Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
1
Ćwiczenie 1
RfBxvm830ZFfH
Uzupełnij tekst, zaznaczając prawidłowe sformułowania. Wytworami naskórka są włosy, paznokcie czy pazury. Tarczki są wytworami naskórkaskóry właściwej, płyty kostne są wytworami naskórkaskóry właściwej, a łuski to wytwory naskórkaskóry właściwej. Tarcze i płyty kostne szczególnie licznie występują u ssakówpłazówgadów. Tarcze kostne są odmianą łusekrogowych płytekpłyt kostnych. Połączenia między tarczkami sąnie są skostniałe, co utrudniausprawnia poruszanie się zwierząt. Gdy naskórek węży staje się zbyt ciasny następuje proces zwany przeobrażeniemlinieniem. Tarcze na grzbiecie i brzuchu krokodyla ułożone są poprzeczniena kształt obręczy, a ogonowe ułożone są poprzeczniena kształt obręczy.
1
Ćwiczenie 2
RfmzlFE2oHJYV
Łączenie par. Oceń i zaznacz, czy podane stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.. Granice tarczek i płyt kostnych u krokodyli pokrywają się.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Rogowe tarcze stanowią wewnętrzną warstwę skorupy żółwia, a płyty kostne to zewnętrzna warstwa jego skorupy.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Pancerz żółwia składa się z plastronu i skoleksu.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
1
Ćwiczenie 3
R1WISMOhUX7xj
Zaznacz wszystkie funkcje jakie mogą spełniać tarcze i płyty kostne. Możliwe odpowiedzi: 1. ochrona przed urazami mechanicznymi, 2. wabienie innych osobników, 3. ułatwienie w parowaniu wody, 4. odstraszanie innych osobników, 5. zapobieganie nadmiernemu parowaniu wody, 6. bariera dla pasożytów
2
Ćwiczenie 4
R1YY43KpFHEQI
Przyporządkuj podanym sformułowaniom odpowiadające im definicje. Wylinka Możliwe odpowiedzi: 1. jest to brzuszna część pancerza żółwi złożona z rogowych tarczek oraz płyt kostnych., 2. jest to zewnętrzna część powłok ciała zrzucana w procesie zwanym linieniem., 3. to inaczej płyty kostne, czyli wytwory skóry właściwej. Osteodermy Możliwe odpowiedzi: 1. jest to brzuszna część pancerza żółwi złożona z rogowych tarczek oraz płyt kostnych., 2. jest to zewnętrzna część powłok ciała zrzucana w procesie zwanym linieniem., 3. to inaczej płyty kostne, czyli wytwory skóry właściwej. Plastron Możliwe odpowiedzi: 1. jest to brzuszna część pancerza żółwi złożona z rogowych tarczek oraz płyt kostnych., 2. jest to zewnętrzna część powłok ciała zrzucana w procesie zwanym linieniem., 3. to inaczej płyty kostne, czyli wytwory skóry właściwej.
R1AA9fUyeAOya2
Ćwiczenie 5
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
Budowa karapaksu żółwi.
Źródło: Wikimedia Commons, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1W4ldkXHW0r1
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
2
Ćwiczenie 6

W ruchu prostoliniowym ważną rolę odgrywają ruchome i luźno umocowane tarczki brzuszne. Gad zapiera się nimi o podłoże i może podciągnąć resztę ciała, nie wymagane jest tu więc tworzenie pętli. Wąż opiera się na pionowo wyprostowanych tarczkach, w trakcie przemieszczania ustawiają się one poziomo, a sekwencja ruchów przebiega falami. Ten sposób poruszania się, analogiczny do ruchu skąposzczetów lub gąsienicy czołgu, jest stosowany przez duże i grube pytony, boa i wiele żmij. Umożliwia im to podkradanie się do ofiary w sposób niezauważony. Jednocześnie ta technika pozwala wielu gatunkom na wspinanie się na drzewa, poruszanie się w wąskich norach i na stromych zboczach skał. (...) Kolejny typ przemieszczania się to tzw. skośny ruch kroczący. Jest najefektywniejszym sposobem poruszania się po sypkim piasku. Gad, wykorzystujący ten sposób ruchu, nie pełznie wprost, a raczej skośnie. Polega on na tym, że wąż opiera się kilkoma (najczęściej dwiema) pętlami ciała na podłożu. Przednia część ciała zostaje położona z przodu i jednocześnie tu formowana jest kolejna pętla. Gad wykonuje kolejny ruch, cały czas opierając się pętlami na ziemi. Ciało węża wydaje się przemieszczać w sposób płynny, mimo że jest to forma „kroczenia”. Z tą formą poruszania się można się spotkać u pustynnych żmij i grzechotników. Ruch ten może mieć dodatkowe znaczenie dla gadów pustynnych, ogranicza bowiem do minimum kontakt z podłożem, a przez to pochłanianie nadmiernych ilości ciepła.

