Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
Rsj8txAYLwfcl
Tabela zestawiająca autorów, tytuły ich dzieł i nawiązania do Platona. 1. Sandro Botticelli, utwór: Narodziny Wenus, nawiązanie do Platona: Miłość platoniczna (wykorzystanie Venus pudica [Wenus wstydliwa] oznacza narodziny miłości duchowej). 1. Jan Kochanowski, utwór: Wzór pań mężnych, nawiązanie do Platona: motyw androgyna. 3. Jan Kochanowski, utwór: Do snu, nawiązanie do Platona: świat dusz. 4. Jan Kochanowski, utwór: Broda, nawiązanie do Platona: świat idei. 5. Andrzej Frycz‑Modrzewski, utwór: De republica emendanda, nawiązanie do Platona: państwo idealne. 6. Łukasz Górnicki, utwór: Dworzanin polski, nawiązanie do Platona: miłość platoniczna. 7. Mikołaj Sęp Szarzyński, utwór: twórczość, nawiązanie do Platona: ciało jako więzienie. 8. Adam Mickiewicz, utwór: II część Dziadów, nawiązanie do Platona: świat dusz, 9. Adam Mickiewicz, utwór: IV część Dziadów, nawiązanie do Platona: metempsychoza, 10. Adam Mickiewicz, utwór: III część Dziadów, nawiązanie do Platona: poeta – wieszcz. 11. Adam Mickiewicz, utwór: Pan Tadeusz, nawiązanie do Platona: Fedon. 12. Juliusz Słowacki, utwór: Król Duch, nawiązanie do Platona: metempsychoza. 13. Wisława Szymborska, utwór: Platon, czyli dlaczego, nawiązanie do Platona: komentarz do filozofii.
11
Ćwiczenie 2
Przypomnij sobie i napisz, co o poetach i sztuce sądził Platon.
RKFZWmf0I9wza
(Uzupełnij).
Przypomnij sobie, dlaczego Platon chciał wygnać wszelkich poetów z państwa. Jakie negatywne skutki miała przynosić człowiekowi sztuka?
Sprawdź, czy w Twojej odpowiedzi są zawarte takie twierdzenia.
Platon twierdził, że sztuka stanowi tylko mimesis, czyli naśladownictwo. Wyżej stawiał rzemieślników niż artystów. Uważał, że sztuka nie przybliża człowieka do prawdy, lecz od niej oddala. Przez to sprawia, że człowiek nie staje się lepszym, lecz gorszym. Sztuka, zdaniem Platona, niszczy efekty wychowania, nie niosąc ze sobą walorów edukacyjnych.
11
Ćwiczenie 3
Przyjrzyj się obrazowi. Co o miłości mówił Platon? Jak jest ona przedstawiona na obrazie? Odpowiedz na pytania.
Zapoznaj się z opisem obrazu. Odpowiedz na pytania. Co o miłości mówił Platon? Jak jest ona przedstawiona na obrazie? Odpowiedz na pytania.
R1E7hzhXdTwJv
Obraz przedstawia salę pałacową. Ukazane jest marmurowe popiersie kobiety, które stoi na wysokiej kolumnie. Postać z rzeźby ma długie, spięte włosy i ubrana jest w suknię. Ramiączko jej sukni lekko opada. Kobieta ma rękę na piersiach, jest lekko uśmiechnięta. Wokół rzeźby wije się złota zasłona. Obok rzeźby stoi czarnoskóry mężczyzna. Ubrany jest w białą koszulę z żółtą kamizelką, ma jasnożółte spodnie i jasne rajstopy. Ma krótkie, czarne włosy. Mężczyzna trzyma się rękami za tors. Ma szeroko otwarte usta. Jest wpatrzony w rzeźbę. Obok stoją dwa krzesła. Na drewnianej podłodze leży miotełka do zamiatania kurzu, szczotka oraz szmatka.
Eduardo Zamacois y Zabala, Miłość platoniczna.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
R1TJ9uswGna1D
(Uzupełnij).
Przypomnij sobie, co oznacza termin miłość platoniczna. Jak rozumiemy dzisiaj jej znaczenie?
