Sprawdź się
Przeanalizuj zamieszczone niżej godła, a następnie wskaż, które z nich było godłem Księstwa Warszawskiego. Uzasadnij swój wybór.
Przeczytaj tekst źródłowy i na podstawie jego treści oraz własnej wiedzy wykonaj zamieszczone pod nim polecenie.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i na podstawie jego treści oraz własnej wiedzy wykonaj zamieszczone pod nim polecenie.
Ustawa Konstytucyjna Księstwa Warszawskiego z d. 22 lipca 1807 r. (z poprawkami wprowadzonymi przez Dekret […] z d. 24 lutego 1810 r.)Tytuł VI. O izbie poselskiej
Art. 35. Izba poselska składa się: 1) z sześciudziesiąt posłów mianowanych na sejmikach, czyli zgromadzeniach szlachty każdego powiatu, licząc po jednym z powiatu. Posłowie powinni mieć najmniej 24 lat skończonych, być w zupełnym używaniu praw swoich, lub usamowolnionymi; 2) z czterdziestu deputowanych od gminów. (W myśl art. 5 Dekretu z 1810 r,: Liczba 60 posłów na sejm oznaczona artykułem 35 konstytucji pomnożona będzie do 100, z których 40 obranymi będą na sejmikach powiatowych w kraju, do Księstwa naszego Warszawskiego wcielonym, liczba 40 deputowanych, tymże artykułem oznaczonych, pomnożona będzie do 66, z których 26 będą obranymi na zgromadzeniach gminnych tegoż wcielonego kraju).
Źródło: Ustawa Konstytucyjna Księstwa Warszawskiego z d. 22 lipca 1807 r. (z poprawkami wprowadzonymi przez Dekret […] z d. 24 lutego 1810 r.), [w:] Wybór źródeł do historii państwa i prawa w dobie nowożytnej. Cz. 1. Teksty do historii burżuazyjnego prawa państwowego, oprac. M. Sczaniecki, Warszawa 1976, s. 32–36.
Przeczytaj zamieszczone niżej źródła i na podstawie ich treści oraz własnej wiedzy napisz, jakiego wydarzenia z dziejów Polaków epoki napoleońskiej one dotyczą. Odpowiedź uzasadnij.
Zapoznaj się z zamieszczonymi niżej źródłami i na podstawie ich treści oraz własnej wiedzy napisz, jakiego wydarzenia z dziejów Polaków epoki napoleońskiej one dotyczą. Odpowiedź uzasadnij.
PamiętnikiPo opatrzeniu w żywność naszej floty, wyruszyliśmy w dalszą drogę, a przy pomyślnym wietrze w 36 dni stanęliśmy w San Domingo śród lata 1802. Dla nas było przeklęte Domingo, gdzie nam grób Napoleon w przeciągu sześciu miesięcy wykopał […]. Gdy podpłynęliśmy pod San Domingo, ujrzeliśmy owe okropne góry, nasze przyszłe groby.
Źródło: Jakub Filip Kierzkowski, Pamiętniki, [w:] Dzieje wojskowości polskiej do roku 1831 (wypisy źródłowe), oprac. B. Baranowski, W. Bortnowski, W. Lewandowski, Warszawa 1949, s. 221–222.
Wiersz do legiów polskichO hańbo. O ślepoto, w ludziach niepojęta.
Ten, który został wolnym, poniósł drugim pęta.
Poniósł, ale słusznego nie uszedł pogromu.
Znalazł lub zgon za morzem, lub niewolę w domu.
O narodzie niewdzięczny, takaż twa wypłata,
Byś na rzeź słał przyjaciół wśród obcego świata –
Nadzieje matek zamieniał w rozpacz i trwogę.
Takąż nam do ojczyzny ukazałeś drogę?
Źródło: Cyprian Godebski, Wiersz do legiów polskich, [w:] Z dziejów oręża polskiego, red. R. Jegorow, Warszawa 1959, s. 274.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i mapą, a następnie wykonaj zamieszczone pod nimi polecenie.
Źródło A
Relacja Andrzeja NiegolewskiegoW wilię batalii, 29 [listopada 1808], szwadron 3 pułku naszego, przeznaczony na służbę u cesarza, odprowadził go do Boceguillas, gdzie szaserzy i grenadiery przy nim służbę czyniły. Po czym szwadron nasz stanął za wsią Boceguillas, a przed górami Somosierra, na których był rozłożony obóz około 13 tysięcy Hiszpanów pod dowództwem jenerała don Benito San Juan. […]
[…] na dany rozkaz szwadron nasz udał się pod same góry i stanął w kolumnach plutonowych na gościńcu w bliskości przekopu przez Hiszpanów na nim zrobionego, aby tym nie dostępniejszy uczynić wąwóz już i tak podług wyobrażeń ludzkich niezdobyty, a za którym don Benito San Juan w pozycji ze wszech innych stron nieprzystępnej ze swoimi 13 tysiącami Hiszpanów obozował. […]
Szwadron dognałem, kiedy już był wpadł do wąwozu i już był zabrał pierwsze piętro armat i pędziła dalej bez najmniejszego zatrzymania się i bez żadnego porządku wojennego, któren dla cieśniny nawet był niepodobny.
