1
Pokaż ćwiczenia:
R1QArrS3gDpxd1
Ćwiczenie 1
Łączenie par. Oceń, czy podane stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe.. Rozproszony układ nerwowy jest najprostszą postacią układu nerwowego, występującą u mniej zaawansowanych w rozwoju organizmów.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Nicienie i szkarłupnie mają układy nerwowe o bardzo podobnej budowie, składające się z pojedynczego pnia nerwowego.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Owady (gromada stawonogów) i głowonogi (gromada mięczaków) mają mózg o prostej budowie.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
R1Zc2nAL2sbY21
Ćwiczenie 2
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 2
R1RyyqKRq0ZtT
R3eMz0bNFr4sE2
Ćwiczenie 3
Uzupełnij tekst, zaznaczając odpowiednie sformułowania spośród podanych propozycji. Budowa komórek nerwowych pozwala im na wykorzystanie impulsów elektrycznychchemicznych do odbierania i przekazywania informacji wewnątrz organizmu. Poziom złożoności układu nerwowego zależy między innymi od budowy ciała oraz zamieszkiwanego środowiska. Najprostsze organizmy bezkręgowe, u których występuje układ nerwowy to parzydełkowcegąbki. Ich układ nerwowy nazywamy rozproszonym lub prostymsiateczkowym. Jest on w stanie odbierać informacje z mechanoreceptorów i chemoreceptorówwyłącznie z mechanoreceptorów. Niektóre z organizmów tego typu wytwarzają również podstawowe komórki odpowiedzialne za poczucie słuchurównowagi oraz tak zwane „oczka” umożliwiające spostrzeganie bodźców świetlnychrozróżnianie kontrastujących barw. Kolejnym typem zwierząt posiadających podobny układ nerwowy i podstawowe komórki zmysłowe zawarte w czułkach lub ambulakralnych nóżkach to szkarłupniepierścienice. Inne bezkręgowce, takie jak płazińce, nicienie i pierścieniceszkarłupnie i owady, posiadające wydłużony i spłaszczony grzbietowo-brzusznie kształt ciała, wykształciły dwatrzy zwoje nerwowe położone w przedniejtylnej części ciała. Odchodzące od nich gałęziepnie nerwowe biegną ku przodowiku tyłowi organizmu. Między nimi w regularnych odstępach występują spoidła poprzecznezwoje przypniowe. Układ taki nazywamy drabinkowymcząstkowym.
R1F6Z3OzFR0BR2
Ćwiczenie 4
Do podanych nazw typów organizmów należących do bezkręgowców dopasuj charakterystyczne dla nich struktury układu nerwowego. Parzydełkowce Możliwe odpowiedzi: 1. Trzy pęcherzyki: przodo-, śród- i tyłomózgowie, brzuszny łańcuszek nerwowy, 2. Pierścień nerwowy i nerwy promieniste, 3. Dwa zwoje nerwowe, dwa pnie i spoidła poprzeczne, 4. Zwoje mózgowe, trzewne i nożne tworzące mózg, 5. Zwój nad- i podprzełykowy, obrączka okołoprzełykowa, zwoje segmentalne, 6. Sieć nerwowa Szkarłupnie Możliwe odpowiedzi: 1. Trzy pęcherzyki: przodo-, śród- i tyłomózgowie, brzuszny łańcuszek nerwowy, 2. Pierścień nerwowy i nerwy promieniste, 3. Dwa zwoje nerwowe, dwa pnie i spoidła poprzeczne, 4. Zwoje mózgowe, trzewne i nożne tworzące mózg, 5. Zwój nad- i podprzełykowy, obrączka okołoprzełykowa, zwoje segmentalne, 6. Sieć nerwowa Płazińce Możliwe odpowiedzi: 1. Trzy pęcherzyki: przodo-, śród- i tyłomózgowie, brzuszny łańcuszek nerwowy, 2. Pierścień nerwowy i nerwy promieniste, 3. Dwa zwoje nerwowe, dwa pnie i spoidła poprzeczne, 4. Zwoje mózgowe, trzewne i nożne tworzące mózg, 5. Zwój nad- i podprzełykowy, obrączka okołoprzełykowa, zwoje segmentalne, 6. Sieć nerwowa Pierścienice Możliwe odpowiedzi: 1. Trzy pęcherzyki: przodo-, śród- i tyłomózgowie, brzuszny łańcuszek nerwowy, 2. Pierścień nerwowy i nerwy promieniste, 3. Dwa zwoje nerwowe, dwa pnie i spoidła poprzeczne, 4. Zwoje mózgowe, trzewne i nożne tworzące mózg, 5. Zwój nad- i podprzełykowy, obrączka okołoprzełykowa, zwoje segmentalne, 6. Sieć nerwowa Stawonogi – owady Możliwe odpowiedzi: 1. Trzy pęcherzyki: przodo-, śród- i tyłomózgowie, brzuszny łańcuszek nerwowy, 2. Pierścień nerwowy i nerwy promieniste, 3. Dwa zwoje nerwowe, dwa pnie i spoidła poprzeczne, 4. Zwoje mózgowe, trzewne i nożne tworzące mózg, 5. Zwój nad- i podprzełykowy, obrączka okołoprzełykowa, zwoje segmentalne, 6. Sieć nerwowa Mięczaki – głowonogi Możliwe odpowiedzi: 1. Trzy pęcherzyki: przodo-, śród- i tyłomózgowie, brzuszny łańcuszek nerwowy, 2. Pierścień nerwowy i nerwy promieniste, 3. Dwa zwoje nerwowe, dwa pnie i spoidła poprzeczne, 4. Zwoje mózgowe, trzewne i nożne tworzące mózg, 5. Zwój nad- i podprzełykowy, obrączka okołoprzełykowa, zwoje segmentalne, 6. Sieć nerwowa
R1KvTtVvrTGwP2
Ćwiczenie 5
Zaznacz wszystkie poprawne zdania. Możliwe odpowiedzi: 1. Jednym z etapów ewolucji układu nerwowego jest cefalizacja., 2. Łańcuszkowy układ nerwowy występuje u owadów., 3. Przedstawiciele parzydełkowców - stułbia i chełbia - posiadają identyczny układ nerwowy., 4. Ośmiornice należą do najinteligentniejszych bezkręgowców., 5. Ortogonalny układ nerwowy występuje u pierścienic.
2
Ćwiczenie 6
R4wujRk38WJRG
Stawonogi są bardzo zróżnicowaną grupą bezkręgowców. U mniej zaawansowanych przedstawicieli układ nerwowy rozpoczyna się w części 1. obrączką okołoprzełykową, 2. omatidiami, 3. światła i niektórych kolorów, 4. brzuszny łańcuszek nerwowy, 5. wszystkich barw widma widzialnego, 6. oczy proste, 7. zwoje nadprzełykowe, 8. łukiem zaprzełykowym, 9. oczy złożone, 10. parzyste zwoje, 11. spoidłami poprzecznymi, 12. przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie, 13. nieparzyste zwoje, 14. mózg i rdzeń kręgowy, 15. tylny rdzeń pniowy, 16. chemoreceptory, 17. zwoje podprzełykowe, 18. głowowej, w której występują 1. obrączką okołoprzełykową, 2. omatidiami, 3. światła i niektórych kolorów, 4. brzuszny łańcuszek nerwowy, 5. wszystkich barw widma widzialnego, 6. oczy proste, 7. zwoje nadprzełykowe, 8. łukiem zaprzełykowym, 9. oczy złożone, 10. parzyste zwoje, 11. spoidłami poprzecznymi, 12. przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie, 13. nieparzyste zwoje, 14. mózg i rdzeń kręgowy, 15. tylny rdzeń pniowy, 16. chemoreceptory, 17. zwoje podprzełykowe, 18. głowowej nadprzełykowe i podprzełykowe, z łączącą je 1. obrączką okołoprzełykową, 2. omatidiami, 3. światła i niektórych kolorów, 4. brzuszny łańcuszek nerwowy, 5. wszystkich barw widma widzialnego, 6. oczy proste, 7. zwoje nadprzełykowe, 8. łukiem zaprzełykowym, 9. oczy złożone, 10. parzyste zwoje, 11. spoidłami poprzecznymi, 12. przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie, 13. nieparzyste zwoje, 14. mózg i rdzeń kręgowy, 15. tylny rdzeń pniowy, 16. chemoreceptory, 17. zwoje podprzełykowe, 18. głowowej. 1. obrączką okołoprzełykową, 2. omatidiami, 3. światła i niektórych kolorów, 4. brzuszny łańcuszek nerwowy, 5. wszystkich barw widma widzialnego, 6. oczy proste, 7. zwoje nadprzełykowe, 8. łukiem zaprzełykowym, 9. oczy złożone, 10. parzyste zwoje, 11. spoidłami poprzecznymi, 12. przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie, 13. nieparzyste zwoje, 14. mózg i rdzeń kręgowy, 15. tylny rdzeń pniowy, 16. chemoreceptory, 17. zwoje podprzełykowe, 18. głowowej wysyłają pnie nerwowe połączone 1. obrączką okołoprzełykową, 2. omatidiami, 3. światła i niektórych kolorów, 4. brzuszny łańcuszek nerwowy, 5. wszystkich barw widma widzialnego, 6. oczy proste, 7. zwoje nadprzełykowe, 8. łukiem zaprzełykowym, 9. oczy złożone, 10. parzyste zwoje, 11. spoidłami poprzecznymi, 12. przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie, 13. nieparzyste zwoje, 14. mózg i rdzeń kręgowy, 15. tylny rdzeń pniowy, 16. chemoreceptory, 17. zwoje podprzełykowe, 18. głowowej.
