Sprawdź się
Wskaż, które stwierdzenie nie pasuje do charakterystyki działań Marcina Lutra.
- Zakwestionował ideę wyższości władzy papieskiej nad świecką.
- Odrzucił autorytet hierarchii kościelnej.
- Zbudował wspólnotę o charakterze duchowym, której członkiem stać się można poprzez wiarę.
- Porządek państwowy uznał za społeczność wieczną.
Wskaż główne uprawnienia władcy w jurysdykcjonalizmie.
- prawo do reformowania Kościoła
- prawo do obrony i opieki nad Kościołem
- prawo zgłaszania zastrzeżeń wobec kandydatów na urzędy kościelne
- prawo do kontroli nad wszystkimi aktami władzy kościelnej
- prawo do dysponowania kościelnym majątkiem
Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Likwidując hierarchiczną zależność od Rzymu, wspólnoty protestanckie popadły w uzależnienie od instytucji państwa. | □ | □ |
| Jednym ze skutków wojen religijnych było powstanie państwa narodowego. | □ | □ |
| Kościelne akty legislacyjne w krajach protestanckich nie musiały uzyskiwać aprobaty od monarchy przed wprowadzeniem ich w życie. | □ | □ |
| Św. Robert Bellarmin uznawał zasadniczą wyższość władzy kościelnej nad państwową. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Systemy relacji między państwem a kościołami i związkami wyznaniowymiModel jurysdykcjonalizmu pojawił się dopiero w wyniku reformacji. Nie wszyscy badacze są zgodni co do potrzeby wyróżnienia tego modelu. Wielu uważa, że jurysdykcjonizm to w gruncie rzeczy cezaropapizm oparty na innych przesłankach teoretycznych. Sama nazwa jurysdykcjonalizm wywodzi się z włoskiej literatury prawa wyznaniowego.
Źródło: Maria Gołda-Sobczak, Systemy relacji między państwem a kościołami i związkami wyznaniowymi, dostępny w internecie: cejsh.icm.edu.pl [dostęp 2.03.2021 r.].
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Cuius regio eius religio – principium regnendiZasada cuius regio eius religio miała zastosowanie do wszystkich warstw społecznych. Nie znaczy to, iż wszystkie one w równym stopniu partycypowały w wolności sumienia. Posiadał ją władca będący źródłem prawa. Stopień uzależnienia od niego określał zarazem quantum swobody sumienia pozostawionej poddanym. Na tym polegała właśnie instrumentalność zasady cuius regio eius religio. Władca mógł nią manipulować. Od jego woli zależało hermetyczne jej stosowanie lub też kontrolowana relaksacja prawa. W każdym przypadku jednak oznaczało to wyłączenie indywidualnych praw ludzkich, których przed rewolucją francuską nawet teoretycznie nie rewindykowano.
Źródło: Zygmunt Zieliński, Cuius regio eius religio – principium regnendi, „Saeculum Christianum: pismo historyczno-społeczne” 1994 r., nr 1/2, dostępny w internecie: bazhum.muzhp.pl [dostęp 2.03.2021 r.].
Zapoznaj się z mapą i wykonaj ćwiczenie.
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Kształtowanie się relacji między państwem a Kościołem. Aspekt historyczno-prawnyLudzkość została poddana jednocześnie dwom władzom – kościelnej i państwowej – na zasadzie równości (…); zasada odpowiedzialności wszystkich ludzi – zarówno poszczególnych jednostek ludzkich, jak i społeczności oraz władz państwowych – wobec Boga, przez którego Kościół jest upoważniony do reprezentowania Go, nauczania prawd objawionych i ochrony prawa Bożego: naturalnego i objawionego (…); konieczność ustanowienia pozytywnych norm wyznaczających relacje między Kościołem i państwem, czyli między suwerennymi władzami każdej z tych społeczności, ze względu na związek między nimi w sprawach mieszanych, które ze swej natury wchodzą w zasięg obu społeczności (…). W przypadku konfliktu w tych sprawach mieszanych ostateczny sąd należy do władzy kościelnej, gdyż chodzi o dobro i zbawienie dusz.
Źródło: Krzysztof Rogala, Kształtowanie się relacji między państwem a Kościołem. Aspekt historyczno-prawny, „Teologia i Człowiek” 2018, nr 41(1), s. 76.
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Encyklopedia PWN: gallikanizmGallikanizm nie podważał dogmatyki katolickiej ani zasady zwierzchnictwa Stolicy Apostolskiej. (…) Proklamowanie 1438 za Karola VII tzw. sankcji pragmatycznej ustanawiało w praktyce króla (…) zwierzchnikiem Kościoła. Dalszymi etapami rozwoju gallikanizmu były: podpisanie konkordatu 1516, przyznającego królom (…) prawo obsadzania biskupstw oraz uchwalenie (…) tzw. artykułów gallikańskich (…), określających zasady doktrynalno‑prawne Kościoła we Francji.
Źródło: Encyklopedia PWN: gallikanizm, dostępny w internecie: encyklopedia.pwn.pl [dostęp 5.04.2021 r.].