U Platona miłość była drogą wiodącą ku wyższym formom poznania. Uważał on, że od miłości cielesnej prowadzi droga ku poznaniu idei dobra i piękna. W okresie renesansu zaczęto interpretować miłość Platona, początkowo przez włączenie w tę koncepcję również miłości heteroseksualnej, a następnie poprzez wypracowanie pojęcia miłości platonicznej jako miłości czysto duchowej.
2
Ćwiczenie 4
Zapoznaj się z wierszem Cypriana Kamila Norwida. Odszukaj w nim inspiracje myślą Platona – zarówno w zakresie treści, jak i formy.
Cyprian Kamil Norwid
Plato i Archita
ARCHITA Geometrycznej nieświadom nauki, Widziałem prosty lud, kładący bruki, I, jako kamień jedna się z kamieniem, Baczyłem, stojąc pod filarów cieniem. Aż żal mi było bezwiedności gminu, Mimo, że wieczną on jest wagą czynu, Więc geometrji myślane promienie (Rzeknę) gdy z głazem złączę i ożenię, Sferyczność w drzewie wykłuwszy toporem, Siłami ramion pchnę bronzowe walce, Promienne jeśli kołom natknę palce, To — któż wie..
PLATO Boskie zmysłowiąc obrysy, Archito, koturn rzucisz za kulisy, Języka lotność niebieskiego zgrubisz, Więc filozofję, Grecję może zgubisz...
ARCHITA O Plato! Padam przed prawdy bezkońcem. I nieraz, myśli z drzewa ciosząc, płaczę, Tak wielce wszystko przesiąkłe jest słońcem, Któremu nie ty, ni ja biegów znaczę; Dlatego świętych nie zniżę arkanów, Ani ojczyzny krągłą tarcz wyszczerbię, Owszem: z tych, które rażą cię dziś, planów, Z kres tych na Grecji idealnym herbie, Z liczebnych równań, w sił zmienionych dźwignie (Lubo promienność uroku w nich stygnie), Któż wie, powtarzam, czy lud, w sobie drobny, Bezsilny ciałem, jak wyspa osobny, Sykulów, mówię naprzykład, siedziba, Tą siły ramion zmnożywszy nauką, Nie zdoła bronić się, jak morska ryba?...
PLATO Przyjdzie i tobie dzień zwycięstwa, sztuko!...
R1bZ5FADzxwlo
Zaznacz poprawne odpowiedzi. Możliwe odpowiedzi: 1. Wiersz Norwida pod względem formy przypomina Dialogi Platona., 2. Wiersz przedstawia zainteresowanie Platona geometrią., 3. Wiersz ukazuje konstrukcje platońskie jako wyłącznie doskonałe figury., 4. Wiersz przedstawia wynalazek Platona – cyrkiel., 5. Wiersz ukazuje konsekwencję stosowania matematyki w mechanice i zagadnieniach inżynieryjnych, w których Platon widział upadek czystej nauki.
RTJuOkQMlWXoa2
Ćwiczenie 5
Co sprawiło, że możemy mówić o Platonie jako o artyście? Zaznacz poprawne odpowiedzi. Platon, będąc filozofem, był równocześnie w jakiś istotny sposób artystą. prawdafałsz
Plato, mimo niechęci do poetów, był znany w calej Grecji ze swoich poematów. prawdafałsz
Uprawiana przez Platona filozofia jest w pewnej mierze literaturą, o czym świadczy sposób pisania jego dzieł. prawdafałsz
Platon stworzył takie środki stylistyczne jak metonimia i synekdocha. prawdafałsz
Literackość filozofii Platona przejawia się w posługiwaniu się poetyckimi metaforami i użyciu konwencji dialogu. prawdafałsz
Artyzm dzieł Platona sprawił, że głoszone przez niego nauki bardzo często znajdowały oddźwięk u artystów, którym nieobce były zagadnienia filozoficzne. prawdafałsz
Platon przedstawił imponującą wizję świata i umiejscowionego w nim człowieka, przeznaczonego do życia w wieczności. prawdafałsz
Platon jako pierwszy przedstawił romantyczny obraz samotnego człowieka – tułacza. prawdafałsz
Co sprawiło, że możemy mówić o Platonie jako o artyście? Zaznacz poprawne odpowiedzi. Platon, będąc filozofem, był równocześnie w jakiś istotny sposób artystą. prawdafałsz
Plato, mimo niechęci do poetów, był znany w calej Grecji ze swoich poematów. prawdafałsz
Uprawiana przez Platona filozofia jest w pewnej mierze literaturą, o czym świadczy sposób pisania jego dzieł. prawdafałsz
