Zwróć uwagę na wyrażenia, które powtarzają się w wierszu lub sformułowania, które mogą mieć jeszcze inne znaczenie niż dosłowne.

Przykładowe środki:

• anafora: obie strofy zaczynają się od słowa tytułowego: wiara;

• paralelizm: obie strofy mają ten sam układ wersów a ich treść stanowi niejako lustrzane odbicie;

• metafora: „co nie ma cienia, istnieć nie ma siły”.

Zastanów się nad tym, jaki efekt został osiągnięty w wierszu dzięki użytym środkom. Czy jest zaskakujący, skłania do głębokiej refleksji?

Ten krótki wiersz zawiera dwie strofy, które dotyczą pojęcia wiary, ale są to obrazy kontrastowe. Ich wyodrębnieniu służy anafora oraz paralelizm (układu strof i wersów). Dzięki temu udało się uzyskać charakter lustrzanego odbicia. Wiara przedstawiona w wierszu służy dwóm celom: albo refleksji nad pięknem świata (taki obraz wyłania się z pierwszej strofy), albo do przyjęcia cierpienia (wniosek płynący ze strofy drugiej). Poeta użył także metafory w ostatnim wersie, żeby podsumować te rozważania (wszystko, nawet wiara ma dwie strony: jasną i ciemną). W pierwszej strofie formy są bezosobowe, natomiast w drugiej pojawia się już pierwsza osoba liczby mnogiej (nas, nasz) a także tryb rozkazujący: „patrzcie”.

Przypomnij sobie, czym jest paradoks i jakim celom może służyć jego zastosowanie w utworach literackich. Zastanów się także, jakim pojęciem jest wiara.

Wiara jest pojęciem abstrakcyjnym, należy do świata duchowego, którego nie jesteśmy w stanie zbadać zmysłami takimi, jak wzrok, czy słuch. Dlatego sformułowanie: „jest wtedy, kiedy ktoś zobaczy” jest paradoksalne, bo odwołuje się do jednego ze zmysłów. Można przypuszczać, że podmiot liryczny skupia się na życiu wewnętrznym, na emocjonalnym oglądzie świata i doświadczenia wiary.

Zwróć uwagę na kontrast występujący w wierszu.

Tematem wiersza jest nadzieja, więc może się wydawać, że ci, którzy twierdzą, że „oko łudzi” są już tej nadziei pozbawieni. Jest to poetyckie objęcie kontrastu między widzeniem dosłownym rzeczywistości, ale i nieco pesymistycznym a widzeniem optymistycznym, pełnym nadziei, które może koloryzować świat, ale dzięki zmysłom ten świat staje się „żywym ciałem”.

Zastanów się, czy sformułowanie ma tylko znaczenie dosłowne.

Poeta użył tu metafory, by wskazać, czym kierują się osoby pozbawione nadziei. Jeśli doświadczyły cierpienia, mogą obawiać się jego bagatelizowania i zapomnienia. Optymizm może okazać się niemożliwy. Nadzieja może wnieść poczucie, że zostaje  coś odebrane osobie cierpiącej („jakby porwały go ręce złodziei”). Cały wiersz prowadzi czytelnika przez metaforę ogrodu, w którym wciąż odradza się nadzieja, dlatego ostatni wers wydaje się być zaskakującym rozwiązaniem.

Skup swoją uwagę przede wszystkim na sposobie definiowania miłości w obu utworach.

W Hymnie o miłości, podobnie jak u Miłosza akceptuje się istnienie zła, choć oczywiście jest ono przeciwstawiane najwyższemu z uczuć - miłości, która wydaje się być odporna na zło (w Hymnie: „wszystkiemu wierzy / we wszystkim pokłada nadzieję, / wszystko przetrzyma / Wszystko znosi”, u Miłosza: „ze zmartwień różnych swoje serce leczy”). W obu wierszach występuje także wątek przeglądania się w kimś jak w zwierciadle i głębokie poznanie samego siebie (w Hymnie: „wtedy zaś poznam tak, jak i zostałem poznany / Teraz poznaję po części”, u Miłosza: „Miłość to znaczy popatrzeć na siebie”). Warto zwrócić uwagę, że w Hymnie także wymienione są wszystkie cnoty teologiczne, którym poświęcony jest tryptyk wierszy Miłosza.