Sprawdź się
Opowieść o Wokulskim ma w opinii Olgi Tokarczuk charakter:
- alegoryczny.
- dosłowny.
- symboliczny.
- metafizyczny.
Wskaż dziedziny nauki, do których odwołuje się Olga Tokarczuk w swojej interpretacji Lalki.
- socjologia
- filozofia
- antropologia
- psychologia
- ekonomia
- literaturoznawstwo
Oceń prawdziwość zdań, przenosząc zdania do odpowiednich grup.
Olga Tokarczuk uznaje bohatera <em>Lalki</em>, Stanisława Wokulskiego, za typowego romantyka., W opinii Olgi Tokarczuk <em>Lalka</em> Bolesława Prusa w pewnych momentach przypomina schemat fabularny baśni lub mitu., Olga Tokarczuk uznaje Stanisława Wokulskiego za typowego bohatera tragicznego., Autorka <em>Lalki i perły</em> interpretuje postać Stanisława Wokulskiego w kategoriach bohatera dynamicznego.
| Fałsz | |
|---|---|
| Prawda |
Wybierz te określenia, które najpełniej odzwierciedlają portret Stanisława Wokulskiego wyłaniający się z fragmentów Lalki i perły Olgi Tokarczuk.
- egocentryk
- egotyk
- marzyciel
- altruista
- nonkonformista
- prowokator
- nadwrażliwiec
- neurotyk
- dorobkiewicz
Olga Tokarczuk za wyznacznik przemian psychicznych bohaterów Lalki uważa kryzys. Uzupełnij poniższą tabelę, analizując na podstawie Lalki i perły oraz znajomości powieści Prusa doświadczenia wskazanych bohaterów.
| Bohater/ka | Przyczyna kryzysu | Przejawy kryzysu | Konsekwencje kryzysu |
|---|---|---|---|
| Stanisław Wokulski | |||
| Ignacy Rzecki | |||
| Izabela Łęcka |
Odnosząc się do fragmentu Lalki i perły Olgi Tokarczuk, wyjaśnij, w jaki sposób Bolesław Prus nawiązuje w swojej powieści do schematu baśni. Wskaż, które elementy wykorzystuje, a które odrzuca.
Zapoznaj się z trzema wypowiedziami odnoszącymi się do Lalki Bolesława Prusa. Wybierz tę, która najlepiej koresponduje z treściami zaprezentowanymi we fragmentach Lalki i perły Olgi Tokarczuk. Uzasadnij swój wybór.
Wypowiedź 1.
Szary geniuszPrus pojął genialnie, że literatura nie jest od dostarczania dowodów na istnienie ładu świata. Od tego jest nauka. Literatura wydobywa z ludzkiego istnienia sprzeczność, komplikację, bycie „za, a nawet przeciw” równocześnie. Udowadnia, że można – jak autor – wierzyć w utopię i twardo stać na ziemi; być emocjonalnym prawicowcem i racjonalnym lewicującym. Jego pisarstwo żywi się tą niespójną złożonością, afirmuje ją i godzi nią czytelnika, mówiąc mu: „Jesteś pokręcony i popaprany, czyli ludzki”.
Źródło: Ryszard Koziołek, Szary geniusz, [w:] tegoż, Dobrze się myśli literaturą, Katowice 2015, s. 99–100.
Wypowiedź 2.
Pokusa LalkiWokulski interesuje mnie jako obiekt i wytwórca kumulujących się anomalii, jako człowiek, z którym mogę porównać innych owładniętych drobnymi innościami, odstępca w sprawach codziennych, dogmatyk w sprawie siebie, opętany przez nią stworzoną w nim samym jako obraz. Zlepek przeciwności, podwójnych zaprzeczeń, wielokrotnie złożonych zdań przypuszczających, momentów aporetycznychaporetycznych i euforycznych. Porównanie z innymi (jak on) staje się zaś porównaniem ze mną, autoterapią, trochę spóźnioną, bo przecież patrzę z boku, nie ze środka oka cyklonu, jakim jest miłość. Wokulski „nie jest normalny” – nie tylko w takim sensie, w jakim metafory melancholii, bólu istnienia, choroby wieku, nerwowości określają człowieka epok przejściowych. Jest melancholikiem i jako taki nie może zaznać spełnienia. Raczej rozpamiętuje niż żyje. Ale „nie jest normalny” także w innym, pozaduchowym znaczeniu. Oto jego wewnętrzne zawirowania odpowiadają także jego położeniu społecznemu.
Źródło: Inga Iwasiów, Pokusa Lalki, dostępny w internecie: https://nplp.pl/artykul/pokusa-lalki [dostęp 5.02.2021].
Wypowiedź 3.
Pozytywiści i inni[...] ludzi nie poznajemy w sposób bezpośredni, opinie o nich krążą, prostują się i zniekształcają. Ale jest także inny typ trudności: niewiele więcej wiemy o nas samych. Mechanizm niepewności i zaskoczenia dotyczy także procesu introspekcji. Na skomplikowany obraz bohaterów Prusa składają się warstwy ich podświadomości, nieracjonalne popędy, skryte potrzeby, sny, marzenia, uzurpacje, lęki i zahamowania. Lalka po raz pierwszy w literaturze polskiej wprowadza na taką skalę elementy nowoczesnej psychologii, mówiąc bez przesady, psychologii prefreudowskiej.
Źródło: Grażyna Borkowska, Pozytywiści i inni, Warszawa 1990, s. 90.
- Wypowiedź 1. Ryszard Koziołek, Szary geniusz
- Wypowiedź 2. Inga Iwasiów, Pokusa Lalki
- Wypowiedź 3. Grażyna Borkowska, Pozytywiści i inni
Które z zagadnień interpretacyjnych odnoszących się do Lalki Bolesława Prusa, a zaprezentowanych przez Olgę Tokarczuk, uważasz za najciekawsze, najbardziej odkrywcze. Uzasadnij swój wybór, odnosząc się do własnych doświadczeń czytelniczych związanych z powieścią Prusa.
Inspirując się Lalką i perłą Olgi Tokarczuk, napisz krótki tekst, w którym opowiesz o własnym doświadczeniu czytelniczym związanym z lekturą Lalki Bolesława Prusa. Uwzględnij w nim takie zagadnienia, jak: konstrukcja powieści, problematyka, bohaterowie.
Przypomnij sobie powieść, którą uważasz z jakiegoś względu na wyjątkową
lub przełomową. Napisz esej przypominający Lalkę i perłę Olgi Tokarczuk.