Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
1
Ćwiczenie 1
RH97183dQuPkc
Piżmowiec syberyjski
Źródło: Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Powyższe zdjęcie przedstawia piżmowca syberyjskiego (Moschus moschiferus) należącego do rodziny piżmowcowatych (Moschidae). Jest to jeden z nielicznych szablozębnych gatunków współcześnie żyjących zwierząt. Do szablozębych nie należy natomiast słoń afrykański (Loxodonta africana).

Jakim rodzajom zębów występujących w uzębieniu człowieka odpowiadają szable piżmowca syberyjskiego, a jakim ciosy słonia? Wybierz poprawne odpowiedzi z nazwę gatunku zwierzęcia z odpowiednim oznaczeniem cyfrowym widocznym na poniższym rysunku oraz nazwą rodzaju zęba.

Rsb842cXqfdMH
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1F9IH8XDLpC0
Możliwe odpowiedzi: 1. Piżmowiec syberyjski – 3 - kły, 2. Piżmowiec syberyjski - 4 - trzonowe, 3. Słoń afrykański - 1 - przedtrzonowe, 4. Słoń afrykański – 2 - siekacze, 5. Słoń afrykański - 3 - kły, 6. Piżmowiec syberyjski - 2 - siekacze
1
Ćwiczenie 2
RLcMkIXwb7d6S
Ryba gatunku Archosargus probatocephalus
Źródło: Flickr, domena publiczna.

Powyższe zdjęcie przedstawia rybę gatunku Archosargus probatocephalus, należącego do rodziny prażmowatych (Sparidae). Ryby te spotkać można wzdłuż zachodnich wybrzeży Atlantyku. Dieta Archosargus probatocephalus zmienia się wraz z wiekiem. Młode okazy żywią się mszywiołami, pierścienicami i innymi miękkimi bezkręgowcami morskimi. Osobniki starsze dodatkowo odżywiają się: szkarłupniami, wąsonogami, krabami i ostrygami a nawet niektórymi roślinami. W uzębieniu dorosłych Archosargus probatocephalus występują zarówno siekacze, jak zęby trzonowe ułożone w trzech rzędach w szczęce górnej i w dwóch w szczęce dolnej. Ryby tego gatunku zdobyły dużą popularność w internecie ze względu na podobieństwo ich zębów, do ludzkich odpowiedników.

Indeks górny Na podstawie: Becky Brew „The sheepshead fish has human teeth, but it's okay because it won't give you a psychedelic crisis” Indeks górny koniec

R16D9hJ5hS5wU
Osobniki gatunku Archosargus probatocephalus cechuje homodontyzm/#heterodontyzm. Jest t zjawisko typowe/#nietypowe dla większości gatunków ryb. Większe zróżnicowanie rodzajów zębów Archosargus probatocephalus obserwuje się gdy osobniki są młode/#dojrzałe. Za rozcieranie twardych pancerzy skorupiaków, odpowiedzialne są siekacze/#trzonowce Archosargus probatocephalus.
1
Ćwiczenie 3

Według niedawno przeprowadzonych badań, Archosargus probatocephalus posiadają szkliwo o znacznie większej twardości niż szkliwo rekinów, czy piranii.

Indeks górny Na podstawie: J.F. Deang i wsp., Structure, property, and function of sheepshead (Archosargus probatocephalus) teeth, Archives of Oral Biology, 2018 Indeks górny koniec

RKXpYTzpaetib
Trzonowce rekinów i piranii pokryte są szkliwem o mniejszej twardości niż te należące do Archosargus probatocephalus PF. Uzębienie Archosargus probatocephalus wskazuje na większą różnorodność diety tego gatunku w porównaniu zarówno do osobników młodych Archosargus probatocephalus, jak i rekinów oraz piranii PF. Dorosłe osobniki Archosargus probatocephalus nie polują na mszywioły i pierścienice ze względu na rodzaje posiadanych zębów, nieprzystosowanych do rozdrabniania pokarmu miękkiego PF
2
Ćwiczenie 4

Wybierz poprawne dokończenie zdania.

R14NgzYuzHsgw
Manatowate - rodzina wodnych ssaków
Źródło: Wikimedia Commons, licencja: CC BY 3.0.
R9zKG8eRaPo82
Manatowate (Trichechidae), podobnie jak większość ryb, płazów i gadów, wymieniają zęby wielokrotnie w ciągu życia. Cecha ta nazywana jest: monofiodontyzmdifionotyzmpolifiodontyzm.
R1GoirFv5ZCH02
Ćwiczenie 5
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
2
Ćwiczenie 6

Nutria amerykańska (Myocastor coypus) to gryzoń należący do rodziny kolczakowatych (Echimyidae). Naturalnie, nutrie występują w Ameryce Południowej, choć zawleczone zostały również do Azji, Europy i Ameryki Północnej. W Polsce nutrie cieszyły się dużą popularnością jako zwierzęta futerkowe. Gryzonie te przypominają bobry zarówno pod względem wyglądu jak i częściowo wodnego środowiska życia. Odżywiają się pokarmem roślinnym, w szczególności łodygami i wygrzebanymi korzeniami. Szczególnie interesujące wydają się jednak intensywnie pomarańczowe zęby nutrii zobrazowane na poniższych zdjęciach. Zęby te rosną (podobnie jak u reszty gryzoni) przez całe życie nutrii.

Rr7zNVZ0F85pr
Czaszka nutrii amerykańskiej
Źródło: Wikimedia Commons, licencja: CC BY 3.0.
R1HVLSWgVqT5e
Pomarańczowe zęby nutrii
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Zabarwienie to wynika z wysokiej zawartości związków trójwartościowego żelaza w przedniej części zębów nutrii. Związki te występują w najbardziej zewnętrznej tkance zęba, co nadaje jej twardości.

R1Lgz0LYNunid
Pomarańczowe zęby nutrii to: kłysiekaczeprzedtrzonowcetrzonowce. Tkanką zęba nutrii wzbogaconą w związki żelaza jest: miazgaszkliwozębinacement.
31
Ćwiczenie 7
RM0curGiPVsyt
Na podstawie tekstu do zadania 6 i własnej wiedzy, uzasadnij za pomocą dwóch argumentów, że zęby nutrii są przystosowaniem do trybu życia tych organizmów. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

„Ząb jajowy” to termin opisujący strukturę ułatwiającą przebicie się młodych osobników przez skorupę jaja. Występuje on na przykład u zaskrońca zwyczajnego (Natrix natrix), orła bielika (Haliaeetus albicilla) czy dziobaka (Ornithorhynchus anatinus). W przypadku wymienionego gada i ssaka, „ząb jajowy” zbudowany jest w większości z substancji nieorganicznych podczas gdy u bielika składa się w większości z keratyny. „Zęby jajowe” odpadają po kilku godzinach lub kilku dniach od wyklucia. W ewolucjonizmie, strukturami homologicznymi nazywamy te, które cechują się znacznym stopniem pokrewieństwa (na przykład powstają z tego samego listka zarodkowego lub są wytworem tej samej tkanki).

Indeks górny Na podstawie: Mateusz Hermyt i wsp., Development of the egg tooth – The tool facilitating hatching of squamates: Lessons from the grass snake Natrix natrix, Zoologischer Anzeiger, 2017 Indeks górny koniec

R1bmxxFaHIKnk
Na podstawie powyższego tekstu i własnej wiedzy określ, czy „zęby jajowe” zaskrońca zwyczajnego i orła bielika mogą być strukturami homologicznymi oraz czy w obu przypadkach termin „ząb” jest terminem odpowiednim. Odpowiedź uzasadnij. (Uzupełnij).