Wspólne oświadczenie ministrów spraw zagranicznych Francji, Niemiec i Polski w sprawie przyszłości Europy

1. Europa znajduje się w punkcie zwrotnym swojej historii. Jej narody i państwa wkroczyły na drogę prowadzącą ku nowym formom współżycia. Jesteśmy świadomi, że Polacy, Niemcy i Francuzi są w sposób szczególny odpowiedzialni za sprawę wypracowania w Europie takich form dobrosąsiedztwa, które sprawdzą się w przyszłości.

2. Stoimy przed niepowtarzalną szansą budowy nowej Europy, za którą wszyscy ponosimy odpowiedzialność, w duchu ludzkiej solidarności, świadomi splatania się naszych losów, opierając się na dziedzictwie wspólnych wartości. Naturalne dążenie wszystkich narodów do demokracji, dobrobytu i bezpieczeństwa może zostać trwale urzeczywistnione jedynie dzięki wspólnemu wysiłkowi całej Europy.

3. Zadaniem chwili jest zacieśnienie więzi współpracy, łączących narody i państwa ponad dzielącymi je niegdyś granicami, na wszystkich płaszczyznach i we wszystkich dziedzinach życia. Odczuwamy potrzebę całej różnorodności powiązań europejskich i regionalnych. Zwłaszcza współpraca regionów przygranicznych pozwoli ludziom uzmysłowić sobie, że Europa się jednoczy. W stosunkach między Niemcami a Francją współpraca taka stała się rzeczą normalną, a między Niemcami a Polską jest ona kluczem do przyszłej wspólnoty państw i ich obywateli. Liczba ogólnoeuropejskich struktur konfederacyjnych będzie rosła.

4. Siła nowej Europy tkwi w żywotnej różnorodności jej instytucji. Ich trzonem jest Wspólnota Europejska. Musi ona kontynuować proces integracji. Rada Europy, jako gwarant praw człowieka, demokracji i praworządności, ciągle zyskuje na znaczeniu. Stabilność w Europie pojmujemy szeroko, obejmując także czynniki polityczne, bezpieczeństwa, gospodarcze, społeczne i ekologiczne. Każda z organizacji działających w tych dziedzinach ponosi część odpowiedzialności za tę stabilność.

5. Sojusz Północnoatlantycki i Unia Zachodnioeuropejska będą również w przyszłości odgrywać ważną rolę w utrzymaniu stabilności w Europie. Dla bezpieczeństwa Europy niezbędny będzie także wymiar transatlantycki, tzn. ścisła współpraca ze Stanami Zjednoczonymi i Kanadą.

6. Polacy, Niemcy i Francuzi, wraz ze swoimi partnerami – uczestnikami KBWE, stworzyli wielki, podstawowy dokument Kartę Paryską, na którego podstawie powinien rozwijać się europejski ład pokojowy. Dlatego traktaty polityczne, jakie nasze państwa zawarły między sobą, mają szczególne znaczenie. Należy tu zwłaszcza wymienić układy, jakie Polska podpisała ostatnio z Francją (Układ o przyjaźni i solidarności z 9.04.1991 r.) i Niemcami (Układ o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z 17.06.1991 r.).

7. Trzeba udzielić wszechstronnego wsparcia reformującym się krajom Europy Środkowej i Wschodniej, w tym Związkowi Radzieckiemu. Europa nie może zostać podzielona na nowo granicą ubóstwa i bogactwa. Francja i Niemcy popierają wszelkie działania na rzecz zbliżenia Polski i pozostałych nowych demokracji do Wspólnoty Europejskiej. Nalegają one na szybkie zawarcie układów o stowarzyszeniu z demokracjami Europy Środkowej i Południowo‑Wschodniej i wspierają rozwój dialogu politycznego. Otwarcie tym nowym demokracjom drogi ku pełnemu członkostwu pokrywa się z celami Wspólnoty Europejskiej.

8. Wyzwania ery przemysłowej wymagają rozwiązań, które w regionie Europy mogą być jedynie wspólnie wypracowane. We wspólnym europejskim obszarze gospodarczym pragniemy realizować różnorodną współpracę. Należy podejmować konkretne i pożyteczne projekty, które będą przynosić bezpośrednie korzyści mieszkańcom. Obejmuje to dziedzinę ochrony środowiska, technologii, infrastruktury, komunikacji, energetyki i kultury, w których następuje ważny dla przyszłości Europy rozwój wymagający działań na skalę ogólnoeuropejską.

9. Wspólnie musimy uczynić wszystko, aby stworzyć wszystkim ludziom warunki egzystencji godne człowieka. Tylko w taki sposób możemy oszczędzić im losu uciekinierów i uniknąć migracji w obrębie i do Europy.

10. Tu w Weimarze, w rocznicę urodzin Goethego, jesteśmy szczególnie świadomi, iż kulturowa różnorodność Europy i kreatywność jej mieszkańców są najcenniejszym wspólnym dobrem. Życie kulturalne i pomyślność narodów Europy są ściśle ze sobą związane. Kultywowanie bogatej spuścizny kulturalnej Europy jest naszym wspólnym celem. Ważne podstawy w tej dziedzinie zostały wypracowane przez sympozjum KBWE w Krakowie. Pragniemy realizować politykę wszechstronnej współpracy w dziedzinie kultury, oświaty, nauki, środków przekazu i wymiany programów. Naszym dążeniem pozostanie wspieranie, gdzie tylko jest to możliwe, międzyludzkich kontaktów przekraczających granice i bariery językowe.

