Zapoznaj się z opisem ilustracji i odpowiedz, w jaki sposób malarstwo niefiguratywne związane jest z Platońską koncepcją sztuki.
Zapoznaj się z opisem ilustracji i odpowiedz, w jaki sposób malarstwo niefiguratywne związane jest z Platońską koncepcją sztuki.
Zapoznaj się z opisem ilustracji i odpowiedz, w jaki sposób malarstwo niefiguratywne związane jest z Platońską koncepcją sztuki.
Zapoznaj się z ilustracją i odpowiedz, w jaki sposób malarstwo niefiguratywne związane jest z Platońską koncepcją sztuki.
RudWa4yzvTZtj
(Uzupełnij).
R1Ok6iEI3pgjt1
Ilustracja interaktywna przedstawia abstrakcyjny obraz składający się z licznych, nieregularnych ciemnych plam na jasnym tle. Między nimi znajdują się liczne, ciemne smugi. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. „Platon z tęsknotą zwracał się ku niewzruszonym kanonom sztuki egipskiej, czemu niejednokrotnie dawał wyraz. Chwaląc Egipcjan za właściwe zrozumienie istotnych celów sztuki, Platon buduje na tej podstawie własną teorię twórczości”. Ilustracja przedstawia zdjęcie płaskorzeźby ze starożytnego Egiptu. Ukazana jest tu postać faraona, boga z głową ptaka i kobiety. Są ono otoczeni licznymi przedmiotami. Licencja: CC-BY-SA-4.0 Forever Egypt, Wikimedia Commons
„U podstaw filozofii Platona leży przekonanie, że oprócz przemijających, zwykłych rzeczy istnieją niematerialne byty, wieczne, niezmienne, których nie można poznać w sposób bezpośredni. Byty te, będące przedmiotem pojęć ogólnych Platon nazwał ideami. Zatem rzeczywistość składa się z dwóch osobnych światów: świata rzeczy poznawalnych za pomocą zmysłów oraz istniejącego po-za czasem i przestrzenią świata idei poznawalnych rozumowo. Świat realny jest odwzorowaniem świata idei. Istniejąca w świecie realnym sztuka może być dobra lub zła. Według Platona sztuka nie ma przedmiotu i wartości naprawdę autonomicznych: ma ona wartość tylko wtedy i w takiej mierze w jakiej może i potrafi służyć prawdzie”. 2. „Platon atakuje sztuki perspektywistyczne i iluzjonistyczne wywodzące się ze złudzeń optycznych, które przeciwstawia sztuce egipskiej używającej przedstawień hieratycznych, odtwarzających kanonicznie niezmienne formy, silnie zgeometryzowane, stylizowane podobiznami”. Zdjęcie przedstawia panoramę centrum dużego miasta. Są tu liczne wieżowce i biurowce, w tle rzeka i zachód słońca. Licencja: CC-BY-SA-4.0, Heeheemalu, Wikimedia Commons
„W stosunku do obrazów można sformułować dwa zarzuty, z jednej bowiem strony niektóre obrazy są zbudowane w ten sposób, że stwarzają iluzję prawdziwości, a z drugiej strony obraz swoim sposobem przejawiania się wywołuje wrażenie oczarowania, fascynacji, osłupienia, które zakłóca myślenie. W pierwszym przypadku Platon, przeciwstawiając ikonę i idola, dokonał rozróżnienia między obrazem, który odsyła bezpośrednio do swego odniesienia, co stanowi kryterium prawdziwości i wartości, a obrazem, który udaje zgodność, odpowiedniość, adekwatność, lecz ich nie urzeczywistnia”. 3. „U podstaw malarstwa abstrakcyjnego XX wieku, szczególnie abstrakcji geometrycznej, leżą te same prawdziwościowe, poznawcze założenia jak w Platońskiej koncepcji sztuki, określające zarówno jej istotę, jak i funkcję oraz wartość, a także negatywny stosunek do malarstwa naśladowczego, które zafałszowuje rzeczywistość”. Grafika przedstawia różne, wielobarwne, abstrakcyjne kształty na ciemnym tle.Licencja: CC-BY-SA-4.0, Jvillafruela, Wikimedia Commons
