Podmiot liryczny wiersza ujawnia się w trzech ostatnich wersach dzięki użyciu czasowników osobowych („zginę”, „przeżyję”) i zaimka osobowego („mnie”).

Propozycja odpowiedzi:

Wyznanie „zginę w skrzydłach, przeżyję w praktycznych pazurkach” służy wyrażeniu przekonania, że podmiot to kreacja osoby doświadczającej dwoistości własnej natury, przeżywającej ją jako dramat. Skrzydła i pazury to metafory sprzecznych elementów, dążeń składających się na człowieczeństwo: ducha i ciała, uczuć i rozumu, idealizmu i praktycyzmu. Podmiot liryczny wyzbywa się „skrzydeł” na korzyść „praktycznych pazurków”. Słowa „Non omnis moriar z miłości” to bardzo osobiste wyznanie pokazujące podmiot liryczny jako osobę nieszczęśliwą, niespełnioną.

Przypomnij sobie funkcjonowanie w tradycji literackiej motywu non omnis moriar. Zastanów się, czy Wisława Szymborska pisała o pomniku ze spiżu w odniesieniu do oceny swojej twórczości. Uzasadnij swoje stanowisko.

Wisława Szymborska pisała o trwaniu w uniesieniu miłosnym i o skrzydłach, które nie uwznioślają, powodują smutek i tragizm. W ten sposób poetka polemicznie ustosunkowała się do rzeczywistych przesłanek kondycji człowieka. O losie jednostek decydują nierozpoznane prawa miłości i zagubienia się w pozorach kultury. Rzeczywistość jest drapieżna (pazurki).

Sformułowanie „Na domiar prawdziwego”, po którym następuje opis pozbywania się makijażu i rekwizytów: powstało ono przez przekształcenie frazeologizmu na domiar złego, w którym przymiotnik „złego” został zastąpiony przez „prawdziwego”,

Funkcją tego zabiegu jest ironiczne stwierdzenie, że to co prawdziwe, naturalne, spontaniczne, podlega naganie. Gra frazeologizmami służy także zbudowaniu ironicznego dystansu do ludzi i ich stosunku do tradycji literackiej.

Odczytaj sens ostatnich wersów wiersza.

Prośba o przebaczenie ma tu trzy odsłony: to prawdopodobna prośba Poloniusza do Ofelii, prośba (pragnienie) skierowana do Ojczyzny oraz prośba poetki do Ofelii oraz bolesne wyznanie (zginę w skrzydłach, przeżyję w praktycznych pazurkach,/ Non omnis moriar z miłości).

Według podmiotu bohaterka zginie w skrzydłach. Świat literacki to fikcja, a prawda jest zwyczajna, skupiona na gestach, grach i obojętności. Bohaterką liryczną utworu jest Ofelia, postać szekspirowskiego dramatu i aktorka odgrywająca jej rolę. Z powodu tej dwoistości natury nie jest ona jednoznaczna. Aktorka skupia się na detalach i jest mistrzynią tej gry: „jak rodzona córka Poloniusza – liście wyjęte z włosów liczy dla pewności”. Ale to tylko gra, brakuje empatii, utożsamienia się z prawdziwymi emocjami i tragicznością postaci z dramatu Williama Szekspira: „Na domiar prawdziwego, brwi z czarnej rozpaczy zmywa”.

Przypomnij sobie, jakie było znaczenie tych słów w dramacie Williama Szekspira. Co to znaczy reszta? Zapisz określenia synonimiczne do tego rzeczownika.

Reszta to w ujęciu Wisławy Szymborskiej wszystko, czego nie widać, a co tak naprawdę wynika z oceny życia, postępowania człowieka, emocji i bolesnych relacji z drugim człowiekiem. W pozorach zachowań zatraca się to, co raduje, boli i zastanawia. Nawet rozpacz jest udawaniem w teatrze, a nie prawdą, to element charakterystyki, gry, a nie uczuć.

Porównaj informacje o Ofelii i Julii. Co przeżyły? Dlaczego to postacie tragiczne? Usytuuj te postacie w tekstach, z których się wywodzą.

Obie bohaterki Williama Szekspira (Hamlet i Romeo i Julia) doświadczyły tragicznej miłości, obie utraciły życie i nie zaznały szczęścia. To bohaterki wyalienowane, samotne i zagubione także wśród najbliższych. Są utrwalone w kulturze jako ikony i nieszczęśliwe kochanki. Zarówno Halina Poświatowska, jak i Wisława Szymborska wskazują na aktualność oceny ich kondycji.