Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

Ćwiczenie 1

Zaznacz prawidłowe sformułowania w poniższym tekście.

RZhBLXiFcVsYj

Alkohole monohydroksylowe {reagują} {#nie reagują} z wodorotlenkiem miedzi(II). Alkohole polihydroksylowe, które posiadają przynajmniej {#dwie} {trzy} grupy {#hydroksylowe} {karboksylowe} przy sąsiadujących atomach {#węgla} {wodoru}, reagują z wodorotlenkiem miedzi(II). W wyniku reakcji chemicznej powstaje {#rozpuszczalny} {nierozpuszczalny} związek kompleksowy o {#szafirowym} {zielonym} zabarwieniu.

111

Ćwiczenie 2

Poniżej przedstawiono wzór półstrukturalny alkoholu, który reaguje z wodorotlenkiem miedzi( $II$ ). Zaznacz fragment jego struktury, odpowiedzialny za tę właściwość chemiczną.

R1TqfcnnNYxIS

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Przypomnij sobie, jaki warunek musi spełniać alkohol, aby reagował z wodorotlenkiem miedzi( $II$ ).

Wśród alkoholi, te alkohole, które zawierają w cząsteczce co najmniej dwie grupy hydroksylowe ( $— OH$ ) położone przy sąsiadujących atomach węgla, reagują z wodorotlenkiem miedzi( $II$ ).

R1Kim7ReHrDeI1

Ćwiczenie 2

111

Ćwiczenie 3

Przeprowadzono doświadczenie przedstawione na poniższym schemacie.

R1NpZuJKFZQJQ

Ilustracja przedstawiająca trzy probówki zawierające na dnie niebieski, galaretowaty osad wodorotlenku miedzi(<math aria‑label="dwa">II). Do pierwszej probówki dodano cykloheksano‑1,2‑diol, cząsteczkę zbudowaną z sześciowęglowego pierścienia nasyconego, w którym dwa sąsiadujące atomy węgla podstawione są każda jedną grupa hydroksylową <math aria‑label="O H">OH. W drugiej probówce umieszczono cykloheksanol, związek zbudowany z sześciowęglowego pierścienia nasyconego, w którym jeden z atomów węgla podstawiony jest grupą hydroksylową <math aria‑label="O H">OH. Do trzeciej, ostatniej probówki dodano cykloheksan‑1,4‑diol zbudowany z sześciowęglowego pierścienia nasyconego, w którym dwa atomy węgla w pozycji pierwszej i czwartej podstawione są każdy grupą hydroksylową <math aria‑label="O H">OH. — Ilustracja do ćwiczenia
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R162kgsS6Ygtn

Reakcja chemiczna zaszła w probówce nr:

Świeżo strącona zawiesina wodorotlenku miedzi( $II$ ) służy do identyfikacji związków zawierających przynajmniej dwie grupy hydroksylowe przy sąsiadujących atomach węgla.

Wszystkie związki, zawierające przynajmniej dwie grupy hydroksylowe przy sąsiadujących atomach węgla, reagują z wodorotlenkiem miedzi( $II$ ).

211

Ćwiczenie 4

Związek organiczny o nazwie systematycznej 1,2–dichloroetan uległ reakcji chemicznej z wodnym roztworem wodorotlenku potasu. Otrzymany produkt dodano do wodorotlenku miedzi( $II$ ).

a) Podaj nazwę systematyczną otrzymanego produktu.

b) Podaj obserwacje dotyczące reakcji z wodorotlenkiem miedzi( $II$ ).

RoVQPZhRNmZGj

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RycXcYDI5B5ik

Zapisz równanie reakcji chemicznej 1,2–dichloroetanu z wodnym roztworem wodorotlenku sodu, a następnie oceń, czy powstający produkt reaguje z wodorotlenkiem miedzi( $II$ ).

R1SM08ZV9rGOW

Ilustracja przedstawiająca równanie reakcji. Cząsteczka 1,2‑dichloroetanu zbudowanego z dwóch połączonych ze sobą grup CH2, z których każda łączy się z jednym atomem chloru Cl dodać dwie cząsteczki wodorotlenku potasu <math aria‑label="K O H">KOH. Strzałka w prawo, nad strzałką cząsteczka wody H2O. Za strzałką cząsteczka etano‑1,2‑diolu zbudowanego z dwóch połączonych ze sobą grup CH2, z których każda łączy się z jedną grupą hydroksylową <math aria‑label="O H">OH dodać dwie cząsteczki chlorku potasu <math aria‑label="K C l">KCl. — Równanie reakcji – pomoc do ćwiczenia
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Produkt organiczny to alkohol polihydroksylowy, zawierający dwie grupy hydroksylowe przy sąsiadujących atomach węgla, więc reaguje z wodorotlenkiem miedzi( $II$ ), tworząc rozpuszczalny związek kompleksowy.

