Sprawdź się
Stary – jakby ojciec dzieci,Możliwe odpowiedzi: 1. Adam Jerzy Czartoryski, 2. Mikołaj I, 3. Józef Chłopicki
Nie do boju, nie do trudu;
Dajmy mu na pośmiewisko
Sprzeczne z naturą nazwisko
Nazwijmy od słowa ludu,
Kmieciów, czyli nędznych chłopów
Wyszedł jakiś człowiek godny (...)Możliwe odpowiedzi: 1. Adam Jerzy Czartoryski, 2. Mikołaj I, 3. Józef Chłopicki
Będą przed nim giąć kolana
Jest to stara twarz Rzymiana
Na pieniądzu wpół zatarta.
Dajmy mu na pośmiewisko
Sprzeczne z natura nazwisko
Ochrzcijmy imieniem Czarta.
A wszakże ci Sybircy, których karzesz co dnia,Możliwe odpowiedzi: 1. Adam Jerzy Czartoryski, 2. Mikołaj I, 3. Józef Chłopicki
Mogą krzyczeć z kibitek: Carze! z nami razem!
Jedź z nami! bo zabiłeś ojca; niechaj katy
Pocałują cię w czoło czerwonem żelazem
Juliusz Słowacki, wybitny poeta polskiego romantyzmu, w swoim dramacie Kordian zawarł charakterystyki licznych postaci związanych z powstaniem listopadowym. Trzy spośród nich znajdziesz w poniższej tabeli. Rozpoznaj, o kim mowa.
Adam Jerzy Czartoryski, Józef Chłopicki, Mikołaj I
Stary – jakby ojciec dzieci, |
|
Wyszedł jakiś człowiek godny […]. |
|
A wszakże ci Sybircy, których karzesz co dnia, |
Wyobraź sobie, że jesteś Piotrem Wysockim. Jest 1 grudnia 1830 r. Odpowiedz na pytanie, czy żałujesz swojej decyzji o wywołaniu powstania? Dlaczego?
Porównaj ilustracje (źródła A i B). Rozstrzygnij i uzasadnij, która z nich przedstawia scenę opisaną w źródle C.
Źródło A
Źródło B
Źródło C
Wspomnienia wojskowe Józefa Patelskiego z lat 1823-1831Za chwilę byliśmy już pod Arsenałem. Była wówczas godzina 10‑ta wieczorem.
Ulice […] zapchane były tłumami ludzi i różnymi oddziałami wojska, które witały nas serdecznymi okrzykami radości i uwielbienia. Pożar, wniecony na Nalewkach, oświetlił nam Arsenał, pod którym zastaliśmy już kilka kompanji 4‑go pułku piechoty i oddziały grenadjerskie z 5‑go pułku linjiowego […]. Oddziały te były najczynniejsze; wychwytały żywcem rosyjskich generałów […], zabiły szpiega MakrottaIndeks górny 11 i rozstrzelały gen. BlumeraIndeks górny 22, wsławionego na St. Domingo, który wśród ataku Wołyńskiego pułku gwardji rosyjskiej, pragnącego odbić Arsenał schwytany stawiał opór i rozbrajał żołnierzy. [pisownia oryginalna]
Indeks górny 11 Henryk Macrott (senior) – stołeczny fryzjer i agent rosyjski, twórca siatki wywiadowczej w Warszawie pod koniec XVIII w. Jego syn, również Henryk, kontynuował „dzieło” ojca w służbie wielkiego księcia Konstantego. Obaj zginęli podczas powstania listopadowego: starszy 29 listopada, młodszy w czasie późniejszych samosądów.
