Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

Ćwiczenie 1

Połącz w pary pojęcia z odpowiednimi definicjami.

Ro7zHJ1PjQ4J2

wiązanie donorowo–akceptorowe Możliwe odpowiedzi: 1. dysocjacja elektrolityczna rozpuszczalnika amfiprotycznego zachodząca wskutek wymiany protonów między jego cząsteczkami, 2. rodzaj wiązania chemicznego, polegającego na uwspólnieniu pary elektronowej pochodzącej tylko od jednego atomu tworzącego wiązanie; występuje w związkach koordynacyjnych, 3. związek koordynacyjny, w którym ligandami są cząsteczki wody, 4. rodzaj oddziaływania międzycząsteczkowego lub wewnątrzcząsteczkowego występującego pomiędzy atomem wodoru a elektroujemnym pierwiastkiem, tj. tlenem, fluorem, azotem oddziaływanie wodorowe Możliwe odpowiedzi: 1. dysocjacja elektrolityczna rozpuszczalnika amfiprotycznego zachodząca wskutek wymiany protonów między jego cząsteczkami, 2. rodzaj wiązania chemicznego, polegającego na uwspólnieniu pary elektronowej pochodzącej tylko od jednego atomu tworzącego wiązanie; występuje w związkach koordynacyjnych, 3. związek koordynacyjny, w którym ligandami są cząsteczki wody, 4. rodzaj oddziaływania międzycząsteczkowego lub wewnątrzcząsteczkowego występującego pomiędzy atomem wodoru a elektroujemnym pierwiastkiem, tj. tlenem, fluorem, azotem autodysocjacja Możliwe odpowiedzi: 1. dysocjacja elektrolityczna rozpuszczalnika amfiprotycznego zachodząca wskutek wymiany protonów między jego cząsteczkami, 2. rodzaj wiązania chemicznego, polegającego na uwspólnieniu pary elektronowej pochodzącej tylko od jednego atomu tworzącego wiązanie; występuje w związkach koordynacyjnych, 3. związek koordynacyjny, w którym ligandami są cząsteczki wody, 4. rodzaj oddziaływania międzycząsteczkowego lub wewnątrzcząsteczkowego występującego pomiędzy atomem wodoru a elektroujemnym pierwiastkiem, tj. tlenem, fluorem, azotem akwakompleks Możliwe odpowiedzi: 1. dysocjacja elektrolityczna rozpuszczalnika amfiprotycznego zachodząca wskutek wymiany protonów między jego cząsteczkami, 2. rodzaj wiązania chemicznego, polegającego na uwspólnieniu pary elektronowej pochodzącej tylko od jednego atomu tworzącego wiązanie; występuje w związkach koordynacyjnych, 3. związek koordynacyjny, w którym ligandami są cząsteczki wody, 4. rodzaj oddziaływania międzycząsteczkowego lub wewnątrzcząsteczkowego występującego pomiędzy atomem wodoru a elektroujemnym pierwiastkiem, tj. tlenem, fluorem, azotem

rodzaj wiązania chemicznego, które polega na uwspólnieniu pary elektronowej tylko jednego atomu, tworzącego to wiązanie; występuje w związkach koordynacyjnych., związek koordynacyjny, w którym ligandami są cząsteczki wody., rodzaj oddziaływania międzycząsteczkowego lub wewnątrzcząsteczkowego, które występuje pomiędzy atomem wodoru a elektroujemnym pierwiastkiem, tj. tlenem, fluorem, azotem., dysocjacja elektrolityczna rozpuszczalnika amfiprotycznego, która zachodzi wskutek wymiany protonów między jego cząsteczkami.

Wiązanie donorowo–akceptorowe
Oddziaływanie wodorowe
Autodysocjacja
Akwakompleks

Ćwiczenie 2

Zaznacz poprawną odpowiedź.

RNoMGFMA4dbku

Wiązanie donorowo-akceptorowe można nazwać także wiązaniem:

koordynacyjnym.
jonowym.
kowalencyjnym.

