Sprawdź się
W ruchu prostoliniowym ważną rolę odgrywają ruchome i luźno umocowane tarczki brzuszne. Gad zapiera się nimi o podłoże i może podciągnąć resztę ciała, nie wymagane jest tu więc tworzenie pętli. Wąż opiera się na pionowo wyprostowanych tarczkach, w trakcie przemieszczania ustawiają się one poziomo, a sekwencja ruchów przebiega falami. Ten sposób poruszania się, analogiczny do ruchu skąposzczetów lub gąsienicy czołgu, jest stosowany przez duże i grube pytony, boa i wiele żmij. Umożliwia im to podkradanie się do ofiary w sposób niezauważony. Jednocześnie ta technika pozwala wielu gatunkom na wspinanie się na drzewa, poruszanie się w wąskich norach i na stromych zboczach skał. (...) Kolejny typ przemieszczania się to tzw. skośny ruch kroczący. Jest najefektywniejszym sposobem poruszania się po sypkim piasku. Gad, wykorzystujący ten sposób ruchu, nie pełznie wprost, a raczej skośnie. Polega on na tym, że wąż opiera się kilkoma (najczęściej dwiema) pętlami ciała na podłożu. Przednia część ciała zostaje położona z przodu i jednocześnie tu formowana jest kolejna pętla. Gad wykonuje kolejny ruch, cały czas opierając się pętlami na ziemi. Ciało węża wydaje się przemieszczać w sposób płynny, mimo że jest to forma „kroczenia”. Z tą formą poruszania się można się spotkać u pustynnych żmij i grzechotników. Ruch ten może mieć dodatkowe znaczenie dla gadów pustynnych, ogranicza bowiem do minimum kontakt z podłożem, a przez to pochłanianie nadmiernych ilości ciepła.
Indeks dolny Źródło: Kornelia Orczyk, Dariusz Kucharski, Jak poruszają się węże?, https://www.terrarium.com.pl. Indeks dolny koniecŹródło: Kornelia Orczyk, Dariusz Kucharski, Jak poruszają się węże?, https://www.terrarium.com.pl.
Na poniższej ilustracji przedstawiono rozkład tarczek rogowych względem płytek kostnych w karapaksie żółwia. Płytki kostne zostały ponumerowane cyframi rzymskimi, a tarczki – arabskimi (gwiazdki (*) oznaczają tarczki nadbrzeżne).
Poniżej zamieszczono informacje na temat różnych grup węży.
(...) Są jednak inne sposoby poruszania się, bardziej specyficzne, bądź będące modyfikacjami głównych typów, jak np. u węży morskich. Ich ruchy przypominają ruch wijący, jednak w ich budowie widoczne są modyfikacje związane ze środowiskiem wodnym. Charakteryzują się one m.in. silnie spłaszczonym ogonem, który funkcjonuje jak wiosło, oraz przypłaszczonym ciałem, które jest bardziej opływowe. Ich głowa jest mała i smukła. Łuski form prymitywnych, np. Laticauda, Aipysurus, Emydocephalus nachodzą jeszcze na siebie dachówkowato, jednak u form silnie wyspecjalizowanych, np. Hydrophis, wszystkie są podobne i leżą obok siebie. Zmniejsza to opór wody jednak powoduje, że nie są one w stanie poruszać się na lądzie i wszystkie czynności życiowe tych gadów, łącznie z rozmnażaniem, odbywają się w wodzie. Analogiczna sytuacja występuje u węży brodawkowatych (Acrochorididae), żyjących w Azji i Australii, które z racji wodnego trybu życia utraciły tarczki brzuszne.
Inną specyficzną grupą są węże ryjące, takie jak ślepuchowate ( Scolecophidia) i część węży prymitywnych ( Henophidia). Cechą charakterystyczną ślepuchowatych jest ich mało zróżnicowane ciało. Nie posiadają wyraźnie wyodrębnionej głowy, są walcowate, a ich ogon można rozpoznać po ostrym wyrostku, pomagającym wężowi szybko zakopywać się w ziemi. Węże te, tak samo jak część Henophidia, drążą tunele za pomocą głowy, przemieszczają się w nich w sposób analogiczny do ruchu skąposzczetów. Zapierając się o ściany tunelu, rozciągając i kurcząc poszczególne odcinki ciała przesuwając się do przodu. U obu grup następuje wyraźne wzmocnienie czaszki i rozrost tarczek głowowych (u ślepuchowatych zakrywają nawet oczy). Związane jest to ze sposobem rycia korytarzy.
Indeks dolny Źródło: Kornelia Orczyk, Dariusz Kucharski, Jak poruszają się węże?, https://www.terrarium.com.pl. Indeks dolny koniecŹródło: Kornelia Orczyk, Dariusz Kucharski, Jak poruszają się węże?, https://www.terrarium.com.pl.