Sprawdź się

1
Pokaż ćwiczenia:
1
111
Ćwiczenie 1

Uzupełnij mapę myśli zapamiętanymi informacjami z lekcji.

R1czvl3jS3CFy1
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: Kartezjusz
      • Elementy należące do kategorii Kartezjusz
    • Nazwa kategorii: Oponenci
        • Elementy należące do kategorii Oponenci
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
        • Koniec elementów należących do kategorii Oponenci
    • Nazwa kategorii: Zwolennicy
        • Elementy należące do kategorii Zwolennicy
      • Nazwa kategorii: Polska
          • Elementy należące do kategorii Polska
        • Nazwa kategorii:
        • Nazwa kategorii:
        • Nazwa kategorii:
          • Koniec elementów należących do kategorii Polska
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
        • Koniec elementów należących do kategorii Zwolennicy
    • Nazwa kategorii: Nawiązania
        • Elementy należące do kategorii Nawiązania
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
        • Koniec elementów należących do kategorii Nawiązania
      Koniec elementów należących do kategorii Kartezjusz

    • Kartezjusz
      • Oponenci
      • Zwolennicy
        • Polska
      • Nawiązania
1
Ćwiczenie 1
R1QsWlsdc84oP
(Uzupełnij).
1
Ćwiczenie 2

Kartezjanizm spotkał się także z krytyką. Zaznacz poprawne odpowiedzi.

R13KgcfDqzhpj
Możliwe odpowiedzi: 1. Hobbes zarzucał Kartezjuszowi nieuzasadniony spirytualizm., 2. Gassendi twierdził, że Kartezjusz zbytnio nawiązuje do objawienia., 3. Voetius twierdził, że Kartezjusz stworzył formę dualizmu, która wprowadza w błąd środowisko naukowe., 4. Teologowie chrześcijańscy twierdzili, że filozofia Kartezjusza jest niezgodna z doktryną chrześcijańską.

  • Hobbes zarzucał Kartezjuszowi nieuzasadniony spirytualizm.
  • Gassendi twierdził, że Kartezjusz zbytnio nawiązuje do objawienia.
  • Voetius twierdził, że Kartezjusz stworzył formę dualizmu, która wprowadza w błąd środowisko naukowe.
  • Teologowie chrześcijańscy twierdzili, że filozofia Kartezjusza jest niezgodna z doktryną chrześcijańską.
1
Ćwiczenie 3

Uzupełnij tekst.

RqMBG6z3Ab2Gb
Filozofia Kartezjusza przeniknęła do kultury i literatury. Takie opozycje jak 1. miłość, 2. rozum, 3. dusza i ciało, 4. „ja”, 5. dusza i rozum, 6. świadomość, 7. relacją, 8. objawienie, 9. twórcy, 10. ego, 11. poznawane, 12. podmiotu i przedmiotu, 13. brak poznania i wiara, 1. miłość, 2. rozum, 3. dusza i ciało, 4. „ja”, 5. dusza i rozum, 6. świadomość, 7. relacją, 8. objawienie, 9. twórcy, 10. ego, 11. poznawane, 12. podmiotu i przedmiotu, 13. brak poznania, poznanie i 1. miłość, 2. rozum, 3. dusza i ciało, 4. „ja”, 5. dusza i rozum, 6. świadomość, 7. relacją, 8. objawienie, 9. twórcy, 10. ego, 11. poznawane, 12. podmiotu i przedmiotu, 13. brak poznania stały się wszechobecne w kulturze. Kartezjanizm wpłynął na rozumienie miejsca 1. miłość, 2. rozum, 3. dusza i ciało, 4. „ja”, 5. dusza i rozum, 6. świadomość, 7. relacją, 8. objawienie, 9. twórcy, 10. ego, 11. poznawane, 12. podmiotu i przedmiotu, 13. brak poznania w otaczającym go świecie, modelując relacje 1. miłość, 2. rozum, 3. dusza i ciało, 4. „ja”, 5. dusza i rozum, 6. świadomość, 7. relacją, 8. objawienie, 9. twórcy, 10. ego, 11. poznawane, 12. podmiotu i przedmiotu, 13. brak poznania. Jeśli podmiotem określa się 1. miłość, 2. rozum, 3. dusza i ciało, 4. „ja”, 5. dusza i rozum, 6. świadomość, 7. relacją, 8. objawienie, 9. twórcy, 10. ego, 11. poznawane, 12. podmiotu i przedmiotu, 13. brak poznania myślące, to przedmiotem nazwać należy to, co jest 1. miłość, 2. rozum, 3. dusza i ciało, 4. „ja”, 5. dusza i rozum, 6. świadomość, 7. relacją, 8. objawienie, 9. twórcy, 10. ego, 11. poznawane, 12. podmiotu i przedmiotu, 13. brak poznania. W ten sposób 1. miłość, 2. rozum, 3. dusza i ciało, 4. „ja”, 5. dusza i rozum, 6. świadomość, 7. relacją, 8. objawienie, 9. twórcy, 10. ego, 11. poznawane, 12. podmiotu i przedmiotu, 13. brak poznania twórcy jest miejscem centralnym, a dzieło sztuki staje się 1. miłość, 2. rozum, 3. dusza i ciało, 4. „ja”, 5. dusza i rozum, 6. świadomość, 7. relacją, 8. objawienie, 9. twórcy, 10. ego, 11. poznawane, 12. podmiotu i przedmiotu, 13. brak poznania z doświadczania.