Ćwiczenie 3

Na podstawie wzorów elektronowych ${NH}_{3}$ i ${NH}_{4}^{+}$ , określ, który z nich może pełnić funkcję donora pary elektronowej. Odpowiedź uzasadnij.

R2rJZS0E2e06Z

Odpowiedż zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RJhmE0CjQEs66

Narysuj wzory elektronowe indywiduów chemicznych ${NH}_{3}$ i ${NH}_{4}^{+}$ – ten związek, który posiada wolną parę elektronową, może pełnić funkcję donora pary elektronowej.

Rolę donora pary elektronowej może pełnić jon amonowy, ${NH}_{4}^{+}$ , ponieważ atom azotu posiada wolną parę elektronową.

RnAaJItEblPfU

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 4

Uzupełnij zdania, wpisując słowa z podanych poniżej.

R13X0ih7ZQR1f

akceptorem, donorem, akceptora, donora, kowalencyjnym, donora, jonowym, wodorowym, donorowo-akceptorowym, akceptorem

Wiązanie chemiczne, w którym wiążąca para elektronowa pochodzi od jednego atomu, nazywane jest wiązaniem ........................................... Atom, który jest dawcą pary elektronowej, nosi nazwę ........................................... Jego zadaniem jest związać się z .........................................., czyli atomem o niezapełnionej powłoce walencyjnej.

Ćwiczenie 5

Woda ulega autodysocjacji, której przebieg można zapisać za pomocą poniższego równania reakcji:

H_{2} O + H_{2} O ⇄ H_{3} O^{+} + {OH}^{-}

W jednym z indywiduów chemicznych, uczestniczących w procesie autodysocjacji wody, znajduje się wiązanie koordynacyjne. Podaj jego nazwę oraz narysuj wzór elektronowy (Lewisa) kreskowy.

RjKz4Qtr8yurp

Odpowiedż zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

W jednym z indywiduów chemicznych, uczestniczących w procesie autodysocjacji wody, znajduje się wiązanie koordynacyjne. Podaj jego nazwę oraz opisz wzór elektronowy (Lewisa).

RSMdBYLrgyDln

$H_{2} O$ :

RXiIFADi8YArg

Ilustracja przedstawia wzór cząsteczki wody. Atom tlenu tworzy dwa wiązania pojedyncze z dwoma atomami wodoru. Dodatkowo na atomie tlenu znajdują się dwie wolne pary elektronowe oznaczone schematycznie dwiema kreskami. — Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

$H_{3} O^{+}$ :

RTl90ek3AJkqT

Na ilustracji znajduje się wzór kationu hydroniowego H3O+, w którym atom tlenu tworzy dwa wiązania z atomami wodoru oznaczone kreskami oraz jedno wiązanie koordynacyjne od wolnej pary elektronowej do trzeciego atomu wodoru, schematycznie to wiązanie przedstawiono w postaci strzałki skierowanej od pary elektronowej do atomu wodoru. Wzór znajduje się w nawiasie kwadratowym za którym znajduje się indeks górny plus. — Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

${OH}^{-}$ :

R13Z5np4xl1JW

Na ilustracji znajduje się wzór jonu hydroksylowego O H − , w którym na atomie tlenu znajdują się trzy wolne pary elektronowe oraz wiązanie do atomu wodoru. Cały wzór znajduje się w nawiasie kwadratowym, za którym w indeksie górnym jest znak minus. — Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Nazwa: jon hydroniowy.

Wzór elektronowy (Lewisa) kreskowy:

R1IWOgglMjrqG

Ćwiczenie 6

Chlorek glinu jest kwasem Lewisa i wykorzystuje się go jako katalizator w reakcji Friedela–Craftsa. Związek ten przyjmuje postać dimerów, o wzorze przedstawionym poniżej, gdy występuje w postaci ciekłej i gazowej, dla temperatury poniżej $400 ° C$ .

Rhe8K5NqGGIed

Na ilustracji znajdują się dwa atomy glinu oraz sześć atomów chloru. Każdy atom glinu tworzy cztery wiązania pojedyncze z czterema atomami chloru, ponadto dwa atomy chloru tworzą wiązania z obydwoma atomami glinu. — Ilustracja do ćwiczenia nr 6
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Określ, ile wiązań donorowo–akceptorowych występuje w cząsteczce dimeru chlorku glinu.