„Zarówno Platon, jak i twórcy malarstwa abstrakcyjnego w XX w. uważali, że celem sztuki nie jest naśladownictwo rzeczy i zdarzeń zmysłowych, a inspiracja rzeczywistością poza materialną, głębsze widzenie rzeczywistości, a przez to ukazanie niewidzialnej struktury świata dotarcie do wyobrażeń nadzmysłowych. […] Malarstwo niefiguratywne, które zaistniało i rozwinęło się na początku XX wieku, służyło rezygnacji z przedstawiania świata przedmiotów na rzecz unaoczniania niewidzialnej struktury wszechświata”. […]. 4. „Za pierwszego artystę, który stworzył dzieło abstrakcyjne, uważa się Wasyla Kandinsky’ego”. Obraz przedstawia biało-czarną szachownicę, na której polach namalowane są w abstrakcyjne kształty i linie. Wassily Kandinsky, Trzydzieści, 1937. Licencja:domena publiczna, Wikimedia Commons
„Kandinsky uważał, że obok świata realnego istnieje świat o naturze duchowej, który ukazuje się dzięki sztuce. […] Twierdził, że zadaniem sztuki jest wyzwolenie sił duchowych, a forma abstrakcyjna ma bogatszą treść niż przedmiotowa”. 5. „Innym przedstawicielem abstrakcjonizmu, a jednocześnie jednym z jego teoretyków i prekursorów był Kazimierz Malewicz”. Obraz przedstawia duży, czarny kwadrat namalowany na białym tle.Kazimierz Malewski, Czarny kwadrat na białym tle, 1915. Licencja: domena publiczna, Wikimedia Commons
„W pracy Czarny kwadrat na białym tle zamanifestował potrzebę uwolnienia sztuki od świata przedmiotów: Kwadrat, który wystawiłem, nie był pustym kwadratem, lecz wyrażał raczej odczucie nieobecności przedmiotu [Cytat za: Alfred Ligocki, Plastyka współczesna, Warszawa 1968]. Była to pierwsza forma wyrażania odczucia bez przedmiotowości. Odczucie w sztukach plastycznych to według Malewicza wartości malarskie istniejące w dziele bez względu na taki czy inny temat dzieła. Był przekonany, że gdzieś poza światem rzeczy istnieje inny porządek doświadczenia, które przejawia się jako uczucie bezprzedmiotowe” […]. 6. „Swoją teorię sztuki Mondrian wyłożył w eseju Rzeczywistość naturalna i rzeczywistość abstrakcyjna. Uważał on, że źródłem dzieła sztuki jest doznanie piękna. Naturalista w swoich przedstawieniach kładzie nacisk na ton i kolor, a abstrakcjonista na to, co one wyrażają, np. spokój. Wrażenie spokoju jest plastycznie uchwycone przez harmonię stosunków i dlatego przywiązuje się uwagę do wyrażania stosunków”. […] Obraz przedstawia szereg linii przypominających swoim kształtem skomplikowany labirynt.Piet Mondrian, Kompozycja nr IV, 1914. Licencja: domena publiczna, Wikimedia Commons
„Całość nadaje wizualną wartość każdej części, a części nadają wizualną wartość całości. Wszelkie modelowanie czyni obraz zbyt materialnym. Aby dojść do świadomej kontemplacji spokoju, nie musimy oglądać się na naturę, powinniśmy raczej patrzeć poprzez nią, głębiej, nasza wizja powinna być abstrakcyjna, uniwersalna wówczas zewnętrzność stanie się dla nas tym, czym jest rzeczywiście, zwierciadłem prawdy. Natura mimo jej zmiennych aspektów kieruje nas ku głębszemu widzeniu rzeczy, do świadomości własnego bytu”. 7. „Przedstawienia figuratywne nie są w stanie dać nam doznania Bytu, podczas gdy sztuka niefiguratywna okazuje się zdolna zaoferować nam jego bezpośrednie doświadczenie, co przypomina intensywność przeżyć mistycznych, gdy obraz ustępuje miejsca boskiej ekstazie”. Obraz złożony z wielu niewielkich, różnobarwnych plam i linii, które przypominają drzwi wejściowe do budynku ze spadzistym dachem. Paul Klee, Do Parnasu, 1932. Licencja: domena publiczna, Wikimedia Commons