podmiotu i przedmiotu, objawienie, brak poznania, rozum, poznawane, dusza i rozum, miłość, twórcy, ego, dusza i ciało, relacją, „ja”, świadomość

Filozofia Kartezjusza przeniknęła do kultury i literatury. Takie opozycje jak ............................................ i wiara, ............................................, poznanie i ............................................ stały się wszechobecne w kulturze. Kartezjanizm wpłynął na rozumienie miejsca ............................................ w otaczającym go świecie, modelując relacje ............................................. Jeśli podmiotem określa się ............................................ myślące, to przedmiotem nazwać należy to, co jest ............................................. W ten sposób ............................................ twórcy jest miejscem centralnym, a dzieło sztuki staje się ............................................ z doświadczania.

11
Ćwiczenie 4

Zapoznaj się z balladą Romantyczność Adama Mickiewicza. Rozważ, czy wypowiedź końcowa narratora  jest jednoznacznym potępieniem rozumu jako narzędzia poznania, czy tylko określeniem niewystarczalności poznania racjonalnego.

R1WIGeJRi2wwT
Nagranie dźwiękowe Adam Mickiewicz, Romantyczność.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DmRtTeZHP

Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Nagranie dźwiękowe Adam Mickiewicz, Romantyczność.

1
Adam Mickiewicz Romantyczność

[...]
„Słuchaj, dzieweczko!” — krzyknie śród zgiełku
Starzec i na lud zawoła:
„Ufajcie memu oku i szkiełku,
Nic tu nie widzę dokoła.

Duchy karczemnej tworem gawiedzi,
W głupstwa wywarzone kuźni.
Dziewczyna duby smalone bredzi,
A gmin rozumowi bluźni”.

„Dziewczyna czuje — odpowiadam skromnie —
A gawiedź wierzy głęboko;
Czucie i wiara silniej mówi do mnie
Niż mędrca szkiełko i oko.

Martwe znasz prawdy, nieznane dla ludu,
Widzisz świat w proszku, w każdej gwiazd iskierce.
Nie znasz prawd żywych, nie obaczysz cudu!
Miej serce i patrzaj w serce!”

am Źródło: Adam Mickiewicz, Romantyczność, [w:] Adam Mickiewicz, Wiersze, oprac. Cz. Zgorzelski, Warszawa 1983, s. 27–29.
R12VuJbuq2tLm
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z balladą Adama Mickiewicza. Jaki jest stosunek poety do możliwości poznania prawdy przez ludzki rozum? Jaką rolę w poznawaniu odgrywa, zdaniem Mickiewicza, wiara? Czy rozum i wiara wykluczają się, czy uzupełniają?

R1XwjIrGUvLDU
Nagranie dźwiękowe Adam Mickiewicz, Rozum i wiara.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DmRtTeZHP

Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Nagranie dźwiękowe Adam Mickiewicz, Rozum i wiara.

