Sprawdź się
Pisma filozoficznePitagoras mówił podobno, że życie ludzkie przypomina zjazd, który się odbywa z największą okazałością podczas uroczystych igrzysk całej Grecji. Albowiem podobnie jak jedni ubiegają się tam o sławę i zaszczytny wieniec, innych zaś sprowadza chęć zarobku i zysku na kupnie lub sprzedaży, a są też tacy, i to chyba najbardziej szlachetni, którzy nie szukają ani poklasku, ani zysku, lecz przybyli po to, żeby zobaczyć i pilnie się przypatrzyć, co i w jaki sposób się tam odbywa, tak samo i my przyszliśmy do tego życia z innego życia i świata jak gdyby z jakiegoś miasta na jakiś uroczysty zjazd, jedni, by służyć sławie, inni pieniądzom, a rzadko zdarzają się tacy, co za nic mając wszystko, gorliwie dociekają istoty rzeczy: tych on nazywa miłośnikami mądrości, to jest właśnie filozofami. I tak jak tam najbardziej szlachetnie jest tylko przyglądać się, niczego dla siebie nie zyskując, podobnie i w życiu oglądanie i poznawanie istoty rzeczy znacznie przewyższa wszelkie inne zainteresowania.
Źródło: Cyceron, Pisma filozoficzne, [w:] tegoż, Rozmowy tuskulańskie, t. III, tłum. Józef Śmigaj, Warszawa 1961, s. 686–687.
Do poniższego fragmentu Protreptikosu napisz komentarz w formie dialogu, w którym jedna osoba będzie tłumaczyć drugiej, co to są myśli wolne oraz myśli niewolne i jaka jest różnica między nimi.
Zachęta do filozofiiFrg. 25. Spośród myśli te są wolne, które mogą być wybierane dla nich samych, natomiast te, które prowadzą do wiedzy dotyczącej czegoś innego, są podobne do niewolnic. To, co ma cel w sobie, przewyższa zawsze to, co służy jako środek do czegoś innego, a to, co jest wolne, przewyższa to, co nie jest wolne.
Źródło: Arystoteles, Zachęta do filozofii, tłum. K. Leśniak, Warszawa 1988.
Na podstawie poniższego fragmentu z Protreptikosu napisz krótki tekst, w którym porównasz rozumienie wolności Arystotelesa i współczesne rozumienie wolności.
Zachęta do filozofiiFrg. 43. Najlepiej ze wszystkich poznałby, że mówimy prawdę, ten, kto by nas w myśli zaprowadził na Wyspy Szczęśliwe. Tam bowiem nie byłoby żadnych potrzeb ani żadnej korzyści z niczego; pozostałoby tylko myślenie i dociekanie filozoficzne, co nawet teraz nazywamy wolnym życiem.
Źródło: Arystoteles, Zachęta do filozofii, tłum. K. Leśniak, Warszawa 1988.
O pytaniach filozoficznych i ich rozstrzygalnościPo pierwsze, do siatki pojęciowej filozofii należą pojęcia, które stanowią bazę terminologiczną wielu dyscyplin szczegółowych. Są to np. pojęcia ontologiczne (takie np. jak istota czy przyczyna), epistemologiczne (takie jak wiedza czy prawda), czy logiczne (takie jak sprzeczność czy wynikanie). Jest sporo racji w poglądzie, że pojęcia filozoficzne odróżnia od pojęć charakteryzujących inne dyscypliny ich ogólność. Filozof nie zajmuje się przyczyną globalnego ocieplenia, lecz – pojęciem przyczyny w ogóle. Nie zajmuje się budową i mechanizmem działania ludzkiego oka, lecz – pojęciem poznania w ogóle (...) rozstrzygalność niektórych pytań filozoficznych jest wręcz nieodzownym warunkiem rozstrzygalności pytań naukowych: rozstrzygnięcie pytania „Co to jest przyczyna?” jest mianowicie warunkiem rozstrzygalności pytania „Co jest przyczyną x‑a”?
Źródło: Anna Brożek, O pytaniach filozoficznych i ich rozstrzygalności, [w:] Studia Philosophiae Christianae 45/1, s. 9.