U lepiej rozwiniętych organizmów 1. obrączką okołoprzełykową, 2. omatidiami, 3. światła i niektórych kolorów, 4. brzuszny łańcuszek nerwowy, 5. wszystkich barw widma widzialnego, 6. oczy proste, 7. zwoje nadprzełykowe, 8. łukiem zaprzełykowym, 9. oczy złożone, 10. parzyste zwoje, 11. spoidłami poprzecznymi, 12. przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie, 13. nieparzyste zwoje, 14. mózg i rdzeń kręgowy, 15. tylny rdzeń pniowy, 16. chemoreceptory, 17. zwoje podprzełykowe, 18. głowowej różnicują się na 1. obrączką okołoprzełykową, 2. omatidiami, 3. światła i niektórych kolorów, 4. brzuszny łańcuszek nerwowy, 5. wszystkich barw widma widzialnego, 6. oczy proste, 7. zwoje nadprzełykowe, 8. łukiem zaprzełykowym, 9. oczy złożone, 10. parzyste zwoje, 11. spoidłami poprzecznymi, 12. przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie, 13. nieparzyste zwoje, 14. mózg i rdzeń kręgowy, 15. tylny rdzeń pniowy, 16. chemoreceptory, 17. zwoje podprzełykowe, 18. głowowej. Ponadto pnie łączą się u nich w 1. obrączką okołoprzełykową, 2. omatidiami, 3. światła i niektórych kolorów, 4. brzuszny łańcuszek nerwowy, 5. wszystkich barw widma widzialnego, 6. oczy proste, 7. zwoje nadprzełykowe, 8. łukiem zaprzełykowym, 9. oczy złożone, 10. parzyste zwoje, 11. spoidłami poprzecznymi, 12. przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie, 13. nieparzyste zwoje, 14. mózg i rdzeń kręgowy, 15. tylny rdzeń pniowy, 16. chemoreceptory, 17. zwoje podprzełykowe, 18. głowowej. Narządy zmysłów są odpowiednio bardziej złożone i zależne od trybu życia. Charakterystyczne są zgrupowania receptorów światła w układy nazywane 1. obrączką okołoprzełykową, 2. omatidiami, 3. światła i niektórych kolorów, 4. brzuszny łańcuszek nerwowy, 5. wszystkich barw widma widzialnego, 6. oczy proste, 7. zwoje nadprzełykowe, 8. łukiem zaprzełykowym, 9. oczy złożone, 10. parzyste zwoje, 11. spoidłami poprzecznymi, 12. przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie, 13. nieparzyste zwoje, 14. mózg i rdzeń kręgowy, 15. tylny rdzeń pniowy, 16. chemoreceptory, 17. zwoje podprzełykowe, 18. głowowej. Te kolejno łączą się ze sobą tworząc 1. obrączką okołoprzełykową, 2. omatidiami, 3. światła i niektórych kolorów, 4. brzuszny łańcuszek nerwowy, 5. wszystkich barw widma widzialnego, 6. oczy proste, 7. zwoje nadprzełykowe, 8. łukiem zaprzełykowym, 9. oczy złożone, 10. parzyste zwoje, 11. spoidłami poprzecznymi, 12. przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie, 13. nieparzyste zwoje, 14. mózg i rdzeń kręgowy, 15. tylny rdzeń pniowy, 16. chemoreceptory, 17. zwoje podprzełykowe, 18. głowowej. Mają one możliwość rozróżniania 1. obrączką okołoprzełykową, 2. omatidiami, 3. światła i niektórych kolorów, 4. brzuszny łańcuszek nerwowy, 5. wszystkich barw widma widzialnego, 6. oczy proste, 7. zwoje nadprzełykowe, 8. łukiem zaprzełykowym, 9. oczy złożone, 10. parzyste zwoje, 11. spoidłami poprzecznymi, 12. przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie, 13. nieparzyste zwoje, 14. mózg i rdzeń kręgowy, 15. tylny rdzeń pniowy, 16. chemoreceptory, 17. zwoje podprzełykowe, 18. głowowej. Mają też zaawansowane 1. obrączką okołoprzełykową, 2. omatidiami, 3. światła i niektórych kolorów, 4. brzuszny łańcuszek nerwowy, 5. wszystkich barw widma widzialnego, 6. oczy proste, 7. zwoje nadprzełykowe, 8. łukiem zaprzełykowym, 9. oczy złożone, 10. parzyste zwoje, 11. spoidłami poprzecznymi, 12. przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie, 13. nieparzyste zwoje, 14. mózg i rdzeń kręgowy, 15. tylny rdzeń pniowy, 16. chemoreceptory, 17. zwoje podprzełykowe, 18. głowowej odpowiedzialne za odbiór bodźców smakowych i zapachowych.
31
Ćwiczenie 7