1
Adam Mickiewicz Rozum i wiara

[…]
Rozumie ludzki! Tyś mały przed Panem,
Tyś kroplą w Jego wszechmogącej dłoni;
Świat cię niezmiernym zowie oceanem
I chce ku niebu na twej wzlecieć toni.

Zdajesz się tykać brzegów widnokręga;
Daremnie z żaglem nawa leci chyża,
Opływa ziemię, niebios nie dosięga;
Twa fala nigdy ku niebu nie zbliża.

Wzdymasz się, płaszczysz, czernisz się i błyskasz,
Otchłanie ryjesz i w górę ciskasz,
Powietrze ciemnisz chmurami mokremi
I spadasz z gradem — tyś zawsze na ziemi!

A promień Wiary, którą Niebo wznieca,
Topi twe krople, zapala twe gromy
I twe pogodne zwierciadła oświeca;
Ach! ty bez Wiary byłbyś niewidomy.

am2 Źródło: Adam Mickiewicz, Rozum i wiara, [w:] tegoż, Wiersze, tłum. Cz. Zgorzelski, Warszawa 1983, s. 290–291.
R1ahD3rbQFCJU
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 6

Zapoznaj się uważnie z wierszem Zaklęcie Czesława Miłosza. Zastanów się, z jakimi kategoriami łączy poeta kategorię rozumu, a jakim ją przeciwstawia? Czy otaczający cię świat rządzi się prawami postulowanymi w utworze? Jak sądzisz, dlaczego tekst nosi tytuł Zaklęcie?

R1AAEyUBZQ4ec
Nagranie dźwiękowe Czesław Miłosz, Zaklęcie.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DmRtTeZHP

Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Nagranie dźwiękowe Czesław Miłosz, Zaklęcie.

1
Czesław Miłosz Zaklęcie

Piękny jest ludzki rozum i niezwyciężony.
Ani krata, ni drut, ni oddanie książek na przemiał,
Ani wyrok banicji, nie mogą nic przeciw niemu.
On ustanawia w języku powszechne idee
I prowadzi nam rękę, więc piszemy z wielkiej litery
Prawda i Sprawiedliwość, a z małej kłamstwo i krzywda.
On ponad to, co jest, wynosi, co być powinno,
Nieprzyjaciel rozpaczy, przyjaciel nadziei.
On nie zna Żyda ni Greka, niewolnika ni pana,
[...]

cm Źródło: Czesław Miłosz, Zaklęcie, [w:] tegoż, Poezje, Warszawa 1988, s. 336.
R1ZEFm8073BwA
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7
Filozofia Kartezjusza wpłynęła na rozumienie miejsca twórcy w otaczającym go świecie. Zapoznaj się z opisem obrazu i postaraj się przedstawić doświadczenie twórcy, wykorzystując informacje poznane w trakcie lekcji.
Filozofia Kartezjusza wpłynęła na rozumienie miejsca twórcy w otaczającym go świecie. Zapoznaj się z opisem obrazu i postaraj się przedstawić doświadczenie twórcy, wykorzystując informacje poznane w trakcie lekcji.
RbHDghWI2qLQZ
Obraz przedstawia mężczyznę w błazeńskim stroju. Mężczyzna siedzi w komnacie, na fotelu. Ma spuszczoną głowę.
Stańczyk
Źródło: Jan Matejko, 1862, Wikimedia Commons, domena publiczna.
RAcF7canbIerN
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Jakie, twoim zdaniem, było znaczenie zwrotu ku ego cogito (ja myślącemu) w filozofii, kulturze i sztuce? Czy potrafisz podać przykład zmiany, która nastąpiła w którejś z tych dziedzin?

R1V9x1QklrWFn
(Uzupełnij).
Praca domowa

Napisz esej, który byłby rozwinięciem następującej myśli Kartezjusza: Czytanie dobrych książek jest niczym rozmowa z najwspanialszymi ludźmi minionych czasów.

RJC9Vhg7mQRih
(Uzupełnij).
Audiobook
Dla nauczyciela