Sprawdź się
Rozwiąż krzyżówkę.
- Podstawa procesów poznawczych wg pozytywistów.
- Rudolf, wybitny przedstawiciel neopozytywizmu.
- Otto, inny wybitny neopozytywista.
- Najważniejsza nauka formalna dla neopozytywistów.
- Postulat neopozytywistów dotyczący jedności nauk.
| 1 | ||||||||||||||||
| 2 | ||||||||||||||||
| 3 | ||||||||||||||||
| 4 | ||||||||||||||||
| 5 |
Podaj poprawne zakończenia zdań.
formalne, analizy logicznej, logicznego empiryzmu, empiryzm
1. Szkoła neopozytywistyczna inaczej zwana jest szkołą .........................................
2. W neopozytywizmie dominującym stanowiskiem epistemologicznym jest .........................................
3. Według neopozytywistów oprócz doświadczenia w poznaniu aktywizujemy także aprioryczne struktury .........................................
4. Według neopozytywistów oddzielenie zdań sensownych od pozbawionych sensu następuje na drodze .........................................
Zaznacz, które zdania trafnie oddają poglądy wiedeńczyków.
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| 1. Zdanie, które nie jest weryfikowalne, nie posiada żadnego sensu poznawczego. | □ | □ |
| 2. Zdania protokolarne to zdania, w których zawieramy najcelniejsze wypowiedzi uczonych naszej orientacji. | □ | □ |
| 3. Język dowolnej dziedziny nauki jest zasadniczo przekładalny na język fizyki. | □ | □ |
| 4. Dociekanie naukowe odkrywa to, jak jest, i nie zawiera sądów wartościujących zjawiska etycznie lub estetycznie. | □ | □ |
| 5. Zdanie, które nie jest zweryfikowane, nie posiada żadnego sensu poznawczego. | □ | □ |
[Hans Reichenbach, Powstanie filozofii naukowej, Warszawa 1960, tłum. H. Krahelska, s. 312.]
filozofii, nie wierzcie mu, błędy, nie wierzcie mu, naukowcy
Jeżeli spotkacie filozofa, który powie wam, że odkrył prawdę ostateczną, ............................... Jeżeli powie wam, że wie, czym jest najwyższe dobro, lub że może dowieść tego, że dobro stanie się rzeczywistością, ............................... Człowiek taki powtarza bowiem .............................., które czynili jego poprzednicy przez dwa tysiące lat. Czas wreszcie położyć kres takiej ............................... Żądajcie od filozofów, by byli równie skromni, jak .............................., i by równie skutecznie, jak oni, działali.
[Hans Reichenbach, Powstanie filozofii naukowej, Warszawa 1960, tłum. H. Krahelska, s. 312.]
Na bazie tekstu z ćwiczenia 4 i pozytywistycznej interpretacji możliwości poznawczych człowieka sformułuj ogólny zarzut przeciwko filozofii, której, według autora, czas położyć kres.
Wyobraź sobie, że kultura przybiera postać zgodną z życzeniami neopozytywistów. Które z poniższych zdań opisujących różne aspekty takiej kultury byłyby wówczas prawdziwe, a które fałszywe?
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| 1. Filozofia jest w pierwszej kolejności kontemplacją pytań nierozstrzygalnych. | □ | □ |
| 2. Filozofowie są zajęci przede wszystkim pracą nad logicznym doskonaleniem wyrażeń językowych. | □ | □ |
| 3. Cała nauka stopniowo różnicuje się na odrębne dziedziny, co jest widoczne przede wszystkim w różnicującej się terminologii. | □ | □ |
| 4. Całość życia jest stopniowo organizowana i kierowana naukowo. | □ | □ |
R. Carnap napisał kiedyś o uczonym, który twierdzi, że:
Filozofia jako analiza języka naukiistnieje nie tylko pole grawitacyjne oddziaływające na ciała zgodnie ze znanymi prawami grawitacji, ale również pole lewitacyjne, a zapytany, w jaki sposób przejawia się działanie owego pola lewitacyjnego, odpowiedziałby, że pole to nie wywołuje żadnych skutków, które byłyby dostępne obserwacji. Innymi słowy, stwierdziłby, że nie jest w stanie wskazać reguł, według których moglibyśmy z jego twierdzenia dedukować zdania postrzeżeniowe. Odpowiedzielibyśmy wówczas następująco:
Źródło: Rudolf Carnap, Filozofia jako analiza języka nauki, tłum. A Zabłudowski, Warszawa 1960, s. 9.
Dokończ ostatnie zdanie tekstu, formułując odpowiedź w imieniu R. Carnapa. Niech odpowiedź zawiera ocenę sensowności twierdzenia o polu lewitacyjnym.
Zagadnienia etykiEtyka „uzasadnia” określoną ocenę tylko w tym sensie, że wykazuje jej zgodność z jakąś określoną normą; nie może ona wykazać ani we własnym zakresie ustanowić, że dana norma jest „słuszna” lub uzasadniona. [...] [Nauka] może zawsze tylko znajdować reguły oceniania, odkrywać je, odczytywać i wyłuskiwać z istniejących faktów; pochodzenie norm wyprzedza zawsze naukę i poznanie i leży poza nimi. Znaczy to, że pochodzenie ich może być tylko poznane przez naukę, ale nie może z niej wypływać.
Źródło: Moritz Schlick, Zagadnienia etyki, tłum. M. i A. Kawczakowie, Warszawa 1960, s. 15.