211

Ćwiczenie 5

Na podstawie rysunku podaj przewidywane obserwacje, a następnie podaj numer doświadczenia charakterystycznego dla alkoholi polihydroksylowych.

RonTaJwDklAoK

Ilustracja przedstawiająca schemat reakcji. Cząsteczka glicerolu, czyli propano‑1,2,3‑triolu, od której poprowadzone są dwie strzałki, pierwsza w lewo, zaś druga w prawo. Nad pierwszą strzałką znajduje się sód, a nad drugą wodorotlenek miedzi(II). — Rysunek do ćwiczenia
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RAZSBtjKzW60t

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R1J0f6Lx2X7OR

Obserwacje wynikające z reakcji numer 1:
Obserwacje wynikające z reakcji numer 2:

Przypomnij sobie, w jaki sposób alkohole reagują z sodem.

2 R — OH + 2 Na \to 2 R — ONa + H_{2}

Zastanów się, czy przedstawiony alkohol posiada dwie grupy hydroksylowe przy sąsiadujących atomach węgla – jeśli tak, to reaguje z wodorotlenkiem miedzi( $II$ ).

Przedstawiony alkohol reaguje z sodem, zgodnie z równaniem reakcji chemicznej.

Rrt1pmz9JgLLW

Ilustracja przedstawiająca równanie reakcji. Dwie cząsteczki propano‑1,2,3‑triolu dodać sześć cząsteczek sodu, strzałka w prawo, za strzałką dwie cząsteczki propano‑1,2,3‑triolanu sodu dodać trzy cząsteczki wodoru. — Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Przedstawiony alkohol posiada dwie grupy hydroksylowe przy sąsiadujących atomach węgla, więc reaguje z wodorotlenkiem miedzi( $II$ ), zgodnie z równaniem reakcji chemicznej.

Rt48xNQ5RYIUW

Ilustracja przedstawiająca równanie reakcji chemicznej. Cząsteczka propano‑1,2,3‑triolu dodać cząsteczka wodorotlenku miedzi(II), strzałka w prawo, za strzałką kompleks zbudowany z pięcioczłonowego pierścienia, który zbudowany jest z grupy CH2 połączonej z grupą C H, obie grupy podstawione są grupami hydroksylowymi, których atomy tlenu łączą się za pomocą wiązań koordynacyjnych z atomem miedzi związanym z dwiema grupami hydroksylowymi. Grupa C H, która należy do opisanego pierścienia jest ponadto podstawiona grupą CH2 związaną z grupą hydroksylową OH. — Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1PVe8sV0Hhj72

Ćwiczenie 5

Do jednej probówki z propano-1,2,3-triolem dodano metaliczny sód, a do drugiej świeżo strącony wodorotlenek miedzi(

II

). Uzupełnij tekst dotyczący obserwacji, wykorzystując odpowiednie sformułowania. Obserwacje wynikające z reakcji numer 1:
Wydziela się 1. bezwonny, bezbarwny gaz, 2. metal się roztwarza, 3. klarowny szafirowy roztwór, 4. ulega roztworzeniu, 1. bezwonny, bezbarwny gaz, 2. metal się roztwarza, 3. klarowny szafirowy roztwór, 4. ulega roztworzeniu.

Obserwacje wynikające z reakcji numer 2:
Niebieski, galaretowaty osad 1. bezwonny, bezbarwny gaz, 2. metal się roztwarza, 3. klarowny szafirowy roztwór, 4. ulega roztworzeniu, powstaje 1. bezwonny, bezbarwny gaz, 2. metal się roztwarza, 3. klarowny szafirowy roztwór, 4. ulega roztworzeniu.

211

Ćwiczenie 6

Wpisz w wolne miejsca symbole brakujących atomów, jonów lub wzory związków chemicznych, tak aby uzyskać zapis jonowy reakcji, charakterystycznej dla alkoholi polihydroksylowych zawierających dwie grupy hydroksylowe przy sąsiadujących atomach węgla, na przykładzie propano–1,2,3–triolu (glicerolu).

R1IjtpquKrqR6

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Należy wpisać dwa atomy tlenu, kation miedzi( $II$ ), dwa aniony wodorotlenkowe i wodorotlenek miedzi( $II$ ).

Reakcja charakterystyczna, opisana w poleceniu, to reakcja między propano–1,2,3–triolem a wodorotlenkiem miedzi( $II$ ). Powstająca w reakcji cząsteczka związku kompleksowego jest rozpuszczalna w wodzie, dlatego w formie jonowej zapisujemy kation (w którym istnieją dwa wiązania koordynacyjne między atomami tlenu pochodzącymi od propano–1,2,3–triolu (glicerolu) a kationem miedzi( $II$ )) oraz dwa aniony wodorotlenkowe.

