Sprawdź się
lustracja – 1. oświadczeń złożonych przez osoby, 2. w Polsce odbywający się, 3. proces ujawniania, 4. rozliczenie się z totalitarną przeszłością, 5. tajnych współpracowników służb, 6. działania, 7. mające na celu, 8. bezpieczeństwa, 9. pełniące funkcje publiczne, 10. które w różnej skali, 11. w Europie Środkowo-Wschodniej, 12. zostały podjęte w większości byłych państw bloku komunistycznego, 13. na podstawie, 14. nazwisk funkcjonariuszy i 1. oświadczeń złożonych przez osoby, 2. w Polsce odbywający się, 3. proces ujawniania, 4. rozliczenie się z totalitarną przeszłością, 5. tajnych współpracowników służb, 6. działania, 7. mające na celu, 8. bezpieczeństwa, 9. pełniące funkcje publiczne, 10. które w różnej skali, 11. w Europie Środkowo-Wschodniej, 12. zostały podjęte w większości byłych państw bloku komunistycznego, 13. na podstawie, 14. nazwisk funkcjonariuszy i 1. oświadczeń złożonych przez osoby, 2. w Polsce odbywający się, 3. proces ujawniania, 4. rozliczenie się z totalitarną przeszłością, 5. tajnych współpracowników służb, 6. działania, 7. mające na celu, 8. bezpieczeństwa, 9. pełniące funkcje publiczne, 10. które w różnej skali, 11. w Europie Środkowo-Wschodniej, 12. zostały podjęte w większości byłych państw bloku komunistycznego, 13. na podstawie, 14. nazwisk funkcjonariuszy i 1. oświadczeń złożonych przez osoby, 2. w Polsce odbywający się, 3. proces ujawniania, 4. rozliczenie się z totalitarną przeszłością, 5. tajnych współpracowników służb, 6. działania, 7. mające na celu, 8. bezpieczeństwa, 9. pełniące funkcje publiczne, 10. które w różnej skali, 11. w Europie Środkowo-Wschodniej, 12. zostały podjęte w większości byłych państw bloku komunistycznego, 13. na podstawie, 14. nazwisk funkcjonariuszy i, 1. oświadczeń złożonych przez osoby, 2. w Polsce odbywający się, 3. proces ujawniania, 4. rozliczenie się z totalitarną przeszłością, 5. tajnych współpracowników służb, 6. działania, 7. mające na celu, 8. bezpieczeństwa, 9. pełniące funkcje publiczne, 10. które w różnej skali, 11. w Europie Środkowo-Wschodniej, 12. zostały podjęte w większości byłych państw bloku komunistycznego, 13. na podstawie, 14. nazwisk funkcjonariuszy i 1. oświadczeń złożonych przez osoby, 2. w Polsce odbywający się, 3. proces ujawniania, 4. rozliczenie się z totalitarną przeszłością, 5. tajnych współpracowników służb, 6. działania, 7. mające na celu, 8. bezpieczeństwa, 9. pełniące funkcje publiczne, 10. które w różnej skali, 11. w Europie Środkowo-Wschodniej, 12. zostały podjęte w większości byłych państw bloku komunistycznego, 13. na podstawie, 14. nazwisk funkcjonariuszy i 1. oświadczeń złożonych przez osoby, 2. w Polsce odbywający się, 3. proces ujawniania, 4. rozliczenie się z totalitarną przeszłością, 5. tajnych współpracowników służb, 6. działania, 7. mające na celu, 8. bezpieczeństwa, 9. pełniące funkcje publiczne, 10. które w różnej skali, 11. w Europie Środkowo-Wschodniej, 12. zostały podjęte w większości byłych państw bloku komunistycznego, 13. na podstawie, 14. nazwisk funkcjonariuszy i 1. oświadczeń złożonych przez osoby, 2. w Polsce odbywający się, 3. proces ujawniania, 4. rozliczenie się z totalitarną przeszłością, 5. tajnych współpracowników służb, 6. działania, 7. mające na celu, 8. bezpieczeństwa, 9. pełniące funkcje publiczne, 10. które w różnej skali, 11. w Europie Środkowo-Wschodniej, 12. zostały podjęte w większości byłych państw bloku komunistycznego, 13. na podstawie, 14. nazwisk funkcjonariuszy i
Z podanych niżej słów stwórz definicję dekomunizacji i lustracji.