„U Kandinsky’ego np. obraz, uwalniając nas od przedstawienia świata materialnego, wystawia nas na bezpośrednie doświadczenie tego, co jest, ponieważ treścią, którą chce wyrazić malarstwo, jest życie, popęd Bytu w nas. Zbliżając się do czystego odczuwania, rezygnując z pośrednictwa przedstawiania, malarstwo abstrakcyjne zyskuje to, co traci w naturze obrazującej”. 8. „Zarówno Platon, jak i twórcy malarstwa abstrakcyjnego w XX w. uważali, że celem sztuki nie jest naśladownictwo rzeczy i zdarzeń zmysłowych, a inspiracja rzeczywistością pozamaterialną, głębsze widzenie rzeczywistości, a przez to ukazanie niewidzialnej struktury świata dotarcie do wyobrażeń nadzmysłowych”. Obraz przedstawia abstrakcję złożoną z wielobarwnych plam i linii. Licencja: Rhododendrites, CC-BY-SA-4.0, Wikimedia Commons
„Rezygnacja z przedstawiania świata przedmiotów w sposób iluzjonistyczny, na rzecz budowania sztuki na niezmiennych regułach co do formy i treści oraz na stałych wartościach, a także rezygnacja z dostarczania jedynie zmysłowej przyjemności poprzez sztukę, stosowanie konceptualnego stylu, odejście od zmiennych, przypadkowych wyglądów na rzecz przezwyciężenia przemijania, wyrażanie związków ducha i materii przez zastosowanie harmonii stosunków. A wszystko po to, aby patrzeć głębiej, kierować się ku głębszemu widzeniu rzeczywistości, do świadomości bytu, do kontemplacji tego, co wieczne i niezmienne”.
Ilustracja interaktywna przedstawia abstrakcyjny obraz składający się z licznych, nieregularnych ciemnych plam na jasnym tle. Między nimi znajdują się liczne, ciemne smugi. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. „Platon z tęsknotą zwracał się ku niewzruszonym kanonom sztuki egipskiej, czemu niejednokrotnie dawał wyraz. Chwaląc Egipcjan za właściwe zrozumienie istotnych celów sztuki, Platon buduje na tej podstawie własną teorię twórczości”. Ilustracja przedstawia zdjęcie płaskorzeźby ze starożytnego Egiptu. Ukazana jest tu postać faraona, boga z głową ptaka i kobiety. Są ono otoczeni licznymi przedmiotami. Licencja: CC-BY-SA-4.0 Forever Egypt, Wikimedia Commons
„U podstaw filozofii Platona leży przekonanie, że oprócz przemijających, zwykłych rzeczy istnieją niematerialne byty, wieczne, niezmienne, których nie można poznać w sposób bezpośredni. Byty te, będące przedmiotem pojęć ogólnych Platon nazwał ideami. Zatem rzeczywistość składa się z dwóch osobnych światów: świata rzeczy poznawalnych za pomocą zmysłów oraz istniejącego po-za czasem i przestrzenią świata idei poznawalnych rozumowo. Świat realny jest odwzorowaniem świata idei. Istniejąca w świecie realnym sztuka może być dobra lub zła. Według Platona sztuka nie ma przedmiotu i wartości naprawdę autonomicznych: ma ona wartość tylko wtedy i w takiej mierze w jakiej może i potrafi służyć prawdzie”. 2. „Platon atakuje sztuki perspektywistyczne i iluzjonistyczne wywodzące się ze złudzeń optycznych, które przeciwstawia sztuce egipskiej używającej przedstawień hieratycznych, odtwarzających kanonicznie niezmienne formy, silnie zgeometryzowane, stylizowane podobiznami”. Zdjęcie przedstawia panoramę centrum dużego miasta. Są tu liczne wieżowce i biurowce, w tle rzeka i zachód słońca. Licencja: CC-BY-SA-4.0, Heeheemalu, Wikimedia Commons
