Sprawdź się
Oceń i zaznacz, czy podane stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe.
| Prawda | Fałsz | |
| Podstawą każdego uzależnienia jest zanik kontroli osoby uzależnionej nad dążeniem do uzyskania kontaktu z substancją i jej pobieraniem. | □ | □ |
| Uzależnić można się jedynie od substancji psychoaktywnych, takich jak narkotyki, alkohol lub nikotyna. | □ | □ |
| Na szybkość wystąpienia uzależnienia u poszczególnych osób wpływa jedynie rodzaj zażywanej substancji. | □ | □ |
| Jedynym niebezpiecznym rodzajem uzależnienia jest uzależnienie fizyczne. | □ | □ |
| Najlepszym podejściem w leczeniu uzależnień jest podejście holistyczne – wielowymiarowa opieka psychologiczno-farmakologiczno-behawioralna. | □ | □ |
Pogrupuj podane poniżej sformułowania na opisujące uzależnienie behawioralne lub fizyczne.
Najskuteczniejszą formą terapii jest terapia psychologiczna połączona ze wsparciem społecznym., Odstawienie środka uzależniającego nie powoduje nieprzyjemnych reakcji fizjologicznych., Jest to stan biologiczny przystosowania się do przyjmowania określonej substancji., Występuje przymus przyjmowania danego środka, aby utrzymać równowagę biologiczną i chemiczną organizmu., Występuje przymus przyjmowania danego środka lub wykonywania danej czynności w celu uzyskania oczekiwanego stanu emocjonalnego., Odstawienie substancji uzależniającej wywołuje szereg fizjologicznych reakcji, takich jak drżenie, bóle całego ciała czy wymioty., W wielu przypadkach leczenie można wspomóc farmakologicznie.
| Uzależnienie behawioralne | |
|---|---|
| Uzależnienie fizyczne |
Uzupełnij tabelę, wybierając odpowiednie sformułowania spośród podanych poniżej propozycji.
Forma terapii, Główne założenia, Przykład
| Psychoterapia | Farmakoterapia | |
|---|---|---|
| Forma terapii | ||
| Główne założenia | ||
| Przykład |
Reprogramming – model terapii, której głównym celem jest wyuczenie nowych, zdrowych modeli zachowań oraz zbioru zasad, mających ułatwić uzależnionym trwanie w abstynencji.
Wśród podanych poniżej sformułowań zaznacz wszystkie prawidłowo opisujące mechanizm powstawania uzależnienia.
- Uzależnienie fizyczne rozwija się w wyniku bezpośredniego wpływu zażywanej substancji na biochemię mózgu.
- W przypadku uzależnienia behawioralnego zawsze występuje również uzależnienie fizyczne.
- Rozwinięcie się nałogu powoduje powstanie napędu ukierunkowanego na zażywanie substancji lub ponowienie danego zachowania.
- Wiele substancji psychoaktywnych, takich jak alkohol, opiaty czy amfetamina, wpływa na hamowanie układu nagrody.
- Aktywacja układu nagrody ma kluczowe znaczenie w procesie tworzenia się uzależnień (zarówno fizycznych, jak i behawioralnych).
