Michał Staniszewski Wojna krymska, czyli szachy pod Sewastopolem

Ku zaskoczeniu Rosjan armada brytyjsko‑francusko‑turecka obrała za swój cel Krym i Sewastopol. Szok potęgowała interesująca okoliczność – alianci wylądowali w Eupatorii we wrześniu, porze raczej nietypowej dla operacji wojennych. Było to dla dowodzącego w tym rejonie ks. Mienszykowa dużym zaskoczeniem. Pospiesznie zebrano oddziały mające za zadanie zepchnięcia wroga do morza. Okazja nadarzyła się 20 września 1854 r. nad rzeką Alma.

Było to ciekawe starcie starego z nowym. Obie armie różniła nie tylko taktyka (angielska linia i francuski szyk kolumnowo‑tyralierski przeciwko zwartym rosyjskim kolumnom), ale i uzbrojenie. Rosjanie używali w dalszym ciągu tradycyjnych muszkietów skałkowych, zaś sprzymierzeni – gwintowanych karabinów kapiszonowych, dzięki którym mogli zadawać Rosjanom straty, nie wchodząc w zasięg ich broni. Nie zmieniło to faktu, że bitwa była niezwykle zacięta. Główne walki stoczono o tzw. Wielką Redutę, która przechodziła z rąk do rąk. Ostatecznie utrzymali ją Brytyjczycy, zaś część wojsk rosyjskich wycofała się w wyniku… spaceru lorda Raglana! W czasie bitwy wybrał się on na Wzgórze Telegraficzne, aby lepiej widzieć jej przebieg. Pozycja była tak znakomita, ze nakazał zatoczenie baterii dział polowych na to stanowisko. Ich ogień zaskoczył Rosjan, którzy uznali się za oskrzydlonych i rozpoczęli odwrót. Szarża kawalerii w tym momencie zakończyłaby działania na Krymie – jednak jej brytyjski dowódca George Bingham, 3. lord Lucan, nie zrealizował tego zadania. Spotkał się potem z surową reprymendą Raglana, a piechurzy zaczęli od tego dnia drwić z kawalerzystów, nazywając ich dowódcę „Lordem Patrzalskim” ([Lord Look On]).

A Źródło: Michał Staniszewski, Wojna krymska, czyli szachy pod Sewastopolem, 2013. Cytat za: https://histmag.org/Wojna-krymska-czyli-szachy-pod-Sewastopolem-8518 [dostęp 17.06.2021].

Iwona Górnicka Wojna krymska i jej konsekwencje – część II

Po odniesionym zwycięstwie rozpoczęto silne ostrzeliwanie Sewastopola ze wszystkich stron. Wojska sojusznicze podczas szturmu liczyły około 173 tys. z czego 100 tys. to Francuzi, 45 tys. to Anglicy, 15 tys. Włosi oraz 7 tys. Turcy. Rosjanie liczyli zaś zaledwie 75 tys. Skutki takich działań nie kazały na siebie długo czekać. Codziennie ginęło od 500 do 2000 Rosjan, a ciągłe poczucie zagrożenia i gotowości bojowej prowadziło do wyczerpania i obniżało gotowość do decydującego starcia. Ostateczna klęska nadeszła wraz z atakiem podjętym 24 sierpnia. Szturm skierowano na Kurhan Małachowski. Francuzi pod dowództwem gen. MacMahona zdobyli I i II Bastion oraz wyparli Rosjan z Kurhanu. I choć gen. Chrulew próbował atakować, musiał pogodzić się z klęską. Po tym wydarzeniu Gorczakow podjął decyzję o przejściu wojsk rosyjskich do Dzielnicy Północnej, która miała charakter cywilny i pozbawiona była fortyfikacji. Oznaczało to upadek Sewastopola po 349- dniowej obronie. W ostatecznym bombardowaniu nie wzięły udziału okręty sojusznicze z powodu sztormu, z wyjątkiem pojedynczych okrętów z działami moździerzowymi. Okręty rosyjskie zaś, które znajdowały się w zatoce Kilen, wspierały swoje wojska. Szczególnie odznaczyły się okręty: „Władimir”, „Odiessa” i „ Chersones”. Ważnym skutkiem przegranej Rosjan były działania podjęte przez nich z nocy 28/29 sierpnia, kiedy to przystąpili do zatapiania swojej floty. Wysadzono również wszystkie magazyny i fortyfikacje znajdujące się w porcie. Ostateczny atak kosztował sojuszników ok. 7560 żołnierzy, a Rosjan 12 200 żołnierzy. Ocalałe wojska zgromadzono w Bachczysaraju, który liczył 110 tys., jednak nie myślano o atakowaniu sojuszników, a jedynie o podejmowaniu działań obronnych. Po zdobyciu Sewastopola działania wojenne straciły na sile.

B Źródło: Iwona Górnicka, Wojna krymska i jej konsekwencje – część II, 2014. Cytat za: https://historykon.pl/wojna-krymska-i-jej-konsekwencje-czesc-ii/.

Iwona Górnicka Wojna krymska i jej konsekwencje – część II

Wojna krymska, przynosząc Rosji przegraną, spowodowała dla niej utratę prestiżu. Dotąd bowiem Rosja zawsze wygrywała i budziła szacunek wśród innych państw. Teraz zaś ujawniły się w niej wszystkiej jej niedostatki. Okazało się bowiem, że rosyjska armia nie jest już tak dobra jak kiedyś. W swoich planach poszerzania władzy i terytorium zapomniano bowiem o jej modernizacji i nie zwracano uwagi na zmiany, jakie zachodziły na polach bitwy. Zdawał sobie z tego sprawę … (a), który rozpoczął proces modernizacji swojego państwa. Jest on znany jako … (b). Skutkiem było m in. złagodzenie cenzury, nadanie większej autonomii uniwersytetom, wzrost liczebności szkół. Zreformowano sądownictwo, wprowadzając niezawisłość sądów, jawność przewodów sądowych czy prawo do obrony w sądach. Reformom uległ także samorząd miejski. Najważniejszą reformą była reforma włościańska z 1861 roku. W jej wyniku zniesiono niewolę chłopów – nie można było już ich sprzedawać ani darować. Ziemi nie otrzymali od razu, lecz musieli ją wykupić. Chłopi z braku środków nie mogli tego dokonać, dlatego państwo pomagało im, udzielając pożyczki, którą musieli spłacić w ratach. Zniesiono daniny w naturze i powinności chłopskie wobec dworu. Od tej pory wszystkie samodzielnie zawierane umowy przez chłopa nabierały również mocy prawnej. Reforma ta przyczyniła się do procesu powstania wolnego rynku oraz gospodarki kapitalistycznej. Drugą ważną reformą była reforma wojskowa. Pobór miał się teraz odbywać co roku, drogą losowania. Czas służby wynosił 6 lat dla wojsk lądowych, a 7 dla marynarki. Po odbyciu służby trafiano do rezerwy odpowiednio 9- i 3‑letniej. Skrócenie służby umożliwiło przeszkolenie większej ilości żołnierzy, a tym samym wzmacniało siły i liczebność wojska w razie mobilizacji. Dzięki tym zmianom Rosja wkraczała w nowoczesność.

B Źródło: Iwona Górnicka, Wojna krymska i jej konsekwencje – część II, 2014. Cytat za: https://historykon.pl/wojna-krymska-i-jej-konsekwencje-czesc-ii/.