„W stosunku do obrazów można sformułować dwa zarzuty, z jednej bowiem strony niektóre obrazy są zbudowane w ten sposób, że stwarzają iluzję prawdziwości, a z drugiej strony obraz swoim sposobem przejawiania się wywołuje wrażenie oczarowania, fascynacji, osłupienia, które zakłóca myślenie. W pierwszym przypadku Platon, przeciwstawiając ikonę i idola, dokonał rozróżnienia między obrazem, który odsyła bezpośrednio do swego odniesienia, co stanowi kryterium prawdziwości i wartości, a obrazem, który udaje zgodność, odpowiedniość, adekwatność, lecz ich nie urzeczywistnia”. 3. „U podstaw malarstwa abstrakcyjnego XX wieku, szczególnie abstrakcji geometrycznej, leżą te same prawdziwościowe, poznawcze założenia jak w Platońskiej koncepcji sztuki, określające zarówno jej istotę, jak i funkcję oraz wartość, a także negatywny stosunek do malarstwa naśladowczego, które zafałszowuje rzeczywistość”. Grafika przedstawia różne, wielobarwne, abstrakcyjne kształty na ciemnym tle.Licencja: CC-BY-SA-4.0, Jvillafruela, Wikimedia Commons
„Zarówno Platon, jak i twórcy malarstwa abstrakcyjnego w XX w. uważali, że celem sztuki nie jest naśladownictwo rzeczy i zdarzeń zmysłowych, a inspiracja rzeczywistością poza materialną, głębsze widzenie rzeczywistości, a przez to ukazanie niewidzialnej struktury świata dotarcie do wyobrażeń nadzmysłowych. […] Malarstwo niefiguratywne, które zaistniało i rozwinęło się na początku XX wieku, służyło rezygnacji z przedstawiania świata przedmiotów na rzecz unaoczniania niewidzialnej struktury wszechświata”. […]. 4. „Za pierwszego artystę, który stworzył dzieło abstrakcyjne, uważa się Wasyla Kandinsky’ego”. Obraz przedstawia biało-czarną szachownicę, na której polach namalowane są w abstrakcyjne kształty i linie. Wassily Kandinsky, Trzydzieści, 1937. Licencja:domena publiczna, Wikimedia Commons
„Kandinsky uważał, że obok świata realnego istnieje świat o naturze duchowej, który ukazuje się dzięki sztuce. […] Twierdził, że zadaniem sztuki jest wyzwolenie sił duchowych, a forma abstrakcyjna ma bogatszą treść niż przedmiotowa”. 5. „Innym przedstawicielem abstrakcjonizmu, a jednocześnie jednym z jego teoretyków i prekursorów był Kazimierz Malewicz”. Obraz przedstawia duży, czarny kwadrat namalowany na białym tle.Kazimierz Malewski, Czarny kwadrat na białym tle, 1915. Licencja: domena publiczna, Wikimedia Commons
„W pracy Czarny kwadrat na białym tle zamanifestował potrzebę uwolnienia sztuki od świata przedmiotów: Kwadrat, który wystawiłem, nie był pustym kwadratem, lecz wyrażał raczej odczucie nieobecności przedmiotu [Cytat za: Alfred Ligocki, Plastyka współczesna, Warszawa 1968]. Była to pierwsza forma wyrażania odczucia bez przedmiotowości. Odczucie w sztukach plastycznych to według Malewicza wartości malarskie istniejące w dziele bez względu na taki czy inny temat dzieła. Był przekonany, że gdzieś poza światem rzeczy istnieje inny porządek doświadczenia, które przejawia się jako uczucie bezprzedmiotowe” […]. 6. „Swoją teorię sztuki Mondrian wyłożył w eseju Rzeczywistość naturalna i rzeczywistość abstrakcyjna. Uważał on, że źródłem dzieła sztuki jest doznanie piękna. Naturalista w swoich przedstawieniach kładzie nacisk na ton i kolor, a abstrakcjonista na to, co one wyrażają, np. spokój. Wrażenie spokoju jest plastycznie uchwycone przez harmonię stosunków i dlatego przywiązuje się uwagę do wyrażania stosunków”. […] Obraz przedstawia szereg linii przypominających swoim kształtem skomplikowany labirynt.Piet Mondrian, Kompozycja nr IV, 1914. Licencja: domena publiczna, Wikimedia Commons
