Roger Hood The Death Penalty: A World-wide Perspective

Kara śmierci jako czynnik odstraszający

Badania naukowe nie są w stanie znaleźć przekonywującego dowodu na to, iż kara śmierci odstrasza od popełnienia zbrodni bardziej niż inne kary. W badaniu na temat stosunku między karą śmierci a wskaźnikiem zabójstw, przeprowadzonym dla ONZ w 1988 r. i zaktualizowanym w 2002, stwierdzono, że „(…) nie byłoby rozważnym zaakceptowanie hipotezy, iż kara śmierci odstrasza morderców od popełniania zbrodni w znacząco większym stopniu niż groźba zastosowania przypuszczalnie lżejszej kary dożywocia”.

Wpływ zniesienia kary śmierci na wskaźnik przestępczości

Po przeanalizowaniu danych dotyczących stosunku zmian w stosowaniu kary śmierci do wskaźnika zabójstw, badania przeprowadzone dla ONZ w 1988 r. i zaktualizowane w 2002, ujawniły, iż: „Fakt, że wszystkie statystyki są zgodne stanowi przekonywujący dowód na to, iż kraje nie powinny obawiać się nagłego i poważnego wzrostu liczby przestępstw w przypadku zredukowania stosowania kary śmierci”.

Najnowsze dane z krajów, w których zniesiono karę śmierci, nie potwierdzają teorii, że jej zniesienie powoduje jakiekolwiek szkodliwe efekty. Przykładowo w Kanadzie liczba zabójstw na 100 tys. mieszkańców spadła z maksymalnego wskaźnika 3,09 w 1975 (rok przed zniesieniem kary śmierci za morderstwo) do 2,41 w roku 1980 i od tamtego czasu liczba ta ciągle spada. W 2003 r., 27 lat po zniesieniu kary śmierci, liczba zabójstw na 100 tys. obywateli wynosiła 1,73, który to wskaźnik jest o 44 proc. niższy niż w 1975 r. i jednocześnie najniższy w ostatnich trzech dekadach.

2 Źródło: Roger Hood, The Death Penalty: A World-wide Perspective, Oxford 2002, s. 214.

CBOS Opinie o karze śmierci

Na całym świecie zauważalna jest w prawodawstwie tendencja do odchodzenia od stosowania kary śmierci i eliminowania jej z kodeksów karnych. (…)

Według danych Amnesty International, od 1990 r. ponad 40 krajów całkowicie zniosło ten rodzaj kary. Tym samym nie stosuje się jej już w 89 państwach. W 10 krajach istnieje możliwość skazania na śmierć wyłącznie w wyjątkowych przypadkach (np. za zbrodnie wojenne), a w 29 – mimo że zachowały się przepisy prawne zezwalające na karę śmierci – w rzeczywistości się jej nie stosuje. Egzekucje na przestępcach nadal wykonywane są w 69 państwach i regionach (np. w niektórych stanach USA), jednak zarówno liczba tych terytoriów, jak i samych egzekucji z roku na rok się zmniejsza. (…)

Międzynarodowe gremia oraz światowe organizacje pozarządowe podejmują zdecydowane działania zmierzające najpierw do przyjęcia moratorium na wykonywanie kary śmierci, a następnie do całkowitej abolicji na nią. Postulat całkowitego zaprzestania stosowania kary śmierci na świecie jest szczególnie mocno podnoszony przez Parlament Europejski, a także przez Radę Europy. Unia Europejska jako argument przeciwko temu rodzajowi kary wysuwa szacunek dla ludzkiej godności, stanowiący trwały element systemu wartości całej Unii, stąd jednym z podstawowych warunków, jaki muszą spełniać kraje ubiegające się o członkostwo w niej, jest całkowita abolicja. Najważniejszą organizacją pozarządową działającą na rzecz likwidacji kary śmierci na świecie jest Światowy Kongres Przeciwko Karze Śmierci, który w lutym br. [2007 r. – dop. aut.] obradował już po raz trzeci. Przy tej okazji swoje wyraźne stanowisko wobec karania śmiercią przedstawił papież Benedykt XVI, co odbiło się szerokim echem w światowych mediach. W specjalnym przesłaniu napisał on, iż kara śmierci stanowi obrazę godności człowieka.

W Polsce ostatni wyrok kary śmierci wykonano w 1988 r., jednak formalnie nie obowiązuje ona w naszym kraju od 1998 r. – odkąd wszedł w życie nowy kodeks karny, uchwalony rok wcześniej. Eliminując z kodeksu karnego zapis o karze śmierci, a następnie przystępując do Unii Europejskiej, Polska wpisała się niejako do międzynarodowej koalicji przeciwników kary śmierci. Nie oznacza to jednak, że co jakiś czas w naszym kraju nie powraca idea przywrócenia tego rodzaju kary.