Platon stworzył takie środki stylistyczne jak metonimia i synekdocha. prawdafałsz
Literackość filozofii Platona przejawia się w posługiwaniu się poetyckimi metaforami i użyciu konwencji dialogu. prawdafałsz
Artyzm dzieł Platona sprawił, że głoszone przez niego nauki bardzo często znajdowały oddźwięk u artystów, którym nieobce były zagadnienia filozoficzne. prawdafałsz
Platon przedstawił imponującą wizję świata i umiejscowionego w nim człowieka, przeznaczonego do życia w wieczności. prawdafałsz
Platon jako pierwszy przedstawił romantyczny obraz samotnego człowieka – tułacza. prawdafałsz
R1NNBsXW785SA2
Ćwiczenie 6
Uzupełnij tekst w ten sposób, by wyjaśniał, co łączyło koncepcję sztuki abstrakcyjnej i koncepcję sztuki Platona. Malarstwo niefiguratywne i Platońską koncepcję sztuki łączą te same 1. tylko wrażenie artysty, 2. nie jest celem sztuki, 3. idealistyczne, 4. istotę, funkcję i wartość, 5. poznawcze, 6. fałszywą rzeczywistość, 7. materialna, 8. najbliższą rzeczywistości postać, 9. ponadzmysłowe, 10. doświadczanie, 11. może być sposobem doświadczania świata, 12. idealna, 13. niewidzialną strukturę, 14. co tkwi w duszy artysty założenia. Zarówno Platonowi jak i malarzom abstrakcyjnym zależało na tym, by przedstawić 1. tylko wrażenie artysty, 2. nie jest celem sztuki, 3. idealistyczne, 4. istotę, funkcję i wartość, 5. poznawcze, 6. fałszywą rzeczywistość, 7. materialna, 8. najbliższą rzeczywistości postać, 9. ponadzmysłowe, 10. doświadczanie, 11. może być sposobem doświadczania świata, 12. idealna, 13. niewidzialną strukturę, 14. co tkwi w duszy artysty dzieła. Podobnie też twierdzili, że malarstwo naśladowcze przedstawia 1. tylko wrażenie artysty, 2. nie jest celem sztuki, 3. idealistyczne, 4. istotę, funkcję i wartość, 5. poznawcze, 6. fałszywą rzeczywistość, 7. materialna, 8. najbliższą rzeczywistości postać, 9. ponadzmysłowe, 10. doświadczanie, 11. może być sposobem doświadczania świata, 12. idealna, 13. niewidzialną strukturę, 14. co tkwi w duszy artysty. Platon jak i twórcy malarstwa abstrakcyjnego dowodzili, że naśladownictwo 1. tylko wrażenie artysty, 2. nie jest celem sztuki, 3. idealistyczne, 4. istotę, funkcję i wartość, 5. poznawcze, 6. fałszywą rzeczywistość, 7. materialna, 8. najbliższą rzeczywistości postać, 9. ponadzmysłowe, 10. doświadczanie, 11. może być sposobem doświadczania świata, 12. idealna, 13. niewidzialną strukturę, 14. co tkwi w duszy artysty lecz próbą ukazania innej niż 1. tylko wrażenie artysty, 2. nie jest celem sztuki, 3. idealistyczne, 4. istotę, funkcję i wartość, 5. poznawcze, 6. fałszywą rzeczywistość, 7. materialna, 8. najbliższą rzeczywistości postać, 9. ponadzmysłowe, 10. doświadczanie, 11. może być sposobem doświadczania świata, 12. idealna, 13. niewidzialną strukturę, 14. co tkwi w duszy artysty rzeczywistości. Dowodzili, że sztuka powinna ukazywać 1. tylko wrażenie artysty, 2. nie jest celem sztuki, 3. idealistyczne, 4. istotę, funkcję i wartość, 5. poznawcze, 6. fałszywą rzeczywistość, 7. materialna, 8. najbliższą rzeczywistości postać, 9. ponadzmysłowe, 10. doświadczanie, 11. może być sposobem doświadczania świata, 12. idealna, 13. niewidzialną strukturę, 14. co tkwi w duszy artysty świata poprzez docieranie do tego, co 1. tylko wrażenie artysty, 2. nie jest celem sztuki, 3. idealistyczne, 4. istotę, funkcję i wartość, 5. poznawcze, 6. fałszywą rzeczywistość, 7. materialna, 8. najbliższą rzeczywistości postać, 9. ponadzmysłowe, 10. doświadczanie, 11. może być sposobem doświadczania świata, 12. idealna, 13. niewidzialną strukturę, 14. co tkwi w duszy artysty.