Wszyscy pędzili wśród ogromnego ognia tak kartaczowego z przodu, jak i lewej, i prawej strony wąwozu i samego jego szczytu z ręcznej broni przez piechotę na nas w tę cieśninę ciskanego […]. I tak lotem błyskawicy pędząc, padł wprawdzie pierwszy, drugi za pierwszym, trzeci za drugim, ale następujący nie uważając na poległych i ciągle spadających kolegów, już każde z czterech pięter z jego czterema armatami, rąbiąc w pędzie kanonierów, jedno po drugim zdobywały, nie pozwalając żadnej baterii jak tylko raz wystrzelić. Które też, ledwo co były wystrzeliły, już były nasze. Piechota zaś sama, na szczycie gór stojąca, atakiem naszym przestraszona, uciekła. Tak w kilka minut przeszkoda, prawie nie do zwyciężenia uchylona, droga cesarzowi i jego armii do Madrytu otwarta i utorowana.
Źródło: Relacja Andrzeja Niegolewskiego, [w:] Robert Bielecki, Andrzej Tyszka, Dał nam przykład Bonaparte. Wspomnienia i relacje żołnierzy polskich 1796–1815, t. 1, Kraków 1984, s. 200–201.
Źródło B
Przeczytaj tekst źródłowy i na podstawie jego treści oraz własnej wiedzy wykonaj zamieszczone pod nim polecenia.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i na podstawie jego treści oraz własnej wiedzy wykonaj zamieszczone pod nim polecenia.
Nota Dąbrowskiego do Dyrektoriatu, 9 X 1796Chodziłoby o formację paru legionów franko‑polskich przy armii Rzptej nad Renem i we Włoszech. […] Te legiony służyłyby za środek i szkołę dla przyszłej armii polskiej […] Składałyby się one z niektórych jenerałów polskich, którzy z odznaczeniem odbyli dwie ostatnie kampanie w Polsce […], z oficerów […], którzy działając w duchu narodowym odmówili prawie wszyscy przyjęcia służby, jaką im mocarstwa współdzielące się Polską ofiarowały, i z Galicjanów gwałtownie wepchniętych w służbę cesarza austriackiego […]. Te legiony służyłyby jako korpusy ochotników przy […] armii Rzptej Francuskiej […]. Wykonanie tego projektu [zapewni] Francji […]: 1) Wprowadzono by w nieład armię austriacką […]; 3) […] wojskowi polscy […] przejęliby się zasadami republikańskimi i wnieśliby je do swej ojczyzny z uczuciem pewnej dumy, że je nabyli w szkole armii francuskiej jako jej towarzysze broni.
Źródło: Nota Dąbrowskiego do Dyrektoriatu, 9 X 1796, [w:] Teksty źródłowe do nauki historii w szkole. Legiony Dąbrowskiego. Europa w dobie wojen napoleońskich, t. 26, oprac. J. Willaume, Warszawa 1960, s. 9–10.
Przeczytaj fragment dekretu Fryderyka Augusta z 21 XII 1807 r. i na podstawie jego treści oceń trafność funkcjonującej w Księstwie Warszawskim opinii, że ów akt prawny „zdejmował chłopu kajdany z nóg razem z butami”.
Zapoznaj się z fragmentem dekretu Fryderyka Augusta z 21 XII 1807 r. i na podstawie jego treści oceń trafność funkcjonującej w Księstwie Warszawskim opinii, że ów akt prawny „zdejmował chłopu kajdany z nóg razem z butami”.
Dekret z 21 grudnia 1807 r.Zważywszy zdanie Naszej Rady Stanu w zamiarze objaśnienia i dopełnienia Ustawy Konstytucyjnej tytułu I artykułu 4 nam przedłożone: postanowiliśmy i stanowiemy, jak następuje:
Art. 1. Każdy rolnik włościanin i z wyrobku żyjący, nie mający już poprzedniczo za dobrowolnym układem nadanego sobie prawa własności lub na lata udzielonego, wolny jest wyprowadzić się z miejsca, w którym dotąd zostawał i przenieść się w obrębie Księstwa Warszawskiego tam, gdzie dobra wola jego będzie.
Art. 2. Winien jednakże opowiedzieć się wprzódy dziedzicowi, który wstrzymać onego nie jest mocen, tudzież zwierzchności wskazanej od władzy administracyjnej powiatowej, która o każdym wynoszącym się i przybywającym, w okręgu swojego powiatu, rządowi raport uczynić powinna.