„Tak jak różnorodne są owady, tak różnorodna jest morfologia ich mózgów. Bardzo zmienny jest zwłaszcza kształt płatów wzrokowych. Wielkość i stopień rozwinięcia struktur anatomicznych płatów wzrokowych to najprostszy przykład związku pomiędzy budową mózgu a sposobem życia danego gatunku. U owadów bazujących na zmyśle wzroku, takich jak ważki, płaty wzrokowe są znacznie większe niż samo protocerebrum. U owadów słabo widzących płaty wzrokowe mogą występować wręcz w szczątkowej postaci.”

Indeks górny Źródło: Marcin Gładysz, Bogdan Doleżych, Narządy zmysłów i budowa mózgu ważek w zestawieniu z innymi owadami, „Odonatrix” 2013, nr 10(2), s. 52–55. Indeks górny koniec

R18ulArk7aFBz
Na podstawie informacji zawartych w tekście określ, w jaki sposób bodźce sensoryczne docierające do mózgu wpływają na rozwój układu nerwowego. Odpowiedź uzasadnij. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

„Macki ośmiornicy mogą inicjować działania w odpowiedzi na informacje otrzymywane z otoczenia i koordynować swoje ruchy z sąsiednimi mackami niezależnie od pracy mózgu. Zjawisko to jest unikalne, ponieważ wiąże się z zupełnie inną architekturą układu nerwowego niż u wszystkich kręgowców.

Ponieważ głowonogi nie mają kręgosłupa, ich zwoje nerwowe (aglomeracja komórek nerwowych) są powszechne w całym organizmie. W procesie ewolucji duże zwoje zamieniły się w mózg, ale macki zachowały swoją własną architekturę.

Ośmiornice te mają około 500 milionów neuronów, z których około 350 milionów znajduje się wzdłuż ramion, ułożonych w skupiska zwane zwojami. Pomagają one przetwarzać informacje sensoryczne w locie, pozwalając ośmiornicy szybciej reagować na czynniki zewnętrzne”.

Indeks górny Źródło: Bartłomiej Stój, Naukowcy udowodnili, że macki ośmiornicy same z osobna decydują o tym, jak się poruszać, portal Zwiadowca Historii, 26.06.2019. Indeks górny koniec

Ry6QIhx9MewHi
Na podstawie informacji przedstawionych w tekście oceń poprawność sformułowania: „Brak całkowitej centralizacji układu nerwowego w charakterystyczny dla wyższych kręgowców sposób niekorzystnie wpływa na możliwości funkcjonalne ośmiornicy.” (Uzupełnij).