R13CPGkUJYeUm

Odpowiedż zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RFzmNfUmStcNp

Atomy chloru posiadają po trzy wolne pary elektronowe. Oznacza to, że mogą one zostać donorami wiązania donorowo–akceptorowego. Atomy glinu z kolei posiadają wolną podpowłokę $d$ , dzięki czemu mogą zostać akceptorami pary elektronowej. Powstające wiązania donorowo–akceptorowe, między atomami glinu i chloru, odpowiedzialne są za formowanie dimerów.

Ćwiczenie 7

Napisz nazwę pierwiastka chemicznego, który pełni rolę akceptora par elektronowych w dimerze chlorku glinu – ${Al}_{2} {Cl}_{6}$ , przedstawionego za pomocą wzoru:

RU38L3shIx4rJ

RGLYXbqPxPuea

glin, chlor

Akceptor pary elektronowej: .............

Ćwiczenie 8

Poniżej przedstawiono wzór kationu heksaakwamiedzi( $II$ ):

Zapoznaj się z opisem wzoru kationu heksaakwamiedzi( $II$ ):

R11HbBonp73Gb

Na ilustracji znajduje się wzór kationu heksaakwamiedzi(II). Do Cu koordynuje sześć cząsteczek wody poprzez jedną z wolnych par elektronowych znajdujących się na atomie tlenu wody. Wiązanie ukazano w postaci strzałki od wolnej pary do Cu. Całość znajduje się w nawiasie kwadratowym, za którym znajduje się indeks górny i zapis dwa plus. — Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Podaj nazwę atomu, który:

RxX9SYy6ZujRy

tlen, wodór, miedź

pełni rolę donora pary elektronowej:............;

pełni rolę akceptora pary elektronowej:.............

Ćwiczenie 9

Kation diaminasrebra( $I$ ) to jon o wzorze sumarycznym ${[Ag {({NH}_{3})}_{2}]}^{+}$ . Na podstawie wiedzy o związkach koordynacyjnych, zaproponuj jego wzór strukturalny.

R1YlPQfi1NNIO

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

Kation diaminasrebra( $I$ ) to jon o wzorze sumarycznym ${[Ag {({NH}_{3})}_{2}]}^{+}$ . Na podstawie wiedzy o związkach koordynacyjnych, zaproponuj jego wzór strukturalny i opisz słownie jego strukturę.

RoibOPN0CVMnv

W cząsteczce amoniaku występuje atom azotu, który posiada wolną parę elektronową, co oznacza, że może pełnić rolę donora, natomiast kation srebra( $I$ ) może pełnić funkcję akceptora.

Ćwiczenie 10

Hem to grupa prostetyczna, która występuje w hemoglobinie. W jej cząsteczce związany jest kation żelaza( $II$ ) lub kation żelaza( $III$ ) przez cztery wiązania azot–żelazo. Dwa z tych wiązań to wiązania kowalencyjne, a dwa pozostałe to wiązania koordynacyjne. Wzór elektronowy hemu przedstawiono poniżej:

R1EbWemwiEWtb

Na ilustracji jest rozbudowany wzór: jon żelaza(II) wiąże się z czterema atomami azotu wchodzącymi w skład pierścieni pięcioczłonych. Dwa atomy azotu tworzą po dwa wiązania pojedyncze z sąsiadującymi atomami węgla, podczas gdy dwa pozostałe atomy azotu tworzą po jednym wiązaniu pojedynczym i podwójnym z sąsiadującymi atomami węgla. — Ilustracja do ćwiczenia nr 8
Źródło: GroMar Sp. z o.o., dostępny w internecie: www.wikipedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.

Podaj nazwę atomu, który:

pełni rolę donora pary elektronowej;
pełni rolę akceptora pary elektronowej.

R1f0P4MbitOeh

Odpowiedź:

Film samouczek

Dla nauczyciela