RoiOUOn20CPN7

W zapisie jonowym skróconym w równaniu reakcji po stronie substratów znajduje się cząsteczka propano‑1,2,3‑triolu oraz cząsteczka wodorotlenku miedzi(II) CuOH2. Po stronie produktów znajduje się kompleks składający się z pięcioczłonowego pierścienia, który zbudowany jest z grupy CH2 połączonej z grupą CH, obie grupy podstawione są grupami hydroksylowymi, których atomy tlenu łączą się za pomocą wiązań koordynacyjnych z jonem miedzi na drugim stopniu utlenienia Cu2+. Grupa CH, która należy do opisanego pierścienia jest ponadto podstawiona grupą CH2 związaną z grupą hydroksylową OH. Dodać dwa aniony hydroksylowe OH-. — Odpowiedź do ćwiczenia
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RGdyhwIKjTNJQ2

Ćwiczenie 6

Uzupełnij poniższy tekst dotyczący zapisu jonowego reakcji polihydroksyalkoholu oraz wodorotlenku miedzi(

II

) z poprzedniego ćwiczenia. W zapisie jonowym skróconym w równaniu reakcji po stronie substratów znajduje się cząsteczka propano-1,2,3-triolu oraz cząsteczka Tu uzupełnij. Po stronie produktów znajduje się kompleks składający się z pięcioczłonowego pierścienia, który zbudowany jest z grupy

{CH}_{2}

połączonej z grupą

CH

, obie grupy podstawione są grupami hydroksylowymi, których atomy tlenu łączą się za pomocą wiązań koordynacyjnych z Tu uzupełnij. Grupa

CH

, która należy do opisanego pierścienia jest ponadto podstawiona grupą

{CH}_{2}

związaną z grupą hydroksylową

OH

. Dodać dwa Tu uzupełnij.

311

Ćwiczenie 7

W laboratorium przeprowadzono serię trzech doświadczeń. W etapie pierwszym doświadczenia do propenu wprowadzono chlor w obecności światła i zastosowano specjalne warunki reakcji, pozwalające na zajście reakcji substytucji. Otrzymany produkt poddano reakcji z wodnym roztworem wodorotlenku sodu w etapie drugim. Podczas przeprowadzania etapu trzeciego, do produktu otrzymanego w drugim etapie dodano nadtlenek wodoru.

a) Uzupełnij schemat doświadczenia, wpisując w wolne miejsca nazwy systematyczne produktów organicznych.

b) Zdecyduj, czy ostateczny produkt będzie reagował z wodorotlenkiem miedzi( $II$ ).

c) Odpowiedź z punktu b) uzasadnij, odwołując się do budowy cząsteczki produktu.

d) Zapisz wzory strukturalne poszczególnych produktów reakcji.

RiAxz0Sr8vzz8

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RRjcYBk5fy7yk

Ocena: ostateczny produkt reakcji chemicznych, przedstawionych na schemacie, {#reaguje} {nie reaguje} z wodorotlenkiem miedzi(II).

RSOqvXNtbkYMc

Uzasadnienie:

RWNWhufGaE1lG

Wzory zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

W celu podania nazw systematycznych poszczególnych produktów organicznych uzupełnij schemat o wzory półstrukturalne reagentów. Jeśli ostateczny produkt okaże się być alkoholem polihydroksylowym, zawierającym przynajmniej dwie grupy hydroksylowe przy sąsiadujących atomach węgla, to będzie reagował z wodorotlenkiem miedzi( $II$ ).

Uzasadnienie:

Cząsteczka związku, będącego produktem, posiada grupy hydroksylowe przy sąsiadujących atomach węgla.

Wzory strukturalne poszczególnych produktów:

RGsSgNZIYlJsa

Ilustracja przedstawiająca wzory strukturalne produktów reakcji chemicznych opisanych w ćwiczeniu. Produkt pierwszego etapu 3‑chloropropen zbudowany jest z grupy CH2 połączonej za pomocą wiązania podwójnego z grupą CH, która to łączy się za pomocą wiązania pojedynczego z grupą CH2 podstawioną atomem chloru. Produkt drugiego etapu to prop‑2-en‑1-ol zbudowany z grupy CH2 połączonej za pomocą wiązania podwójnego z grupą CH, która to łączy się za pomocą wiązania pojedynczego z grupą CH2 podstawioną grupą hydroksylową OH. Produkt ostatniego etapu to cząsteczka propano‑1,2,3‑triolu zbudowana z grupy CH2 połączonej z grupą CH, która to łączy się z grupą CH2. Wszystkie trzy wspomniane grupy połączone są trzema grupami hydroksylowymi OH. — Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RKMwcFfpr7gHH3

Ćwiczenie 7

Ćwiczenie 8

Zaprojektuj doświadczenie chemiczne, dzięki któremu odróżnisz cyklopentanol od cyklopentano‑1,2‑diolu. W tym celu wybierz odczynniki chemiczne spośród zapisanych poniżej oraz zapisz obserwacje.

Etap 1:

R16PiPld5NYPU