Art. 3. Zapewnia się dla rolników, włościan, z wyrobku żyjących, chcących się pozostać w miejscu teraźniejszego ich pobytu, zupełną wolność przemieszkiwania do roku, byleby odbywali też same powinności, którym dotąd podlegali. Dziedzic przez ten przeciąg czasu ani do wyprowadzenia się przymuszać, ani podwyższać żadnego rodzaju obowiązków, nad używane dotąd, nie jest mocen. […]
Art. 5. Rolnik na koniec wyprowadzający się ze wsi, w której dotąd pozostawał, winien oddać dziedzicowi własność tegoż dziedzica gruntową, składającą się z załogi [inwentarza żywego i martwego] i zasiewów.
Źródło: Dekret z 21 grudnia 1807 r., [w:] Teksty źródłowe do nauki historii w szkole. Księstwo Warszawskie (1807–1815) i Królestwo Polskie (1815–1830), t. 27, oprac. T. Mencel, Warszawa 1958, s. 4.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i na podstawie jego treści oraz własnej wiedzy wykonaj zamieszczone pod nim polecenia.
Dał nam przykład Bonaparte. Wspomnienia i relacje żołnierzy polskich 1796–1815PAWEŁ SKÓRZEWSKI generał ziemski kaliski
JÓZEF LIPSKI generał ziemski sieradzki
KACPER MIASKOWSKI były kapitan artylerii polskiej
[Do gen. Dąbrowskiego]
Pan Miaskowski, były kapitan artylerii polskiej, udał się według Waszego rozkazu do Kalisza z proklamacją podpisaną przez Waszą Ekscelencję i pana Wybickiego. Uwiadomił on o niej najpierw hrabiego Skórzewskiego, generała ziemskiego kaliskiego, i generała ziemskiego Lipskiego z Sieradza. Ogłoszono ją natychmiast mieszkańcom miasta, którzy przyjęli ją najżywszymi aklamacjami.
Panowie Miaskowski i Woyda, były oficer Legionów Polskich, dziś mieszkający w Kaliszu, zapowiedzieli przybycie niezwyciężonych armii wielkiego Napoleona na ziemie polskie i przejęli w imieniu Jego Cesarskiej Mości kasy i archiwa publiczne, po czym opieczętowali je. Garnizon pruski, złożony ze 127 ludzi, wzięty został w niewolę, a młodzi Polacy uzbrojeni zostali w ich karabiny. Następnie szanowny generał Skórzewski, starzec 70‑letni, i pan Miaskowski jako zwiastuni tak wspaniałych wieści wniesieni zostali przez lud do katedry. Mieszkańcy wszystkich klas i obojga płci udali się tam. Dziekan katedry odczytał gromkim głosem proklamację. Okrzyki „Vivat Napoleon, nasz protektor, nasz zbawca” zagrzmiały ze wszystkich stron. Wszyscy z własnej woli zaprzysięgli mu posłuszeństwo i wierność. Zaintonowano Te Deum.
Źródło: [w:] Robert Bielecki, Andrzej Tyszka, Dał nam przykład Bonaparte. Wspomnienia i relacje żołnierzy polskich 1796–1815, t. 1, Kraków 1984, s. 136–137.
Zapoznaj się z nagraniem i odpowiedz na pytanie: jak autor wiersza ocenia stosunek Napoleona do sprawy polskiej? Uzasadnij odpowiedź.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/Dhm10PKx5
Nagranie dźwiękowe Kornel Ujejski Sąd matek.
Sąd matekKornel Ujejski, Sąd matek
Od cesarza Francuzów przyszły słowa […]:
„Lecę jak zamach miecza, śmierć niosę, gdzie padnę,
A w żelaznej mej dłoni trzymam wieńce darów,
Spieszcie się, syny Polski, do moich sztandarów. […]
Jeśli wielką ofiarą spłoniecie od razu,
Hojnie pobłogosławię waszemu żelazu;
Jeśli stanie żołnierzy trzydzieści tysięcy,
Choć trzydzieści tysięcy, jeżeli nie więcej,
Kraj wam wskrzeszę!” […]
Rozrzutnie postępujesz sobie z krwią ofiarną,
A ludom co z ufnością do ciebie się garną
Widmo przyszłej wolności rzucasz na zadatek,
Cały świat oszukujesz – ale ty serc matek
Nie oszukasz!
Mijają nas, nie słyszą…
Bądźcie zdrowi – Pozdrówcie starszych braci pod Trebią, pod Novi,
W San Domingo!
Źródło: Kornel Ujejski, Sąd matek, [w:] Janusz Wałek, Dzieje Polski w malarstwie i poezji, Warszawa 187, s. 176.