Ministrowie postanowili spotykać się raz w roku i dodatkowo, gdy będzie tego wymagała sytuacja w Europie. Następne spotkanie odbędzie się w Paryżu.

weimar Źródło: Wspólne oświadczenie ministrów spraw zagranicznych Francji, Niemiec i Polski w sprawie przyszłości Europy , 29.08.1991 r., dostępny w internecie: orka.sejm.gov.pl [dostęp 2.04.2020 r.].

Jacek Zalewski Na pocieszenie Trójkąt Weimarski

Tradycyjnie najłatwiej Polsce i Francji przychodzą wspólne gesty historyczno‑symboliczne. Prezydenci wystosowali wzajemne zaproszenia – Andrzej Duda będzie 14 lipca obserwował (chyba, że plany zakłóci mu wynik wyborów…) polską kompanię honorową defilującą Polami Elizejskimi, natomiast Emmanuel Macron będzie 15 sierpnia podziwiał kompanię francuską podczas 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej. Najbardziej oczekiwanym gestem politycznym gościa była zaś zapowiedź podniesienia z niebytu mitycznego Trójkąta Weimarskiego z udziałem Prezydentów Francji i Polski oraz Kanclerz Niemiec. Taki kurtuazyjny szczyt pocieszenia nie zmieni jednak okoliczności, że po brexicie traktatowa, arytmetyczna siła niemiecko‑francuskiego duetu przy podejmowaniu przez UE strategicznych decyzji radykalnie wzrosła i do przeforsowania dwustronnych uzgodnień jakakolwiek strona trzecia nie jest mu potrzebna.

Zalewski Źródło: Jacek Zalewski, Na pocieszenie Trójkąt Weimarski, 3.02.2020 r., dostępny w internecie: pb.pl [dostęp 3.04.2020 r.].

Europa potrzebuje Weimaru: Perspektywy Trójkąta Weimarskiego w czasach kryzysu

Należy zatem sformułować zadania i cele Trójkąta w taki sposób, by go z jednej strony nie przeciążyć w obecnych uwarunkowaniach, a z drugiej, by stawić czoła elementarnym wyzwaniom stojącym przed UE na przyszłość.

Po pierwsze, w krótkiej perspektywie Trójkąt powinien być wykorzystywany jako platforma budowy zaufania. Wspólnota państw o tak ścisłych powiązaniach jak w UE wymaga stałego wyjaśniania i uzasadniania politycznych motywacji, celów i priorytetów poszczególnych rządów. Odpowiadające temu formaty powinny być wolne od presji dostarczania konkretnych politycznych impulsów lub propozycji rozwiązań. Ich zadaniem powinno być łączenie decydentów ze świata polityki i administracji, jak również przedstawicieli think tanków i instytutów badawczych.

Po drugie, w średniookresowej perspektywie polityka bezpieczeństwa i obrony powinna być zadeklarowanym priorytetem wspólnego działania, rozszerzanym w zależności od przypadku o ogólne kwestie polityki zagranicznej. W nawiązaniu do dotychczasowych doświadczeń współpracy należy nawiązać stały dialog w zakresie polityki bezpieczeństwa, który służyć powinien wypracowaniu celów strategicznych, stałemu monitoringowi kryzysowemu – w celu szybkiego uzgadniania wspólnej reakcji na kryzysy, jak i rozwijaniu konkretnych cywilnych i wojskowych projektów kooperacyjnych. Pożądana byłaby instytucjonalizacja Trójkąta Weimarskiego poprzez powołanie weimarskiej rady ds. polityki bezpieczeństwa i obrony.

Po trzecie, w dłuższej perspektywie Niemcy, Francja i Polska muszą aspirować do przejęcia zadań strategicznego uzgadniania i planowania w kluczowych dla przyszłości dziedzinach integracji europejskiej. Dotyczy to w szczególności kształtowania spójnej i skutecznej polityki rozszerzenia i sąsiedztwa, jak również rozwinięcia zbieżnych celów w polityce energetycznej.

Niezależnie od aktualnej sytuacji politycznej konieczne jest zapewnienie Trójkątowi Weimarskiemu w ramach UE zdolności w zakresie wypracowania rozwiązań podstawowych sporów politycznych w ramach UE. Trójkąt Weimarski musi być zdolny do wytwarzania impulsów pozytywnie oddziałujących na długoterminowy rozwój Unii z korzyścią dla wszystkich jej członków. Może to nastąpić tylko w uzupełnieniu dobrych stosunków francusko‑niemieckich, a nie w ich zastępstwie.

Euractiv Źródło: Europa potrzebuje Weimaru: Perspektywy Trójkąta Weimarskiego w czasach kryzysu, 25.08.2016 r., dostępny w internecie: euractiv.pl [dostęp 3.04.2020 r.].