Sprawdź się
Wypisz z hymnu Dies irae Jana Kasprowicza przynajmniej pięć różnych określeń użytych do nazwania śmierci.
Sformułuj własną definicję terminu „katastrofizm”.
Poszukaj w Apokalipsie św. Jana źródeł inspiracji dla zacytowanych fragmentów Dies irae Jana Kasprowicza. Podaj odpowiednie wersety.
Podaj tytuły i nazwiska autorów trzech utworów literackich o wątkach katastroficznych innych niż Dies irae Jana Kasprowicza.
Moja pieśń wieczornaKrzywdym ja bratu nie przebaczył,
choć sam krzywdziłem – jak oszust!
Pogardę niosłem tłumowi,
jego sczerniałym, spracowanym dłoniom,
jego łachmanom, przesyconym potem!
Ornat na siebie kładłem i koronę
i wziąwszy jabłko do ręki i berło,
kazałem klękać przed swymi rozkazy,
jakby nie było Twego majestatu!
Moja to wina, moja wielka wina!
Okręty słałem na spienione morza, a w bitwach, w moim wszczynanych imieniu,
tysiące kładły się we krwi swej własnej,
a wszak Ty jeden masz prawo
na życie człeka wydawać wyroki!...
Moja to wina, moja wielka wina!
Karz mnie!
Bom ci ja człowiek skazany na karę,
bo dzień mój przygasa,
a zorza jego się krwawi
i świat się mój pali!
Bo dawno już przyszedł czas –
moja to wina, moja wielka wina –
gdzie miłość i spokój
nie były ogniem trawiącym
ani zabójczą tęsknicą,
ani kamiennym, ślepym przerażeniem…
W 300 słowach wyjaśnij, na czym polega katastrofizm zacytowanego fragmentu powieści Stanisława Ignacego Witkiewicza Nienasycenie.
Nienasycenie[fragment]
– [...] Otóż, panowie, należy się panom parę słów wyjaśnienia co do naszych celów i metod. Rzecz jest prosta, jak konstrukcja naszego modlitewnego młynka: nie umiecie sobą rządzić i jesteście rasowo wyczerpani. My umiemy; nasza uśpiona od wieków inteligencja ocknęła się, dostawszy raz w ręce wasz genialny alfabet. Nasza nauka stanęła od razu wyżej niż wasza. Odkryliśmy to właśnie, że wy urządzić się nie umiecie, a my umiemy. Każdy kraj ma swój idealny układ, w którym największą może osiągnąć wydajność. Dowodem naszej wyższości jest organizacja nasza i innych pokrewnych nam ludów. Musimy was nauczyć. Polityka nie istnieje dla nas jako taka – chodzi o naukowo zorganizowaną i uregulowaną wytwórczość. Urządzimy was i będziecie szczęśliwi. Nie chodzi o cofnięcie kultury, jako takie, tylko o trampolinę do skoku. Jakie będą możliwości dobrze gospodarczo urządzonej ludzkości, nawet my nie jesteśmy w stanie przewidzieć. Może tylko zostanie uszczęśliwiona, a wszystkie formy twórczości będą musiały zaniknąć – trudno. I tak będzie to wiele, bardzo wiele.
Poszukaj we współczesnej kulturze popularnej dzieł o wydźwięku katastroficznym. Przygotuj się do dyskusji na ich temat.