Małgorzata Czuryk, Katarzyna Dunaj, Mirosław Karpiuk, Krzysztof Prokop Bezpieczeństwo państwa. Zagadnienia prawne i administracyjne

1.3. Bezpieczeństwo państwa w Konstytucji RP

Bezpieczeństwo jest jedną z najważniejszych wartości, do których odwołuje się Konstytucja z 1997 r. Spośród wielu pojęć bezpieczeństwa występujących w prawoznawstwie Konstytucja RP stosuje tylko niektóre. Wyróżniają się przede wszystkim takie pojęcia, jak: „bezpieczeństwo obywateli”, „bezpieczeństwo państwa”, „bezpieczeństwo wewnętrzne” i „bezpieczeństwo zewnętrzne”. W przepisach konstytucyjnych występuje również „porządek publiczny”. Nie ma zaś w ustawie zasadniczej często spotykanych na gruncie prawa administracyjnego takich terminów, jak „bezpieczeństwo publiczne”, „spokój (ład) publiczny” oraz „bezpieczeństwo i porządek publiczny”. Najważniejsze znaczenie odgrywa brak w Konstytucji RP terminu „bezpieczeństwo narodowe”, co nie wyklucza jednak możliwości posługiwania się tym terminem w rozważaniach konstytucyjnoprawnych, zwłaszcza jeśli uwzględnić dorobek nauki w ustaleniu znaczenia tego pojęcia.

bezpieczenstwo Źródło: Małgorzata Czuryk, Katarzyna Dunaj, Mirosław Karpiuk, Krzysztof Prokop, Bezpieczeństwo państwa. Zagadnienia prawne i administracyjne, Olsztyn 2016, s. 23.

(br) Prezydent to najwyższy reprezentant państwa, ale politykę zagraniczną prowadzi rząd

Prezydent jest najwyższym przedstawicielem państwa, ale politykę zagraniczną prowadzi rząd; konstytucja konkretnie wymienia kompetencje prezydenta w obszarze polityki zagranicznej, chodzi m.in. o powoływanie ambasadorów i ratyfikowanie umów międzynarodowych – mówi prof. Marek Chmaj. Konstytucjonalista powiedział, że ustawa zasadnicza w art. 126 mówi, iż prezydent jest najwyższym przedstawicielem państwa w stosunkach zewnętrznych, natomiast w art. 146 wskazuje, że politykę zagraniczną prowadzi Rada Ministrów.

Co do tego nie ma wątpliwości – polityka zagraniczna to rząd, natomiast prezydent, jako reprezentant państwa, może gratulować, wskazywać, inicjować, zachęcać, składać kondolencje itp., ale nie może podejmować decyzji w zakresie polityki zagranicznej – powiedział prof. Chmaj.

Podkreślił, że jeżeli prezydent uczestniczy w posiedzeniach gremiów międzynarodowych i zabiera na nich głos, to aby móc coś proponować, musi mieć do tego pełnomocnictwa rządu, jeżeli chodzi o prowadzenie polityki zagranicznej. Jak dodał, konstytucja wskazuje też, że odnośnie polityki zagranicznej prezydent ma tylko trzy kompetencje, wskazane ściśle w konstytucji, jest to katalog zamknięty.

Po pierwsze, mianuje i odwołuje polskich ambasadorów, czyli pełnomocnych przedstawicieli Rzeczypospolitej w innych państwach czy organizacjach międzynarodowych, po drugie, przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące od akredytowanych w Polsce przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i organizacji międzynarodowych, po trzecie, ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe – wyjaśnił konstytucjonalista.

onet Źródło: (br), Prezydent to najwyższy reprezentant państwa, ale politykę zagraniczną prowadzi rząd, 10.03.2015 r., dostępny w internecie: onet.pl [dostęp 8.06.2020 r.].

Bronisław Tumiłowicz Co dziś oznacza suwerenność kraju?

prof. Konstanty Wojtaszczyk, Instytut Nauk Politycznych UW

Jednym ze sposobów rozumienia suwerenności jest zdolność do kształtowania i realizowania celów polityki zagranicznej. Z kolei aspekt wewnętrzny oznacza prawo władz państwa do tworzenia wewnętrznego ustroju i porządku politycznego. Te aspekty składają się na suwerenność w kontekście członkostwa w UE. Decydujący jest fakt, iż sami podjęliśmy decyzję o wstąpieniu do wspólnoty. Nikt nas nie zmuszał i suwerenność została uszanowana. Jednocześnie ukształtowała się tak, że decydując się na przystąpienie, część kompetencji przekazujemy instytucjom ponadnarodowym, europejskim. Z jednej strony suwerenność zostaje ograniczona, bo musimy realizować przepisy prawa UE, odstępstwo zaś kończy się sankcjami. Z drugiej strony jednak poprzez fakt uczestnictwa w UE mamy większy wpływ na jej funkcjonowanie, niż gdybyśmy do niej nie przystąpili. Pewne kompetencje suwerenności tracimy, ale zyskujemy też większe możliwości oddziaływania we współdziałaniu. Fakt, że najważniejsze decyzje w UE podejmuje się jednomyślnie z udziałem wszystkich państw członkowskich, oznacza poszanowanie ich suwerenności przez innych uczestników wspólnoty.

tygodnik Źródło: Bronisław Tumiłowicz, Co dziś oznacza suwerenność kraju?, 4.10.2004 r., dostępny w internecie: tygodnikprzeglad.pl [dostęp 8.06.2020 r.].

Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej

Art. 1. [Przedmiot ustawy; mecenat państwa]

1. Działalność kulturalna w rozumieniu niniejszej ustawy polega na tworzeniu, upowszechnianiu i ochronie kultury.

2. Państwo sprawuje mecenat nad działalnością kulturalną polegający na wspieraniu i promocji twórczości, edukacji i oświaty kulturalnej, działań i inicjatyw kulturalnych, a także opieki nad zabytkami i ochrony dziedzictwa narodowego w Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą.

3. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może wspierać finansowo, w ramach mecenatu państwa, realizację planowanych na dany rok zadań związanych z polityką kulturalną państwa, prowadzonych przez instytucje kultury i inne podmioty nienależące do sektora finansów publicznych.

4. Mecenat, o którym mowa w ust. 2 i 3, sprawują także organy jednostek samorządu terytorialnego w zakresie ich właściwości.

ustawa Źródło: Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 8.06.2020 r.].