Johann Fichte, Friedrich Schelling, Georg Hegel. Działalność ich przypada na lata 1800‑1831. Związani byli głównie z uniwersytetem w Jenie (tzw. szkoła jenajska) oraz berlińskim.

Panteizm to pogląd utożsamiający boga z całością natury, głoszący, że cały świat jest przeniknięty absolutem. Neguje boga osobowego. Ta idea znalazła swój wyraz w obrazach: Wędrowiec nad morzem mgły, Krzyż nad Bałtykiem, Kobieta w oknie.

Przyjrzyj się obrazom zamieszczonym w multimedium i rozpoznaj na nich motywy egzotyki geograficznej lub historycznej. Przypomnij sobie znane ci utwory romantyczne, które zawierają podobne motywy.

Utwory romantyczne zawierające motywy egzotyczne to na przykład Giaur George’a Byrona, Sonety Krymskie Adama Mickiewicza, Ojciec Zadżumionych Juliusza Słowackiego, Grażyna Adama Mickiewicza. Obrazy to: Masakra na Chios Delacroix, Wielka Odaliska Ingresa, Zamek Alnwick Turnera. Romantycy uciekali od codzienności w światy odległe geograficznie (orientalizm) lub historycznie (ucieczka do mitycznej rycerskiej przeszłości). Był to z jednej strony wyraz zniechęcenia do współczesnej im Europy, z drugiej – wyraz zamiłowania do oryginalności, niezwykłości, tajemniczości.

Gdzie znajduje się podmiot liryczny wiersza? Wskaż opisane miejsce. Do kogo się zwraca? Spróbuj odnaleźć podobny obraz wśród dzieł z multimedium. Jaka jest wymowa obrazu?

Bohater (podmiot liryczny) wiersza Adama Mickiewicza znajduje się na wycieczce w Alpach, porą być może zimową, na co wskazują „lody” i „chmury”. Zatrzymuje się i patrzy na zamglone niebo, wspominając swoją niewdzięczną ukochaną. Motywy gór (są to być może również Alpy) i mgły znajdujemy na obrazie Friedricha „Wędrowiec nad morzem mgły”. Bohater wiersza tęskni za ukochaną, jest zapewne smutny. Na obrazie Friedricha widzimy postać tyłem, nie wiemy, jaki ma wyraz twarzy, ale wymowa obrazu jest raczej posępna i melancholijna. Można by sobie wyobrazić, że obraz jest ilustracją wiersza, że postać przedstawiona na obrazie też tęskni i cierpi, choć obraz jest statyczny i kontemplacyjny, natomiast w wierszu jest więcej emocji i dynamiki.

O co toczy się spór w utworze i jakie są strony tego sporu? Jak rozumiesz ostatnią zwrotkę cytowanego fragmentu? W jaki sposób można ją odnieść do zagadnień filozoficznych?

W Romantyczności Mickiewicza mamy do czynienia ze sporem pomiędzy uczuciowym, intuicyjnym poznaniem, bliskiemu prostym ludziom, które reprezentują w utworze dziewczyna i gawiedź, natomiast poznanie przez „szkiełko i oko” (czyli badawcze, naukowe) reprezentuje starzec. Można tu zauważyć spór pomiędzy stanowiskami filozoficznymi dotyczącymi poznania: poznawanie empiryczne i poznawanie przez intuicję i uczucia. To drugie stanowisko było bliskie przedstawicielom romantyzmu.