na podstawie, zostały podjęte w większości byłych państw bloku komunistycznego, pełniące funkcje publiczne, proces ujawniania, tajnych współpracowników służb, bezpieczeństwa, działania, nazwisk funkcjonariuszy i, mające na celu, które w różnej skali, oświadczeń złożonych przez osoby, w Europie Środkowo-Wschodniej, w Polsce odbywający się, rozliczenie się z totalitarną przeszłością
dekomunizacja – .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................., .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................
lustracja – .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................., .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................
Wskaż właściwe dokończenia zdań.
Proces dekomunizacji oznacza, że:
- zakazuje się działalności partii komunistycznej i tych, powstałych na jej fundamencie.
- przeprowadza się ponowną weryfikację wyroków wydanych na działaczach opozycyjnych w czasach władzy komunistycznej.
- likwiduje się wszystkie instytucje i urzędy powstałe w okresie komunizmu i zastępuje się je nowymi.
Tytuł artykułu z czerwcowego wydania Gazety Wyborczej (1992 r.) „Teczki zostały rzucone" oznacza:
- odwołanie przez premiera ministrów opozycyjnych wobec polityki rządu.
- wystąpienie z rządu ministrów, którzy nie zgadzali się z jego polityką społeczno-ekonomiczną.
- upadek całego rządu.
Polityka grubej kreski w zamyśle jej inicjatora Tadeusza Mazowieckiego miała polegać na:
- akceptacji osób związanych z systemem komunistycznym na stanowiskach państwowych.
- wyciąganiu konsekwencji wobec dawnych współpracowników służb bezpieczeństwa.
- odcięciu się od komunistycznej przeszłości.
Ułóż podane wydarzenia w porządku chronologicznym.
- powstanie NSZZ „Solidarność"
- wybór Lecha Wałęsy na prezydenta
- powstanie rządu Tadeusza Mazowieckiego
- wybory czerwcowe
- obrady Okrągłego Stołu
- upadek rządu Jana Olszewskiego
- uchwalenie ustawy lustracyjnej
Wskaż osoby, które nie powinny podlegać procedurze lustracyjnej zgodnie z ustawą z 1992 r.
- Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
- poseł
- nauczyciel
- senator
- poseł do Parlamentu Europejskiego (eurodeputowany)
- prezes zarządu spółki MTM domy szkieletowe
- Szef Służby Cywilnej
- wojewoda dolnośląski
- prezes fundacji Dolina Pałaców i Ogrodów
- prokurator generalny
- rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego
- dyrektor prywatnej przychodni w Warszawie
- pracownik naukowy w trakcie konkursu na stopień adiunkta
- dyrektor Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego
- kierownik oddziału regionalnego Polskiej Agencji Prasowej
- dyrektor programu 1 Polskiego Radia
Dopasuj cytaty do konkretnych osób.
„Pracowaliśmy cztery miesiące, by wszelkie możliwe posądzenia, uchybienia, fałszerstwa zostały wyeliminowane i gwarantuję [...] że wszystko, co zostanie ujawnione, będzie absolutnie zgodnie z prawdą”.
