Sprawdź się
Określ, które z podanych biblizmów są aforyzmami:
- Kraj mlekiem i miodem płynący (Wj 3, 8; Lb 16, 13; Ez 20, 6)
- Nie sądźcie abyście nie byli sądzeni (Mt 7, 1; Łk 6, 37)
- Marność nad marnościami (Koh 1, 2)
- Kolos na glinianych nogach (Dn 2, 31–34)
- Co w sercu to i na języku (Mt 12, 34; Łk 6,45)
- Kto nie chce pracować niech też nie je (2 Tes 3, 10)
Podaj przykład frazeologizmu biblijnego wiążącego się z postacią Judasza. Wyjaśnij jego współczesne znaczenie.
- Nazwa kategorii: Judasz
- Nazwa kategorii:
- Nazwa kategorii: Koniec elementów należących do kategorii
- Elementy należące do kategorii Judasz
- Elementy należące do kategorii
-
Judasz
-
Wyjaśnij, jaka przestroga kryje się w aforyzmie: „Łatwiej jest wielbłądowi przejść przez ucho igielne, niż bogatemu wejść do królestwa Bożego” i jaką mądrość mogą czerpać z tego zdania wszyscy ludzie.
Wyjaśnij przenośne znaczenie biblizmów, podaj przykłady codziennych sytuacji, jakich mogą dotyczyć.
Biblizmy mają stałą i określoną postać. Błędy w ich stosowaniu wynikają najczęściej z nieznajomości budowy i znaczenia danego biblizmu lub z nieprawidłowego ich użycia. Popraw błędy.
| Niepoprawne użycie | Poprawne użycie |
|---|---|
| wdowie pieniądze | |
| zmienić się w skalny słup | |
| wyrwać się z pazurów śmierci | |
| wyrzucać perły przed wieprze | |
| wilk w skórze owcy |
Na podstawie fragmentu z ewangelii św. Mateusza wyjaśnij:
jak w kontekście opowieści biblijnej rozumiesz frazeologizm rzeź niewiniątek;
jak frazeologizm rozumiany jest współcześnie.
Mt 2, 16–18Rzeź niemowląt
2. 16 Wtedy Herod widząc, że go Mędrcy zawiedli, wpadł w straszny gniew. Posłał [oprawców] do Betlejem i całej okolicy i kazał pozabijać wszystkich chłopców w wieku do lat dwóch, stosownie do czasu, o którym się dowiedział od Mędrców. 17 Wtedy spełniły się słowa proroka Jeremiasza:
18 Krzyk usłyszano w Rama,
płacz i jęk wielki.
Rachel opłakuje swe dzieci
i nie chce utulić się w żalu,
bo ich już nie ma.Źródło: Mt 2, 16–18, [w:] Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, oprac. Zespół Biblistów Polskich z inicjatywy benedyktynów tynieckich, Poznań 1980.
Biblia jest również kodeksem etycznym. Zasady moralne, refleksje natury filozoficznej przyjmują w niej formę przykazań, nakazów, błogosławieństw, przysłów, sentencji. Na podstawie cytowanego fragmentu Księgi przysłów opracuj szczegółowe zasady postępowania.
Prz 10, 2–2310. 2 Bez pożytku są skarby źle nabyte,
lecz sprawiedliwość wyrywa ze śmierci. […]
4 Ręka leniwa sprowadza ubóstwo,
ręka zaś pilnych wzbogaca.
5 Syn to mądry, co w lecie gromadzi,
a kto prześpi czas żniwa, hańbą okryty.
6 Błogosławieństwa na głowie prawego,
w ustach nieprawych przemoc się kryje.
7 Pamięć o prawym jest błogosławiona,
a imię nieprawych zaginie.
8 Mądry sercem przyjmie nakazy,
upadnie, kto wargi ma nierozsądne.
9 Kto żyje uczciwie, żyje bezpiecznie,
zdradzi się ten, kto szuka dróg krętych. […]
11 Źródłem życia usta prawego,
w ustach nieprawych przemoc się kryje.
12 Nienawiść wznieca kłótnię,
miłość wszelki błąd ukrywa.
13 Na wargach rozumnego jest mądrość,
a kij – na grzbiecie tego, komu jej brak.
14 Mądrzy swą wiedzę gromadzą,
usta głupiego grożą zniszczeniem.
15 Majętność bogacza jest mocną warownią,
zagładą nędzarzy ich własne ubóstwo.
16 Zapłatą prawego jest życie,
niegodziwiec zyskuje karę.
17 Kto strzeże karności, ten idzie ku życiu, […]
kto gardzi upomnieniem – ku zatracie.
19 Nie uniknie się grzechu w gadulstwie,
kto ostrożny w języku – jest mądry.
20 Język prawego jest srebrem wybornym,
a serce złych mało co warte.
21 Wargi sprawiedliwego prowadzą wielu,
lecz głupcy umrą z nierozsądku.
22 Błogosławieństwo Pańskie wzbogaca,
własny trud niczego tutaj nie doda.
23 Radością głupiego – czyny haniebne,
a męża rozważnego – mądrość.Źródło: Prz 10, 2–23, [w:] Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, Poznań 2003, s. 718.
Napisz krótkie opowiadanie pt. Dobra nowina. Wykorzystaj podane biblizmy (stałe związki frazeologiczne) pochodzące z polskich przekładów Biblii:
Alfa i Omega – pierwsza i ostatnia litera alfabetu greckiego; w znaczeniu przenośnym; absolutny autorytet, początek i koniec.
Bóg dał, Bóg wziął – sentencja z Księgi Hioba. Tak mówi Hiob, gdy jego potomstwo ginie pod ruinami domu.
Być dla kogoś kamieniem u szyi – być dla kogoś ciężarem, częsty zwrot w ewangeliach.
Hiobowa wieść – wiadomość o nieszczęściu.
Mieć miedziane czoło – być cynicznym, bez honoru (z Księgi Izajasza).
Nie rzucać pereł przed wieprze – dawać coś, czego wartości nikt nie rozumie (z Nowego Testamentu).
Stać się kozłem ofiarnym – odpowiadać za coś, czego się nie zrobiło; w dniu przebłagania Żydzi losowali dwa kozły: jeden miał być ofiarowany Bogu i zabity, drugiego, na którego składano przewinienia całej społeczności, wypędzano na pustynię; tego nazywano kozłem ofiarnym.
Napisz rozprawkę lub krótki tekst o innym charakterze gatunkowym, np. własne refleksje lub dialog dwóch osób o odmiennych poglądach, na temat: „Człowiek znajduje się wciąż w sytuacji niewiernego Tomasza”. W swojej pracy zbadaj słuszność tego sądu.