Uzupełnij tekst w ten sposób, by wyjaśniał, co łączyło koncepcję sztuki abstrakcyjnej i koncepcję sztuki Platona. Malarstwo niefiguratywne i Platońską koncepcję sztuki łączą te same 1. tylko wrażenie artysty, 2. nie jest celem sztuki, 3. idealistyczne, 4. istotę, funkcję i wartość, 5. poznawcze, 6. fałszywą rzeczywistość, 7. materialna, 8. najbliższą rzeczywistości postać, 9. ponadzmysłowe, 10. doświadczanie, 11. może być sposobem doświadczania świata, 12. idealna, 13. niewidzialną strukturę, 14. co tkwi w duszy artysty założenia. Zarówno Platonowi jak i malarzom abstrakcyjnym zależało na tym, by przedstawić 1. tylko wrażenie artysty, 2. nie jest celem sztuki, 3. idealistyczne, 4. istotę, funkcję i wartość, 5. poznawcze, 6. fałszywą rzeczywistość, 7. materialna, 8. najbliższą rzeczywistości postać, 9. ponadzmysłowe, 10. doświadczanie, 11. może być sposobem doświadczania świata, 12. idealna, 13. niewidzialną strukturę, 14. co tkwi w duszy artysty dzieła. Podobnie też twierdzili, że malarstwo naśladowcze przedstawia 1. tylko wrażenie artysty, 2. nie jest celem sztuki, 3. idealistyczne, 4. istotę, funkcję i wartość, 5. poznawcze, 6. fałszywą rzeczywistość, 7. materialna, 8. najbliższą rzeczywistości postać, 9. ponadzmysłowe, 10. doświadczanie, 11. może być sposobem doświadczania świata, 12. idealna, 13. niewidzialną strukturę, 14. co tkwi w duszy artysty. Platon jak i twórcy malarstwa abstrakcyjnego dowodzili, że naśladownictwo 1. tylko wrażenie artysty, 2. nie jest celem sztuki, 3. idealistyczne, 4. istotę, funkcję i wartość, 5. poznawcze, 6. fałszywą rzeczywistość, 7. materialna, 8. najbliższą rzeczywistości postać, 9. ponadzmysłowe, 10. doświadczanie, 11. może być sposobem doświadczania świata, 12. idealna, 13. niewidzialną strukturę, 14. co tkwi w duszy artysty lecz próbą ukazania innej niż 1. tylko wrażenie artysty, 2. nie jest celem sztuki, 3. idealistyczne, 4. istotę, funkcję i wartość, 5. poznawcze, 6. fałszywą rzeczywistość, 7. materialna, 8. najbliższą rzeczywistości postać, 9. ponadzmysłowe, 10. doświadczanie, 11. może być sposobem doświadczania świata, 12. idealna, 13. niewidzialną strukturę, 14. co tkwi w duszy artysty rzeczywistości. Dowodzili, że sztuka powinna ukazywać 1. tylko wrażenie artysty, 2. nie jest celem sztuki, 3. idealistyczne, 4. istotę, funkcję i wartość, 5. poznawcze, 6. fałszywą rzeczywistość, 7. materialna, 8. najbliższą rzeczywistości postać, 9. ponadzmysłowe, 10. doświadczanie, 11. może być sposobem doświadczania świata, 12. idealna, 13. niewidzialną strukturę, 14. co tkwi w duszy artysty świata poprzez docieranie do tego, co 1. tylko wrażenie artysty, 2. nie jest celem sztuki, 3. idealistyczne, 4. istotę, funkcję i wartość, 5. poznawcze, 6. fałszywą rzeczywistość, 7. materialna, 8. najbliższą rzeczywistości postać, 9. ponadzmysłowe, 10. doświadczanie, 11. może być sposobem doświadczania świata, 12. idealna, 13. niewidzialną strukturę, 14. co tkwi w duszy artysty.