Źródło: cyt. za: A. Dudek, Historia polityczna 1989-2005, Wydawnictwo Arcana, Kraków 2007, s. 205., „Uważam, że naród polski powinien mieć poczucie, iż wśród tych, którzy nim rządzą, nie ma ludzi pomagających UB i SB utrzymywać Polaków w zniewoleniu. Uważam, że dawni współpracownicy komunistycznej policji politycznej mogą być zagrożeniem dla bezpieczeństwa wolnej Polski. Naród powinien wiedzieć, że nieprzypadkowo właśnie w chwili, kiedy możemy ostatecznie oderwać się od komunistycznych powiązań, staje się nagły wniosek o odwołanie rządu”.
Źródło: „Lustracja przyczyną upadku rządu Jana Olszewskiego”, polskieradio24.pl., „Rząd, który utworzę, nie ponosi odpowiedzialności za hipotekę, którą dziedziczy. Ma ona jednak wpływ na okoliczności, w których przychodzi nam działać. Przeszłość odkreślamy grubą linią. Odpowiadać będziemy jedynie za to, co uczyniliśmy, by wydobyć Polskę z obecnego stanu załamania”.
Źródło: „PRZESZŁOŚĆ ODKREŚLAMY GRUBĄ LINIĄ”, archiwum.wyborcza.pl., Lech Wałęsa
| Cytat | Osoba |
|---|---|
|
„Pracowaliśmy cztery miesiące, by wszelkie możliwe posądzenia, uchybienia, fałszerstwa zostały wyeliminowane i gwarantuję [...] że wszystko, co zostanie ujawnione, będzie absolutnie zgodnie z prawdą”. Źródło: cyt. za: A. Dudek, Historia polityczna 1989-2005, Wydawnictwo Arcana, Kraków 2007, s. 205. |
|
|
„Uważam, że naród polski powinien mieć poczucie, iż wśród tych, którzy nim rządzą, nie ma ludzi pomagających UB i SB utrzymywać Polaków w zniewoleniu. Uważam, że dawni współpracownicy komunistycznej policji politycznej mogą być zagrożeniem dla bezpieczeństwa wolnej Polski. Naród powinien wiedzieć, że nieprzypadkowo właśnie w chwili, kiedy możemy ostatecznie oderwać się od komunistycznych powiązań, staje się nagły wniosek o odwołanie rządu”. Źródło: „Lustracja przyczyną upadku rządu Jana Olszewskiego”, polskieradio24.pl. |
|
|
„Rząd, który utworzę, nie ponosi odpowiedzialności za hipotekę, którą dziedziczy. Ma ona jednak wpływ na okoliczności, w których przychodzi nam działać. Przeszłość odkreślamy grubą linią. Odpowiadać będziemy jedynie za to, co uczyniliśmy, by wydobyć Polskę z obecnego stanu załamania”. Źródło: „PRZESZŁOŚĆ ODKREŚLAMY GRUBĄ LINIĄ”, archiwum.wyborcza.pl. |
Przeanalizuj tekst źródłowy i zaznacz, które z podanych niżej stwierdzeń są prawdziwe, a które fałszywe. Jest to fragment wypowiedzi Lecha Wałęsy o uchwale lustracyjnej z 1992 r. podczas rozmowy z Antonim Macierewiczem, transmitowanej przez telewizję.
To jest skomplikowana sprawa […], by rząd, by nawet prezydent, którego naród wybrał, mógł decydować bez konstrukcji prawnej, jak to ma być wykonane. Bez możliwości odwołania, udowodnienia […]. Proszę pana, bardzo szeroka uchwała, bardzo nieprecyzyjnie wykonana może być bardzo wielkim nieszczęściem dla Polski. Ja ostrzegam pana i proszę o wielkie zastanowienie. Pan to dobrze wie, co było robione w latach siedemdziesiątych. Jakie podrzutki, jakie rzeczy do dzisiaj jeszcze krążą.