W zapobieganiu wystąpienia zespołu odstawiennego u osób uzależnionych bardzo ważne jest 1. metanol i metformina, 2. nikotyna, 3. halucynacje i omamy, 4. metadon oraz buprenorfina, 5. zarówno somatyczny, jak i psychiczny, 6. stopniowe, 7. substytutów, 8. jedynie u starszych osób, 9. szybsze wchłanianie, 10. jedynie alkoholu i kokainy, 11. jak najszybszego, 12. mocniejsze działanie, 13. wzrastających stężeń, 14. malejących stężeń, 15. tylko somatyczny, 16. napady drgawkowe i zaburzenia przewodnictwa sercowego, 17. dowolnych substancji psychoaktywnych, 18. zespołem odstawiennym, 19. nagłego, 20. powolnego zmniejszanie stężenia substancji uzależniającej. Dzięki temu organizm ma czas na przystosowanie się do jej 1. metanol i metformina, 2. nikotyna, 3. halucynacje i omamy, 4. metadon oraz buprenorfina, 5. zarówno somatyczny, jak i psychiczny, 6. stopniowe, 7. substytutów, 8. jedynie u starszych osób, 9. szybsze wchłanianie, 10. jedynie alkoholu i kokainy, 11. jak najszybszego, 12. mocniejsze działanie, 13. wzrastających stężeń, 14. malejących stężeń, 15. tylko somatyczny, 16. napady drgawkowe i zaburzenia przewodnictwa sercowego, 17. dowolnych substancji psychoaktywnych, 18. zespołem odstawiennym, 19. nagłego, 20. powolnego. W medycynie do tego celu używa się szeregu substancji zamiennych, tak zwanych 1. metanol i metformina, 2. nikotyna, 3. halucynacje i omamy, 4. metadon oraz buprenorfina, 5. zarówno somatyczny, jak i psychiczny, 6. stopniowe, 7. substytutów, 8. jedynie u starszych osób, 9. szybsze wchłanianie, 10. jedynie alkoholu i kokainy, 11. jak najszybszego, 12. mocniejsze działanie, 13. wzrastających stężeń, 14. malejących stężeń, 15. tylko somatyczny, 16. napady drgawkowe i zaburzenia przewodnictwa sercowego, 17. dowolnych substancji psychoaktywnych, 18. zespołem odstawiennym, 19. nagłego, 20. powolnego. Najczęściej wykorzystywanymi do leczenia uzależnienia od narkotyków są 1. metanol i metformina, 2. nikotyna, 3. halucynacje i omamy, 4. metadon oraz buprenorfina, 5. zarówno somatyczny, jak i psychiczny, 6. stopniowe, 7. substytutów, 8. jedynie u starszych osób, 9. szybsze wchłanianie, 10. jedynie alkoholu i kokainy, 11. jak najszybszego, 12. mocniejsze działanie, 13. wzrastających stężeń, 14. malejących stężeń, 15. tylko somatyczny, 16. napady drgawkowe i zaburzenia przewodnictwa sercowego, 17. dowolnych substancji psychoaktywnych, 18. zespołem odstawiennym, 19. nagłego, 20. powolnego, a w przypadku uzależnienia od papierosów – 1. metanol i metformina, 2. nikotyna, 3. halucynacje i omamy, 4. metadon oraz buprenorfina, 5. zarówno somatyczny, jak i psychiczny, 6. stopniowe, 7. substytutów, 8. jedynie u starszych osób, 9. szybsze wchłanianie, 10. jedynie alkoholu i kokainy, 11. jak najszybszego, 12. mocniejsze działanie, 13. wzrastających stężeń, 14. malejących stężeń, 15. tylko somatyczny, 16. napady drgawkowe i zaburzenia przewodnictwa sercowego, 17. dowolnych substancji psychoaktywnych, 18. zespołem odstawiennym, 19. nagłego, 20. powolnego. Swoim działaniem imitują one mechanizm wcześniej stosowanych substancji uzależniających, jednak cechuje je lepszy profil bezpieczeństwa. Ich podawanie musi być ściśle kontrolowane przez lekarza prowadzącego terapię odwykową.
Na podstawie informacji zawartych w materiale filmowym oraz własnej wiedzy uzupełnij tekst sformułowaniami podanymi poniżej, przeciągając odpowiednie z nich w wybrane miejsca.
jak najszybszego, zespołem odstawiennym, jedynie u starszych osób, jedynie alkoholu i kokainy, tylko somatyczny, metadon oraz buprenorfina, mocniejsze działanie, wzrastających stężeń, malejących stężeń, dowolnych substancji psychoaktywnych, zarówno somatyczny, jak i psychiczny, nagłego, metanol i metformina, powolnego, szybsze wchłanianie, substytutów, stopniowe, halucynacje i omamy, nikotyna, napady drgawkowe i zaburzenia przewodnictwa sercowego
Zespół abstynencyjny, inaczej zwany ............................................................................................................, to zbiór objawów występujących w wyniku ............................................................................................................ niedoboru danej substancji. Może pojawić się w wyniku odstawienia ............................................................................................................. Zaburzenia obserwowane podczas tego stanu mają charakter ............................................................................................................. Mogą być różnie nasilone – od lekkiego niepokoju i pogorszenia nastroju do stanów bezpośrednio zagrażających życiu. Do najcięższych objawów somatycznych zaliczamy ............................................................................................................, a do psychicznych .............................................................................................................
