | 0,67 |
Czy obecnie ma Pan(i) zapewnione zadowalające świadczenia socjalne? | 0,22 | 0,15 | 0,29 | 0,05 |
Czy obecnie ma Pan(i) poczucie, że wykonywane przez Pana(ią) zadania są ważne i mają sens? | 1,41 | 0,92 | 1,31 | 0,99 |
Czy obecnie wykonuje Pan(i) interesującą pracę? | 1,37 | 0,72 | 1,06 | 1,05 |
Czy obecnie wykonuje Pan(i) pracę zgodną z Pana(i) wykształceniem? | 0,08 | 0,15 | 0,40 | 0,27 |
ma Pan(i) pracę pozwalającą na pełne wykorzystanie posiadanych kwalifikacji? | 0,84 | 0,11 | 0,63 | 0,24 |
Pana(i) praca wymaga doskonalenia posiadanych umiejętności, poznawania nowych rzeczy? | 1,39 | 0,58 | 1,02 | 0,65 |
Indeks górny Źródło: Sytuacja zawodowa Polaków i gotowość zmiany zatrudnienia, „Komunikat z badań”, nr 72/2018, dostępny w internecie: cbos.pl [dostęp 16.11.2020 r.]. Indeks górny koniec Źródło: Sytuacja zawodowa Polaków i gotowość zmiany zatrudnienia, „Komunikat z badań”, nr 72/2018, dostępny w internecie: cbos.pl [dostęp 16.11.2020 r.].
Materiał źródłowy do ćwiczenia 5–6.
prawda fałsz
Pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych.
prawda fałsz
Postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na których podstawie powstaje stosunek pracy, mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy za zgodnym oświadczeniem woli pracodawcy i pracownika.
prawda fałsz
Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
Minimalną wysokość wynagrodzenia określa pracodawca w umowie o pracę.
{prawda} {#fałsz}
Pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych.
{#prawda} {fałsz}
Postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na których podstawie powstaje stosunek pracy, mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy za zgodnym oświadczeniem woli pracodawcy i pracownika.
{prawda} {#fałsz}
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Koszty zatrudnienia. W Polsce rosną wielokrotnie szybciej niż w EuropieW Polsce koszty pracy rosną w tempie prawie 8%, podczas gdy w Europie na poziomie około 3%. Przestajemy być krajem taniej siły roboczej, co jest pozytywne dla pracowników, ale mniej pasuje pracodawcom.
Polska gospodarka przez lata rozwijała się znacznie szybciej niż gospodarki najbardziej rozwiniętych krajów Europy. Częściowo wynikało to z większej konkurencyjności naszego rynku w związku z choćby niższymi kosztami zatrudnienia pracowników. Stąd wiele zagranicznych koncernów.
Szybki wzrost płac sprawia jednak, że przestajemy być krajem taniej siły roboczej. Najnowsze dane Eurostatu (odpowiednik naszego GUS‑u) pokazują, że koszty zatrudnienia w Polsce rosną kilkukrotnie mocniej niż średnia dla krajów strefy euro.
W drugim kwartale całkowite koszty zatrudnienia w Polsce były o 7,8% wyższe niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Rosną i to w coraz szybszym tempie, bo po pierwszych trzech miesiącach tego roku dynamika wynosiła 6,4%.
Na te wyniki składają się koszty płacowe (wynagrodzenie) i pozapłacowe (bonusy i inne świadczenia). Pierwsze rosły w tempie 7,2%, a drugi ponad 10%.
Zdecydowanie wolniej rosną koszty pracy w Europie. Średnia dla 28 krajów Unii Europejskiej wynosi 3,1%. W ramach strefy euro dynamika jest jeszcze niższa – wynosi 2,7%.
O kosztach pracy w Polsce wiele mówi się w kontekście obietnicy wyborczej PiS. Rządzący chcą skokowo podnieść płacę minimalną. W 2023 r. ma wzrosnąć do 4000 zł brutto, a więc prawie dwukrotnie w stosunku do obecnej. Pomysł krytykują przede wszystkim mniejsi przedsiębiorcy, którzy boją się, że nie skompensują sobie koniecznych podwyżek płac wyższymi cenami i mogą zbankrutować.
Źródło: Koszty zatrudnienia. W Polsce rosną wielokrotnie szybciej niż w Europie, 13.09.2019 r., dostępny w internecie: money.pl [dostęp 16.11.2020 r.].
Rozstrzygnij, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Koszty pracy w Polsce przewyższają średnie koszty pracy w Unii Europejskiej. | □ | □ |
| Niższe koszty zatrudniania pracowników pozytywnie wpływają na konkurencyjność gospodarki i tempo jej rozwoju. | □ | □ |
| Planowany wzrost płacy minimalnej obciąża przedsiębiorców i może prowadzić do redukcji miejsc pracy. | □ | □ |