Cytat za: Antoni Dudek, Historia polityczna 1989–2005, Wydawnictwo Arcana, Kraków 2007, s. 205.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Wałęsa jest przeciwny lustracji osób i rozliczania ich z tego, że współpracowali ze służbami bezpieczeństwa w okresie władzy komunistycznej. | □ | □ |
| Wałęsa zwraca uwagę, że były różne kategorie osób współpracujących ze służbami publicznymi i różne motywy, które nimi kierowały, więc traktowanie wszystkich jednakowo jest niesprawiedliwe. | □ | □ |
| Wałęsa powątpiewa w wiarygodność i możliwość ostatecznej weryfikacji informacji zawartych w aktach dotyczących współpracowników służb bezpieczeństwa. | □ | □ |
| Wałęsa uważa, że osoby podejrzane o działanie w ramach służb bezpieczeństwa powinny mieć możliwość rozstrzygnięcia swojej sprawy na drodze sądowej z zachowaniem reguł państwa prawa. | □ | □ |
Przeanalizuj poniższą tabelę i wykonaj polecenia.
Zmiany nazw ulic i placów w Łodzi
Współczesna nazwa | do 1990 | 1939–1945 | 1933 | 1925 | 1913 |
1 Maja aleja | 1 Maja aleja | Scharnhorststraße | 1 Maja aleja | 1 Maja aleja | Pasaż Szulca |
3 Maja | 3 Maja | Donaustraße | 3 Maja | ||
6 Sierpnia | 22 Lipca | Straße der 8. Armee | 6 Sierpnia | 6 Sierpnia | Benedykta |
10 Lutego | 10 Lutego | Kopischweg | 10 Lutego | nie istniała | nie istniała |
28 Pułku Strzelców Kaniowskich | Hutora Czesława | Tauentzienstraße | 28 Pułku Strzelców Kaniowskich | 28 Pułku Strzelców Kaniowskich | św. Luizy (św. Ludwiki) |
Indeks dolny Źródło danych w tabeli: pl.wikipedia.org. Indeks dolny koniecŹródło danych w tabeli: pl.wikipedia.org.
Wyjaśnij, dlaczego niektóre nazwy ulic musiały zostać zmienione w 1990 r. Określ pochodzenia nazw ulic: 22 Lipca i Czesława Hutora.
Jakie nazwy ulic uległy najmniejszym zmianom i dlaczego?
Zapoznaj się z poniższymi fragmentami i podziel je w zależności od tego, czy przedstawione w nich argumenty zostały wypowiedziane przez zwolenników, czy przeciwników lustracji. Dodaj jeszcze co najmniej dwa argumenty po jednej lub po drugiej stronie sporu. Czy twoim zdaniem powracanie do kwestii lustracji w dzisiejszych czasach jest potrzebne?
„[...] istotą systemu, od początku do końca jego istnienia, była zasada monopolu partii komunistycznej”., „Nie znalazłem - [pisze Andrzej Paczkowski] do tej pory przekonującego dowodu, że stało się tak [chodzi o upadek systemu komunistycznego - przyp. autorki] w wyniku szczególnego natężenia dobrej woli wśród członków elity polskich komunistów. Jeśli uważali [to] za konieczne, potrafili wydać rozkaz strzelania do strajkującyc”., „[Prof. Andrzej] Walicki rozróżnia fazę totalitarną i autorytarną reżimu [...] Funkcjonariusze PRL, krok po kroku, rozmontowywali totalitarną ideologię [...] i totalitarne podstawy reżimu, by w końcu oddać czy przekazać władzę obywatelom [...] niezbędne jest docenienie liberalnych wysiłków wyższych funkcjonariuszy PZPR [...]”, „[...] wiele osób mogło zostać zmuszonych do współpracy, ulec szantażowi, nie wytrzymać śledztwa. Jest tu wiele aktów tragedii, rozpaczy i ludzkiej bezsilności [...]”, „Powiada się, że teczki były [...] po wielokroć niszczone i nie sposób ich obecnie odtworzyć”., „[...] oficerowie SB często fałszowali informacje, nabijali sobie listy agentów po to, aby otrzymywać wyższe premie”.
| zwolennicy | |
|---|---|
| przeciwnicy |