1 Źródło: CBOS, Opinie o karze śmierci, „Komunikat z badań” 2007 r., dostępny w internecie: cbos.pl [dostęp 15.06.2020 r.].

SONDA GAZETY – Kara śmierci, za czy przeciw?

Maciek
Jestem zdecydowanie za karą śmierci. Ktoś, kto zabił człowieka również powinien zginąć.

Mariusz
Jestem za istnieniem kary śmierci, ale myślę, że powinna być ona wykonywana sporadycznie, istnieć jako potencjalna groźba dla przestępców. Sam akt kary śmierci jest zbyt brutalny, natomiast świadomość jej istnienia mogłaby zminimalizować ilość przestępstw.

Konrad
Jestem przeciw karze śmierci. Myślę, że bardziej sensownym rozwiązaniem jest dożywocie. Nie dopuszczam myśli, że w takim kraju jak nasz ktoś miałby decydować o czyjejś śmierci.

Anka
Kara śmierci nie ma sensu, gdyż nie daje człowiekowi szansy odpokutowania za winy. Według mnie najlepszym rozwiązaniem jest dożywocie i ciężka praca fizyczna, natomiast patologicznych morderców należy izolować.

Rafał
Jestem za karą śmierci, uważam że dożywocie nie spełnia swojej roli. Po pierwsze – resocjalizacja patologicznych morderców ma małą szansę powodzenia, po drugie – za tak zwane dobre zachowanie można być zwolnionym już po kilku latach i wówczas jaką mamy gwarancję, że taki człowiek nie zacznie mordować, no i po trzecie – każdy obywatel płaci za utrzymanie takiego człowieka w więzieniu. Nie są to małe pieniądze, a nawet jeżeli taki więzień coś robi, to jest to z reguły praca mało produktywna.

5 Źródło: SONDA GAZETY – Kara śmierci, za czy przeciw?, dostępny w internecie: web.sgh.waw.pl [dostęp 2.06.2021 r.].

Stéphane Pocidalo Kara śmierci – za i przeciw

Na czym polega działalność Waszych stowarzyszeń i czym się obecnie zajmujecie?

Michael Taube*: Działamy na rzecz całkowitego zniesienia kary śmierci. Kiedy jakaś osoba skazywana jest na śmierć w Chinach czy Stanach Zjednoczonych, Europejczycy powinni czuć, że dotyczy to także ich. Po obchodach Międzynarodowego Dnia Oporu przeciw Karze Śmierci 10 października, organizujemy w Paryżu trzeci Światowy Kongres przeciw karze śmierci, na którym spotkają się przedstawiciele około 30 japońskich, amerykańskich i europejskich organizacji.

Berard Antony**: Stworzyliśmy Komitet wspierający przywrócenie kary śmierci. Jestem szczególnie czuły pod tym względem, ponieważ znałem rodzinę Kegelin [W Alzacji, wiosną 2004 r., młoda Jeanne‑Marie Kegelin została znaleziona martwa w stawie, wcześniej została zgwałcona i pobita. Domniemany winny to Pierrot, le fou (Pierrot szalony), wielokrotny recydywista. – przyp. red.]. Taka zbrodnia zasługuje na jedyną sprawiedliwą według mnie karę: karę śmierci.

MT: Z punktu widzenia prawa nie. Francja zapisała prawo zabraniające tej kary w kodeksie karnym, podpisała także umowy międzynarodowe. Protokół 6. Europejskiej konwencji praw człowieka zakazuje wznawiania kary śmierci. Przywrócenie kary śmierci byłoby pogwałceniem wewnętrznego prawa kraju, a także prawa międzynarodowego.

BA: Nie wiem. Oczywiście nie jestem zwolennikiem chińskiego czy uzbeckiego systemu kar. Uważam jednak, że trzeba odnowić skalę sankcji. W krajach, w których kara śmierci jest zniesiona, przestępcy nigdy nie są skazywani na dożywocie. Jej przywrócenie pozwoliłoby na dwie rzeczy: dawać przykład i zniechęcać potencjalnych przestępców.

MT: Nie. Nigdy nie zaprzestaniemy debatować, wyjaśniać ludziom, że walka o zniesienie kary śmierci jest zasadniczym elementem w relacjach międzynarodowych. Przypadek Białorusi jest dramatyczny, ponieważ egzekucji dokonuje się w tajemnicy, tak że nawet rodziny zabitych nie wiedzą, gdzie znajdują się ich ciała. Jednakże, mamy nadzieję, że to się zmieni. W tym roku Maroko zostanie setnym krajem w historii, który zniesie karę śmierci.

