Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

RMHcnq71HrC7R1

Ćwiczenie 1

Co to jest liczba oktanowa? Uzupełnij.

odporność, zdolność, iskrowym, skłonność, stukowym, stukowe, paliwa, spoiwa

To liczba określająca ........................ na niekontrolowany samozapłon ........................ silnikowego do silników z zapłonem ........................, który może powodować jego spalanie .........................

RZrGiSA112U7F1

Ćwiczenie 2

Jak wyraża się liczbę oktanową? Uzupełnij:

próbki, mniejszą, masowym, taką samą, procentom, paliwo, objętościowym, heptanu, większą, izooktanu, promilom

Dokładna wartość liczby oktanowej jest równa .............................. .............................. zawartości .............................. w takiej mieszaninie izooktanu i .............................., która wywołuje .............................. liczbę stuków w silniku testowym jak analizowane ...............................

RZra1yc1jYHqz1

Ćwiczenie 3

Uzupełnij tekst dotyczący paliw.

Paliwo składa się głównie z ............................ alifatycznych, o długości .................... od 5 do 11 .............. węgla. Najlepiej z nich spala się ................ (2,2,4-trimetylopentan), a najgorzej .............

Ćwiczenie 4

Wyjaśnij, w jaki sposób liczba oktanowa paliwa wpływa na moc silnika samochodu.

R18JVW831aIXs

Odpowiedź:

Paliwo powinno zostać odpowiednio dobrane do danego silnika. Wyższa liczba oktanowa nie podnosi mocy silnika sama w sobie. Dodatki w niej zawarte, które mają na celu zwiększyć LO, w efekcie zmniejszają ilość energii, jaką paliwo może dostarczyć z danej jednostki objętości podczas procesu spalania. Wraz ze wzrostem liczby oktanowej, wartość opałowa paliwa maleje, co powoduje spadek mocy, a nie wzrost. Przykład: wartość opałowa gazu LPG, którego liczba oktanowa wynosi $110$ oktanów, jest równa około $3660 \frac{kJ}{m^{3}}$ , a dla benzyny $95$ -oktanowej wartość opałowa wynosi $3860 \frac{kJ}{m^{3}}$ . Wniosek – pomimo większej liczby oktanowej gazu LPG, spalenie benzyny dostarczy więcej ciepła, a tym samym mocy w silniku.

Ćwiczenie 5

Cyklopentan posiada liczbę oktanową równą $141$ . Co to oznacza i jak to możliwe?

R18JVW831aIXs

Odpowiedź:

LO izooktanu wynosi $100$ .

LO równa $100$ nie jest wartością graniczną. LO $> 100$ świadczy o większej skłonności do spalania stukowego cyklopentanu od izooktanu.

Ćwiczenie 6

Zapoznaj się z poniższymi danymi, a następnie rozwiąż ćwiczenia.

Gospodarka paliwowo‑energetyczna w latach $2017$ i $2018$ :

„Bilanse dotyczą poszczególnych nośników energii, dostarczanych na rynek krajowy przez istniejące systemy dystrybucji, oraz nośników wybranych na własne potrzeby przez poszczególnych użytkowników energii. W publikacji dokonano analizy syntetycznego bilansu energii, bilansów przemian energetycznych dla kraju i wybranych rodzajów działalności.”

Indeks górny Źródło: stat.gov.pl [dostęp 7.12.2020] Indeks górny koniec

R1EX2GjxV14eY

Wykres kolumnowy. Zbiorczy bilans przychodu i rozdysponowania gazu ciekłego w Polsce w latach

2017

2018

. Lista elementów:

1. zestaw danych:

wyszczególnienie i rok: gaz ciekły 2017
zużycie globalne lub saldo wymiany: -306; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
uzysk z przemian lub odzysk: 545; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
zużycie na wsad przemian: 2; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
zużycie bezpośrednie: 237; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
zużycie nieenergetyczne: 0; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)