W zapobieganiu wystąpienia zespołu odstawiennego u osób uzależnionych bardzo ważne jest ............................................................................................................ zmniejszanie stężenia substancji uzależniającej. Dzięki temu organizm ma czas na przystosowanie się do jej ............................................................................................................. W medycynie do tego celu używa się szeregu substancji zamiennych, tak zwanych ............................................................................................................. Najczęściej wykorzystywanymi do leczenia uzależnienia od narkotyków są ............................................................................................................, a w przypadku uzależnienia od papierosów – ............................................................................................................. Swoim działaniem imitują one mechanizm wcześniej stosowanych substancji uzależniających, jednak cechuje je lepszy profil bezpieczeństwa. Ich podawanie musi być ściśle kontrolowane przez lekarza prowadzącego terapię odwykową.
Przedstawiony szlak dotyczy {#serotoniny}{acetylocholiny}.
Uzależnienie od alkoholu wywiera wpływ na życie nie tylko chorego, ale także jego najbliższych, powodując wystąpienie zmian w relacjach między członkami rodziny. Z typową dla uzależnień destrukcyjną siłą dezorganizuje dotychczasowy rozkład praw i obowiązków, prowadząc tym samym do narastania frustracji u nieuzależnionego partnera oraz u dzieci, którzy czują się zmuszeni do koncentrowania uwagi na alkoholiku i konsekwencjach jego nałogu. Trudności związane z adaptacją do nowej sytuacji mogą doprowadzić do dwojakiego rodzaju reakcji z ich strony. Pierwszy z wariantów polega na zerwaniu więzi uczuciowych z alkoholikiem i wystąpieniu wtórnej konsolidacji pozostałych członków rodziny (…). W drugim przypadku partner i dzieci uznają alkoholika za osobę chorą i starając się mu pomóc, dostosowują się do jego nowego trybu życia. Wytworzony przez osobę uzależnioną system zaprzeczeń i iluzji zostaje zaadoptowany przez resztę rodziny, której aktywność sprowadza się głównie do negowania istnienia problemu oraz neutralizowania związanych z nim przykrych sytuacji.
Indeks dolny Źródło: Mateusz Hędzelek, Marcin Wnuk, Jerzy T. Marcinkowski, Choroba współuzależnienia od alkoholu – diagnoza, konsekwencje, leczenie, Probl Hig Epidemiol 2009, 90(3): 309–315. Indeks dolny koniecŹródło: Mateusz Hędzelek, Marcin Wnuk, Jerzy T. Marcinkowski, Choroba współuzależnienia od alkoholu – diagnoza, konsekwencje, leczenie, Probl Hig Epidemiol 2009, 90(3): 309–315.
Lobelina będąca alkaloidem wyizolowanym ze stroiczki rozdętej (Lobelia inflata) jest analogiem nikotyny, wykazuje wiele działań analogicznych z nikotyną (…). Obecnie trwają próby stosowania innych analogów nikotyny, co być może doprowadzi do wprowadzenia do terapii nowych substancji działających na receptory N‑cholinergiczne, czyli nikotynowe, szczególnie w mózgu. Powinno to zmniejszyć objawy abstynencji nikotynowej bez stosowania nikotyny.
W terapii antynikotynowej stosuje się również tzw. produkty naturalne, preparaty ziołowe i inne (…). Garbniki zawarte w wyciągu z kłącza pięciornika, działając na błonę śluzową jamy ustnej, zmieniają sposób odczuwania smaku, a olejek miętowy zmienia smak dymu tytoniowego, psując przyjemne doznania występujące w czasie palenia. Garbniki zawarte w wyciągu z guarany i z pięciornika, działając na błonę śluzową żołądka i jelit, zmniejszają łaknienie (wzrost łaknienia jest jednym z objawów zaprzestania palenia), a kofeina zawarta w wyciągu z guarany pobudza czynność ośrodkowego układu nerwowego, zmniejsza senność, pobudza ośrodek oddechowy, osłabia odczuwanie zmęczenia, poprawia refleks, powodując bardziej efektywne i szybkie kojarzenie.
Indeks dolny Źródło: Jerzy Samochowiec, Dariusz Rogoziński, Anna Hajduk, Anna Skrzypińska, Georg Arentowicz, Diagnostyka, mechanizm uzależnienia i metody leczenia uzależnienia od nikotyny, Alkoholizm i Narkomania, Tom 14, Nr 3, ss. 323–340. Indeks dolny koniecŹródło: Jerzy Samochowiec, Dariusz Rogoziński, Anna Hajduk, Anna Skrzypińska, Georg Arentowicz, Diagnostyka, mechanizm uzależnienia i metody leczenia uzależnienia od nikotyny, Alkoholizm i Narkomania, Tom 14, Nr 3, ss. 323–340.