„Całość nadaje wizualną wartość każdej części, a części nadają wizualną wartość całości. Wszelkie modelowanie czyni obraz zbyt materialnym. Aby dojść do świadomej kontemplacji spokoju, nie musimy oglądać się na naturę, powinniśmy raczej patrzeć poprzez nią, głębiej, nasza wizja powinna być abstrakcyjna, uniwersalna wówczas zewnętrzność stanie się dla nas tym, czym jest rzeczywiście, zwierciadłem prawdy. Natura mimo jej zmiennych aspektów kieruje nas ku głębszemu widzeniu rzeczy, do świadomości własnego bytu”. 7. „Przedstawienia figuratywne nie są w stanie dać nam doznania Bytu, podczas gdy sztuka niefiguratywna okazuje się zdolna zaoferować nam jego bezpośrednie doświadczenie, co przypomina intensywność przeżyć mistycznych, gdy obraz ustępuje miejsca boskiej ekstazie”. Obraz złożony z wielu niewielkich, różnobarwnych plam i linii, które przypominają drzwi wejściowe do budynku ze spadzistym dachem. Paul Klee, Do Parnasu, 1932. Licencja: domena publiczna, Wikimedia Commons
„U Kandinsky’ego np. obraz, uwalniając nas od przedstawienia świata materialnego, wystawia nas na bezpośrednie doświadczenie tego, co jest, ponieważ treścią, którą chce wyrazić malarstwo, jest życie, popęd Bytu w nas. Zbliżając się do czystego odczuwania, rezygnując z pośrednictwa przedstawiania, malarstwo abstrakcyjne zyskuje to, co traci w naturze obrazującej”. 8. „Zarówno Platon, jak i twórcy malarstwa abstrakcyjnego w XX w. uważali, że celem sztuki nie jest naśladownictwo rzeczy i zdarzeń zmysłowych, a inspiracja rzeczywistością pozamaterialną, głębsze widzenie rzeczywistości, a przez to ukazanie niewidzialnej struktury świata dotarcie do wyobrażeń nadzmysłowych”. Obraz przedstawia abstrakcję złożoną z wielobarwnych plam i linii. Licencja: Rhododendrites, CC-BY-SA-4.0, Wikimedia Commons
„Rezygnacja z przedstawiania świata przedmiotów w sposób iluzjonistyczny, na rzecz budowania sztuki na niezmiennych regułach co do formy i treści oraz na stałych wartościach, a także rezygnacja z dostarczania jedynie zmysłowej przyjemności poprzez sztukę, stosowanie konceptualnego stylu, odejście od zmiennych, przypadkowych wyglądów na rzecz przezwyciężenia przemijania, wyrażanie związków ducha i materii przez zastosowanie harmonii stosunków. A wszystko po to, aby patrzeć głębiej, kierować się ku głębszemu widzeniu rzeczywistości, do świadomości bytu, do kontemplacji tego, co wieczne i niezmienne”.
Danuta Żak, Teoria malarstwa abstrakcyjnego a Platońska koncepcja sztuki, „Podstawy Edukacji. Zrównoważony rozwój” 2016, t. 9, s. 225–237.
Źródło: Englishsquare.pl, licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 2
Wyjaśnij, jak rozumiesz słowa: „[...] celem sztuki nie jest naśladownictwo rzeczy i zdarzeń zmysłowych, a inspiracja rzeczywistością pozamaterialną, głębsze widzenie rzeczywistości, a przez to ukazanie niewidzialnej struktury świata dotarcie do wyobrażeń nadzmysłowych”.