BA: Jestem za tym, żeby wznowić debatę. Oczywiście egzekucje powinny należeć do rzadkości. Winni zbrodni nie chcą przyznać się do winy, chociaż w moich oczach są potworami. Trzeba odnowić hierarchię, gdzie kara śmierci, na którą zasługują najgorsze przestępstwa, powinna być przywrócona jako najwyższa z sankcji.

*Michael Taube (MT), rzecznik stowarzyszenia Ensemble Contre la Peine de Mort – ECPM (Razem przeciwko Karze Śmierci)

**Bernard Antony (BA), prezes Alliance Générale contre le Racisme et pour le respect de l’Identité Francaise Chrétienne – AGRIF (Ogólny Sojusz przeciw Rasizmowi oraz na rzecz Poszanowania Tożsamości Francuskiej i Chrześcijańskiej)

3 Źródło: Stéphane Pocidalo, Kara śmierci – za i przeciw, tłum. Beata Taculska, dostępny w internecie: cafebabel.pl [dostęp 15.06.2020 r.].

Kinga Mrowiec Systemy ochrony praw człowieka w Polsce – wybrane instytucje

Urząd ombudsmana (…) jest wkomponowany w krajobraz demokracji i silnie zaznaczył swoje istnienie w świadomości obywateli. Niezawisły i niezależny od organów państwowych urząd stoi na straży wolności i praw (…) bada, czy wskutek działania lub zaniechania organów, organizacji i instytucji, obowiązanych do przestrzegania prawa, nie nastąpiło jego naruszenie w myśl zasady współżycia i sprawiedliwości społecznej.

mrowiec Źródło: Kinga Mrowiec, Systemy ochrony praw człowieka w Polsce – wybrane instytucje, dostępny w internecie: rsawl.awl.edu.pl [dostęp 16.06.2020 r.].

Karta praw podstawowych Unii Europejskiej

Artykuł 10 – Wolność myśli, sumienia i religii

1. Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i religii; prawo to obejmuje wolność zmiany wyznania lub przekonań oraz wolność uzewnętrzniania, indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swego wyznania lub przekonań przez uprawianie kultu, nauczanie, praktykowanie i czynności rytualne.
2. Wolność uzewnętrzniania wyznania lub przekonań może podlegać jedynie takim ograniczeniom, które są przewidziane przez prawo i konieczne w społeczeństwie demokratycznym, z uwagi na interesy bezpieczeństwa publicznego, ochronę porządku publicznego, zdrowia i moralności oraz praw i wolności innych osób.

4 Źródło: Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, dostępny w internecie: fra.europa.eu [dostęp 2.06.2021 r.].

Ryszard Wolf W co wierzą pastafarianie?

Pastafarianie, bo tak nazywają się członkowie Spaghetti Kościoła (od włoskiego słowa pasta, czyli makaron), organizują się nad Wisłą od blisko dwóch lat. Wiosną 2011 r. otrzymali błogosławieństwo Bobby’ego Hendersona, guru, proroka i twórcy makaronowej religii w jednej osobie. (…) Według niego równie uprawniona, co kreacjonistyczna wizja stworzenia świata, była jego hipoteza o tym, że Ziemię wydobył z nicości i ukształtował Potwór Spaghetti – plątanina makaronu z sosem i dwoma mięsnymi pulpecikami. Henderson dowodził, że wielbienie tak abstrakcyjnego tworu i wiara w jego moce sprawcze wcale nie są bardziej absurdalne od czczenia przez ludzkość innych wyobrażeń boskości. A skoro w szkołach można nauczać o inteligentnym projekcie – jednej teorii o religijnym charakterze, której nie sposób zweryfikować narzędziami nauki, to tak samo uprawnione są teorie inne, nawet te najbardziej absurdalne i szalone.

polityka Źródło: Ryszard Wolf, W co wierzą pastafarianie?, 29.01.2013 r., dostępny w internecie: polityka.pl [dostęp 16.06.2020 r.].

Roman Hauser, Marta Szustkiewicz Język pomocniczy jako szczególny sposób komunikacji przy załatwianiu spraw przez organ gminy

Przepis art. 27 Konstytucji RP przesądza w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości, że językiem urzędowym w Rzeczypospolitej Polskiej jest język polski. Język polski jest więc jedynym konstytucyjnie dopuszczalnym językiem komunikowania się obywateli i jednostek z organami władzy w sprawach związanych z wykonywaniem zadań publicznych. Jedyne odstępstwa od tego nakazu używania języka polskiego w urzędowych kontaktach z organami władzy ustawodawca przewidział na rzecz osób należących do mniejszości narodowych, o ile wynika to z ratyfikowanych przez Polskę umów międzynarodowych.

jezyk Źródło: Roman Hauser, Marta Szustkiewicz, Język pomocniczy jako szczególny sposób komunikacji przy załatwianiu spraw przez organ gminy, dostępny w internecie: yadda.icm.edu.pl [dostęp 16.06.2020 r.].