2. zestaw danych:

wyszczególnienie i rok: gaz ciekły 2018
zużycie globalne lub saldo wymiany: -354; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
uzysk z przemian lub odzysk: 605; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
zużycie na wsad przemian: 11; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
zużycie bezpośrednie: 240; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
zużycie nieenergetyczne: 133; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)

Zbiorczy bilans przychodu i rozdysponowania gazu ciekłego w Polsce w latach 2017-2018

wyszczególnienie_i rok : gaz ciekły 2017

zużycie_globalne_lub_saldo_wymiany : -306

uzysk_z przemian_lub_odzysk : 545

zużycie_na_wsad_przemian : 2

zużycie_bezpośrednie : 237

zużycie_nieenergetyczne : 0
wyszczególnienie_i rok : gaz ciekły 2018

zużycie_globalne_lub_saldo_wymiany : -354

uzysk_z przemian_lub_odzysk : 605

zużycie_na_wsad_przemian : 11

zużycie_bezpośrednie : 240

zużycie_nieenergetyczne : 133

RdH41uPbx8Me5

Wykres kolumnowy. Zbiorczy bilans przychodu i rozdysponowania benzyn silnikowych w Polsce w latach

2017

2018

. Lista elementów:

1. zestaw danych:

wyszczególnienie i rok: benzyny silnikowe 2017
zużycie globalne lub saldo wymiany: -4107; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
uzysk z przemian lub odzysk: 4159; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
zużycie na wsad przemian: 0; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
Zużycie bezpośrednie: 52; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
-w tym zużycie nieenergetyczne: 0; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)

2. zestaw danych:

wyszczególnienie i rok: benzyny silnikowe 2018
zużycie globalne lub saldo wymiany: -4368; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
uzysk z przemian lub odzysk: 4447; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
zużycie na wsad przemian: 0; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
Zużycie bezpośrednie: 79; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
-w tym zużycie nieenergetyczne: 0; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)

Zbiorczy bilans przychodu i rozdysponowania benzyn silnikowych w Polsce w latach 2017-2018

wyszczególnienie_i rok : benzyny silnikowe 2017

zużycie_globalne_lub_saldo_wymiany : -4107

uzysk_z przemian_lub_odzysk : 4159

zużycie_na_wsad_przemian : 0

zużycie_bezpośrednie : 52

-w_tym_zużycie_nieenergetyczne : 0
wyszczególnienie_i rok : benzyny silnikowe 2018

zużycie_globalne_lub_saldo_wymiany : -4368

uzysk_z przemian_lub_odzysk : 4447

zużycie_na_wsad_przemian : 0

zużycie_bezpośrednie : 79

-w_tym_zużycie_nieenergetyczne : 0

RyVQj3v7i7F3p

Wykres kolumnowy. Zbiorczy bilans przychodu i rozdysponowania benzyn lotniczych w Polsce w latach

2017

2018

. Lista elementów:

1. zestaw danych:

wyszczególnienie i rok: benzyny lotnicze 2017
zużycie globalne lub saldo wymiany: -29; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
uzysk z przemian lub odzysk: 29; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
zużycie na wsad przemian: 0; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
Zużycie bezpośrednie: 1; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
-w tym zużycie nieenergetyczne: 0; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)

2. zestaw danych:

wyszczególnienie i rok: benzyny lotnicze 2018
zużycie globalne lub saldo wymiany: -32; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
uzysk z przemian lub odzysk: 33; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
zużycie na wsad przemian: 0; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
Zużycie bezpośrednie: 1; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)
-w tym zużycie nieenergetyczne: 0; Podpis osi wartości: masa gazu ciekłego (tys.t)

Zbiorczy bilans przychodu i rozdysponowania benzyn lotniczych w Polsce w latach 2017-2018

wyszczególnienie_i rok : benzyny lotnicze 2017

zużycie_globalne_lub_saldo_wymiany : -29

uzysk_z przemian_lub_odzysk : 29

zużycie_na_wsad_przemian : 0

zużycie_bezpośrednie : 1

-w_tym_zużycie_nieenergetyczne : 0
wyszczególnienie_i rok : benzyny lotnicze 2018

zużycie_globalne_lub_saldo_wymiany : -32

uzysk_z przemian_lub_odzysk : 33

zużycie_na_wsad_przemian : 0

zużycie_bezpośrednie : 1

-w_tym_zużycie_nieenergetyczne : 0

RRIzsrBcRqgHE

W którym roku zysk z przemian gazu ciekłego osiągnął większą wartość?