31
Ćwiczenie 7
Odpowiedz na pytanie, co sprawiło, że filozofia Platona była inspiracją dla twórców z kolejnych epok?
RgU34GKID7UZd
(Uzupełnij).
W jaki sposób Platon postrzegał sztukę? Które z jego myśli przeniknęły do sztuki i kultury? Przyjrzyj się innym odpowiedziom w powyższych ćwiczeniach.
W jaki sposób Platon postrzegał sztukę? Które z jego myśli przeniknęły do sztuki i kultury? Zapoznaj się uważnie z innymi odpowiedziami w powyższych ćwiczeniach.
Platon potępiał sztukę naśladowniczą, lecz w sztuce widział też najważniejszą z czynności człowieka. Jego wpływ jego na potomność był dwojaki: nauczył w artyście widzieć wieszcza i nauczył widzieć w nim naśladowcę. Dał początek dwóm różnym kierunkom w filozofii sztuki. Z jednej strony pojawiło się mistyczne rozumienie sztuki jako wieszczbiarstwa i źródła najgłębszego poznania. Z drugiej zaś naturalistyczne rozumienie sztuki jako naśladownictwa, będące najbardziej rozpowszechnioną z teorii estetycznych. Malarstwo czy rzeźba są postrzegane jako umiejętności, a artysta – jako rzemieślnik. Naśladownictwo, według Platona, jest poniżej tego, co naśladuje. Natomiast tworzenie nowych form, sięgających ku najdoskonalszym ideom, jest najwyższym przejawem sztuki.
Praca domowa
3
Ćwiczenie 8
Napisz esej, w którym zastanowisz się, co oznaczają w kontekście teorii sztuki, słowa Platona: Celem naszych czynów powinno być czynienie dobra.
R132KuYV51ofA
(Uzupełnij).
Wskazówki dotyczące pisania eseju filozoficznego znajdziesz w materiale „Jak napisać esej filozoficzny”P15HFoklf„Jak napisać esej filozoficzny”.
![Tabela zestawiająca autorów, tytuły ich dzieł i nawiązania do Platona. 1. Sandro Botticelli, utwór: Narodziny Wenus, nawiązanie do Platona: Miłość platoniczna (wykorzystanie Venus pudica [Wenus wstydliwa] oznacza narodziny miłości duchowej). 1. Jan Kochanowski, utwór: Wzór pań mężnych, nawiązanie do Platona: motyw androgyna. 3. Jan Kochanowski, utwór: Do snu, nawiązanie do Platona: świat dusz. 4. Jan Kochanowski, utwór: Broda, nawiązanie do Platona: świat idei. 5. Andrzej Frycz‑Modrzewski, utwór: De republica emendanda, nawiązanie do Platona: państwo idealne. 6. Łukasz Górnicki, utwór: Dworzanin polski, nawiązanie do Platona: miłość platoniczna. 7. Mikołaj Sęp Szarzyński, utwór: twórczość, nawiązanie do Platona: ciało jako więzienie. 8. Adam Mickiewicz, utwór: II część Dziadów, nawiązanie do Platona: świat dusz, 9. Adam Mickiewicz, utwór: IV część Dziadów, nawiązanie do Platona: metempsychoza, 10. Adam Mickiewicz, utwór: III część Dziadów, nawiązanie do Platona: poeta – wieszcz. 11. Adam Mickiewicz, utwór: Pan Tadeusz, nawiązanie do Platona: Fedon. 12. Juliusz Słowacki, utwór: Król Duch, nawiązanie do Platona: metempsychoza. 13. Wisława Szymborska, utwór: Platon, czyli dlaczego, nawiązanie do Platona: komentarz do filozofii.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/Rsj8txAYLwfcl/1643022210/w3DhIf1fIfYRzob7XR6F7IM4hkI6OvFw.png)