Indeks górny 22 Ignacy Blumer (1773 – 29 listopada 1830) – generał brygady wojsk Królestwa Polskiego, uczestnik wojny o Konstytucję 3 maja z 1792 r., insurekcji kościuszkowskiej, oficer Legionów Polskich Jana Henryka Dąbrowskiego i wojsk polskich Księstwa Warszawskiego. Kiedy Francja w 1801 r. zdecydowała się na przerwanie wojny z Austrią, Blumer został wysłany wraz z polskimi legionami na San Domingo, aby tłumić niepodległościowe dążenia mieszkańców wyspy. Podczas walk na Karaibach zdołał ewakuować swoich 112 żołnierzy atakowanych przez 5 tys. tubylców, bez strat wśród podkomendnych. Jako generał w wojsku polskim słynął z surowości i bezwzględności. Car Aleksander I docenił zalety organizacyjne Blumera i odznaczył go Orderem Świętego Stanisława. Blumer, jako przeciwnik powstania listopadowego, poległ w walce o warszawski Arsenał, stojąc na czele polskich oddziałów wiernych cesarzowi Mikołajowi I.
Indeks dolny Źródło: pl.wikipedia.org. Indeks dolny koniecŹródło: pl.wikipedia.org.
Zapoznaj się z fragmentem poezji Adama Mickiewicza i wykonaj polecenia.
Reduta Ordona (fragment)Mocarzu, jak Bóg silny, jak szatan złośliwy,
Gdy Turków za Bałkanem twoje straszą spiże,
Gdy poselstwo paryskie twoje stopy liże,
– Warszawa jedna twojej mocy się urąga,
Podnosi na cię rękę i koronę ściąga,
Koronę Kazimierzów, Chrobrych z twojej głowy,
Boś ją ukradł i skrwawił, synu Wasilowy!
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj polecenia.
Uchwała Sejmu o detronizacji Mikołaja IDziało się na posiedzeniu połączonych Izb Sejmowych dnia 25 stycznia 1831 r. w Warszawie.
Najświętsze i najuroczystsze umowy o tyle są nienaruszalne, o ile wiernie są dotrzymywane przez obie strony. Długie cierpienia nasze znane są całemu światu. Przysięgą poręczone przez dwu panujących, a pogwałcone tylekroć swobody – nawzajem i naród polski od wierności wobec dzisiejszego panującego uwalniają. Wyrzeczone na koniec przez samego Mikołaja słowa, że pierwszy ze strony naszej wystrzał stanie się na zawsze hasłem zatracenia Polski, odejmując nam wszelką nadzieję sprostowania naszych krzywd, nie zostawiają jak rozpacz szlachetną.
Naród zatem polski, na sejmie zebrany, oświadcza: iż jest niepodległym ludem i że ma prawo temu koronę polską oddać, którego godnym jej uzna, po którym z pewnością będzie się mógł spodziewać, iż mu zaprzysiężonej wiary i zaprzysiężonych swobód święcie i bez uszczerbku dochowa.
Zapoznaj się z fragmentem i wykonaj polecenia pod tekstem.
Wokół sporów i polemik. Publicystyka historycznaGdy cała Europa wstrząsana była jesienią 1830 roku rozruchami i rewolucjami, Królestwo Polskie wydawało się oazą spokoju. Sprzysiężenie patriotyczne szukało w środowiskach społecznie uprzywilejowanych przyszłych wodzów powstania. Próżno nieliczni […] upominali, że trzeba wyłonić własną władzę rewolucyjną, nie ograniczając się do błagania o szefostwo ruchu tzw. wybitnych osobistości, spośród których wszyscy bez wyjątku odmawiali akcesu. Wierzono, że władza wyłoni się sama, że na czele powstania – byle je zaczęto – staną znakomite nazwiska Królestwa […]. Nie pojmowano podziału interesów politycznych i społecznych. Nie pojmowano, że senatorzy i generałowie byli jak najbardziej przeciwni idei zrywania się do czynu niepodległościowego, że swoje emocje polityczne wiązali z dworem petersburskim, że nie wyobrażali sobie innego bytu Polski, jak ograniczona egzystencja pod dominacją Rosji […]. Spiskowcy przymierzali swoje dwudzieste czy dwudzieste piąte lata do poważnego, niemal emerytalnego wieku generałów; sądzili, że nie stać ich na porwanie narodu do czynu i pokierowanie walką, gdyby steru powstania nie chcieli przejąć “dostojni”.