W 2017 r.
W 2018 r.

RJfb0DpNmMfcq

Zużycie globalne którego z zasobów jest największe?

Zużycie gazu ciekłego.
Zużycie benzyn silnikowych.
Zużycie benzyn lotniczych.

RjwGfmhP3eNWx

Zużycie bezpośrednie benzyn lotniczych, porównując 2017 i 2018 r., było:

takie samo.
większe w 2017 r.
większe w 2018 r.

Ćwiczenie 7

Oblicz średnią masę cząsteczkową benzyny, która zawiera $40 %$ masowych $C_{7} H_{16}$ , $40 %$ masowych $C_{8} H_{18}$ i $20 %$ masowych $C_{9} H_{20}$ .

R1LSBqIoKdzXj

114 u
110 u
106 u
100 u

$C_{7} H_{16} = 100 u$

$C_{8} H_{18} = 114 u$

$C_{9} H_{20} = 128 u$

100 u + 114 u + 128 u = 342 u

342 u : 3 = 114 u

Ćwiczenie 8

Oblicz liczbę oktanową mieszanki paliwowej, przygotowanej przez zmieszanie
$100 g$ $2$ -metylobutanu o gęstości $616 \frac{kg}{m^{3}}$ i liczbie oktanowej $92$ , $100 g$ $2$ , $2$ -dimetylopentanu – o gęstości $627 \frac{kg}{m^{3}}$ i liczbie oktanowej $93$ – oraz $100 g$ heksanu – o gęstości $660 \frac{kg}{m^{3}}$ i liczbie oktanowej $25$ . Wynik napisz z dokładnością do jedności.

Rpx3Ou2oTPle9

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RG6WckPXDIF3f

Wykorzystaj wzór na gęstość $d = \frac{m}{V}$ .

$2$ -metylobutan:

d = 616 \frac{kg}{m^{3}} = 0,616 \frac{g}{{cm}^{3}}

V = \frac{m}{d} = \frac{100 g}{0, 616 \frac{g}{{cm}^{3}}} = 162,3 {cm}^{3}

$2$ , $2$ -dimetylopentan:

d = 627 \frac{kg}{m^{3}} = 0,627 \frac{g}{{cm}^{3}}

V = \frac{m}{d} = \frac{100 g}{0, 627 \frac{g}{{cm}^{3}}} = 159,5 {cm}^{3}

heksan:

d = 660 \frac{kg}{m^{3}} = 0,660 \frac{g}{{cm}^{3}}

V = \frac{m}{d} = \frac{100 g}{0, 660 \frac{g}{{cm}^{3}}} = 151,5 {cm}^{3}

Całkowita objętość mieszanki to suma wyliczonych objętości:

162,3 {cm}^{3} + 159,5 {cm}^{3} + 151,5 {cm}^{3} = 473,3 {cm}^{3}

Oblicz procent objętościowy każdego ze składników mieszaniny:

% 2 -metylobutanu

\frac{162,3 {cm}^{3}}{473,3 {cm}^{3}} \cdot 100 % = 34,3 %

% 2,2 -dimetylopentanu

\frac{159,5 {cm}^{3}}{473,3 {cm}^{3}} \cdot 100 % = 33,7 %

% heptanu

\frac{151,5 {cm}^{3}}{473,3 {cm}^{3}} \cdot 100 % = 32 %

LO = \frac{34,3 % \cdot 92 + 33,7 % \cdot 93 + 32 % \cdot 25}{100 %} = 70,9 \approx 71

Liczba oktanowa LO wynosi $71$ .

Grafika interaktywna

Dla nauczyciela