Indeks dolny Źródło: Kornelia Orczyk, Dariusz Kucharski, Jak poruszają się węże?, https://www.terrarium.com.pl. Indeks dolny koniec

RLzSGR7h9dIld
Przyporządkuj podane cechy do odpowiedniego typu ruchu. Ruch prostoliniowy Możliwe odpowiedzi: 1. niewielki kontakt z podłożem, 2. brak tworzenia pętli, 3. pionowo i poziomo ustawione tarczki w trakcie przemieszczania się, 4. sekwencja ruchów przebiega falowo, 5. tworzenie pętli, 6. ważna rola ruchomych tarczek brzusznych, 7. skośne pełzanie Skośny ruch kroczący Możliwe odpowiedzi: 1. niewielki kontakt z podłożem, 2. brak tworzenia pętli, 3. pionowo i poziomo ustawione tarczki w trakcie przemieszczania się, 4. sekwencja ruchów przebiega falowo, 5. tworzenie pętli, 6. ważna rola ruchomych tarczek brzusznych, 7. skośne pełzanie
31
Ćwiczenie 7

Na poniższej ilustracji przedstawiono rozkład tarczek rogowych względem płytek kostnych w karapaksie żółwia. Płytki kostne zostały ponumerowane cyframi rzymskimi, a tarczki – arabskimi (gwiazdki (*) oznaczają tarczki nadbrzeżne).

R1GdW2Hyo5KKR
Źródło: Wikimedia commons, domena publiczna.
R1OoqO19Soyau
Na poniższej ilustracji przedstawiono rozkład tarczek rogowych względem płytek kostnych w karapaksie żółwia. Płytki kostne zostały ponumerowane cyframi rzymskimi, a tarczki - arabskimi. Opisz budowę karapaksu żółwia i podaj jedną cechę, którą zawdzięcza on tej budowie. (Uzupełnij).
Ćwiczenie 7
RAwf0bGoo982x
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
31
Ćwiczenie 8

Poniżej zamieszczono informacje na temat różnych grup węży.

(...) Są jednak inne sposoby poruszania się, bardziej specyficzne, bądź będące modyfikacjami głównych typów, jak np. u węży morskich. Ich ruchy przypominają ruch wijący, jednak w ich budowie widoczne są modyfikacje związane ze środowiskiem wodnym. Charakteryzują się one m.in. silnie spłaszczonym ogonem, który funkcjonuje jak wiosło, oraz przypłaszczonym ciałem, które jest bardziej opływowe. Ich głowa jest mała i smukła. Łuski form prymitywnych, np. Laticauda, Aipysurus, Emydocephalus nachodzą jeszcze na siebie dachówkowato, jednak u form silnie wyspecjalizowanych, np. Hydrophis, wszystkie są podobne i leżą obok siebie. Zmniejsza to opór wody jednak powoduje, że nie są one w stanie poruszać się na lądzie i wszystkie czynności życiowe tych gadów, łącznie z rozmnażaniem, odbywają się w wodzie. Analogiczna sytuacja występuje u węży brodawkowatych (Acrochorididae), żyjących w Azji i Australii, które z racji wodnego trybu życia utraciły tarczki brzuszne.

Inną specyficzną grupą są węże ryjące, takie jak ślepuchowate ( Scolecophidia) i część węży prymitywnych ( Henophidia). Cechą charakterystyczną ślepuchowatych jest ich mało zróżnicowane ciało. Nie posiadają wyraźnie wyodrębnionej głowy, są walcowate, a ich ogon można rozpoznać po ostrym wyrostku, pomagającym wężowi szybko zakopywać się w ziemi. Węże te, tak samo jak część Henophidia, drążą tunele za pomocą głowy, przemieszczają się w nich w sposób analogiczny do ruchu skąposzczetów. Zapierając się o ściany tunelu,  rozciągając i kurcząc poszczególne odcinki ciała przesuwając się do przodu. U obu grup następuje wyraźne wzmocnienie czaszki i rozrost tarczek głowowych (u ślepuchowatych zakrywają nawet oczy). Związane jest to ze sposobem rycia korytarzy.

Indeks dolny Źródło: Kornelia Orczyk, Dariusz Kucharski, Jak poruszają się węże?, https://www.terrarium.com.pl. Indeks dolny koniec

Rbx8QzjcNGmKv
Wymień co najmniej po 3 modyfikacje w budowie węży związanych ze środowiskiem wodnym oraz w budowie u węży ryjących. (Uzupełnij).