Sprawdź się
Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony…Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony,
Gdzie w cieniu, Bożym strzeżone napisemBożym strzeżone napisem,
Stoją ciche szaletyszalety, wiązane cyprysemcyprysem;
Gdzie smutnie biją w łąkach trzód zbłąkanych dzwony;
Gdzie się nad wodospady jasna tęcza pali,
Gdzie na zwalonych sosnach czarne kraczą wrony ‒
Tam byli razem ‒ kiedyś ‒ i tam się rozstali…A po latach… wróconym ojczyźnie pielgrzymom
Bławatkami gwiaździste kłaniały się żytaBławatkami gwiaździste kłaniały się żyta.
Jechali ‒ chat wieśniaczych błogosławiąc dymom.
Zajeżdżają przed ganek; matka ‒ siostra wita
Synów, braci, przyjaciół. – Są wszyscy! są wszyscy!
Przy jednym siedzą stole, przy czarach nalanych.
A wczoraj tak dalecy – a dzisiaj tak bliscy
I nikogo nie braknie ‒ oprócz zapomnianych.Młoda Maria do tańcu każe stroić lutnie,
I usiadła – spoczywa. ‒ Nagle do sąsiada
Rzekła: „Ach! kogoś braknie?” Tu podkówka utnie
W takt mazurkamazurka. „On umarł!” – sąsiad odpowiada.
‒ „Cichoż na jego grobie?” –– „Słowików gromada
Śpiewa na srebrnej brzozie cmentarza tak smutnie,
Że brzoza płacze” –Źródło: Juliusz Słowacki, Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony…, [w:] tegoż, Wiersze. Nowe wydanie krytyczne, oprac. Jacek Brzozowski, Zbigniew Przychodniak, Poznań 2005, s. 93–94.
Gdzie w cieniu wiszeń, Bożym strzeżone napisem,
Stoją ciche szalety, wiązane cyprysem;
Gdzie smutnie biją w łąkach trzód zbłąkanych dzwony;
Gdzie się nad wodospady jasna tęcza pali,
Gdzie na zwalonych sosnach czarne kraczą wrony ‒
Tam byli razem ‒ kiedyś ‒ i tam się rozstali…
Policz w wierszu strofy, wersy i epitety. Jaka jest proporcja między tymi elementami wiersza? Zwróć uwagę na to, co określają epitety, i na tej podstawie sformułuj wniosek. Zapisz swoje spostrzeżenia.
Przyporządkuj nazwy środków stylistycznych do odpowiednich cytatów z wiersza Juliusza Słowackiego Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony…
„Gdzie smutnie biją w łąkach trzód zbłąkanych dzwony; Gdzie się nad wodospady jasna tęcza pali,Gdzie na zwalonych sosnach czarne kraczą wrony”, „Bławatkami gwiaździste kłaniały się żyta.”, „Zajeżdżają przed ganek; matka ‒ siostra wita Synów, braci, przyjaciół.”, „Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony, […] Tam byli razem – kiedyś – i tam się rozstali…”, „Są wszyscy! są wszyscy!”
| anafora | |
| przerzutnia | |
| paralelizm składniowy | |
| inwersja | |
| wykrzyknienie (eksklamacja) |
Wyjaśnij znaczenie metafor pojawiających się w pierwszej strofie wiersza Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony…
| metafora | znaczenie metafory |
|---|---|
| „Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony” | |
| „Gdzie się nad wodospady jasna tęcza pali” |
Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony.
Gdzie się nad wodospady jasna tęcza pali.
Obejrzyj galerię rysunków malarza szwajcarskich krajobrazów – Charles’a Louisa Guigona (1807‒1882), a następnie wyjaśnij, dlaczego Juliusz Słowacki w wierszu [Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony…] odwołuje się do konwencji sentymentalnej. W swojej odpowiedzi użyj sformułowania „topos arkadyjski”.
Zapoznaj się z opisami obrazów z galerii rysunków malarza szwajcarskich krajobrazów – Obejrzyj galerię rysunków malarza szwajcarskich krajobrazów – Charles’a Louisa Guigona (1807‒1882), a następnie wyjaśnij, dlaczego Juliusz Słowacki w wierszu [Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony…] odwołuje się do konwencji sentymentalnej. W swojej odpowiedzi użyj sformułowania „topos arkadyjski”.
Wyjaśnij, czy zgadzasz się z opinią Wiesława Pusza, który pisał, że:
Sztambuchowe arcydzieło Słowackiego,Cisza i majestat gór mają wiele wspólnego z ciszą i dostojeństwem cmentarza.
Źródło: Wiesław Pusz, Sztambuchowe arcydzieło Słowackiego,, „Studia Polonistyczne” 1997, nr 52, s. 25.
W swojej odpowiedzi uwzględnij znane ci cechy romantycznego przeżywania oraz ostatnią strofę wiersza dedykowanego Marii Wodzińskiej.
Jaką rolę w życiu człowieka mogą odgrywać wspomnienia? Odpowiedz na pytanie na podstawie wiersza Juliusza Słowackiego [Tam byli, kędy śnieżnych gór błyszczą korony…] oraz wbranych tekstów kultury.