Sprawdź się
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Konstytucja Stanów Zjednoczonych AmerykiArtykuł II
§1. Władzę wykonawczą sprawuje prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki. Urząd swój pełni przez okres lat czterech, a wybierany jest wraz z obieranym na ten sam okres wiceprezydentem w następujący sposób. Każdy stan wyznacza w trybie określonym przez swoje ciało ustawodawcze odpowiednią liczbę elektorów. Liczba ta odpowiada przysługującej temu stanowi w Kongresie ogólnej liczbie senatorów i członków Izby Reprezentantów. Nie może być jednak wyznaczony na elektora senator, członek Izby Reprezentantów ani żadna osoba sprawująca honorowo lub odpłatnie urząd w służbie Stanów Zjednoczonych.
Źródło: Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki, dostępny w internecie: libr.sejm.gov.pl [dostęp 26.10.2020 r.].
System pośredniego wyboru prezydenta Stanów Zjednoczonych... Możliwe odpowiedzi: 1. wynika z historycznych tradycji kształtowania się tego państwa w XVIII w., 2. jest elementem federalnej formy Stanów Zjednoczonych., 3. wynika z decyzji króla brytyjskiego sprzed wojny o niepodległość., 4. może powodować dysproporcje pomiędzy liczbą bezwzględnie oddanych głosów a ostatecznym wynikiem wyborów.
Zaznacz właściwe zakończenia zdania.
System pośredniego wyboru prezydenta Stanów Zjednoczonych...
- wynika z historycznych tradycji kształtowania się tego państwa w XVIII w.
- jest elementem federalnej formy Stanów Zjednoczonych.
- wynika z decyzji króla brytyjskiego sprzed wojny o niepodległość.
- może powodować dysproporcje pomiędzy liczbą bezwzględnie oddanych głosów a ostatecznym wynikiem wyborów.
Deklaracja niepodległości Stanów Zjednoczonych... Możliwe odpowiedzi: 1. została uchwalona przez przedstawicieli wszystkich zbuntowanych kolonii., 2. była wynikiem dyskusji między przywódcami Amerykanów walczących o niepodległość przeciwko panowaniu brytyjskiemu., 3. wprowadzała równość wobec prawa., 4. została narzucona przez dowódców wojsk amerykańskich.
Zaznacz właściwe dokończenia zdania.
Deklaracja niepodległości Stanów Zjednoczonych...
- została uchwalona przez przedstawicieli wszystkich zbuntowanych kolonii.
- była wynikiem dyskusji między przywódcami Amerykanów walczących o niepodległość przeciwko panowaniu brytyjskiemu.
- została narzucona przez dowódców wojsk amerykańskich.
- wprowadzała równość wobec prawa.
kolor niebieski – stany Unii (Union States)
kolor czerwony – stany Konfederacji (Confederate States)
kolor niebiesko‑czerwony – stany graniczne Unii, w których panowało niewolnictwo do końca wojny (Border States)
kolor beżowy – zorganizowane terytoria USA (Territories)
Oprac. na podst.: Krótka analiza historii formowania się USA i UE, 21.06.2019, salon24.pl [online, dostęp: 27.10.2020].
Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Federalny ustrój terytorialny Stanów Zjednoczonych jest spadkiem po 13 koloniach, które rozpoczęły walkę o niepodległość. | □ | □ |
| Utrwalanie ustroju federalnego wynikało z przyłączania kolejnych terytoriów do Stanów Zjednoczonych i przyznawania im prawa do decydowania o sposobie zarządzania. | □ | □ |
| Przyczyną wojny secesyjnej były różnice społeczne i gospodarcze między południowymi i północnymi stanami USA. | □ | □ |
| Rozwój terytorialny Stanów Zjednoczonych doprowadził do unifikacji państwa. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Deklaracja niepodległości Stanów ZjednoczonychUważamy następujące prawdy za oczywiste: że wszyscy ludzie stworzeni są równymi, że Stwórca obdarzył ich pewnymi nienaruszalnymi prawami, że w skład tych praw wchodzi prawo do życia, wolność i dążenia do szczęścia.
Że celem zabezpieczenia tych praw wyłonione zostały wśród ludzi rządy, których sprawiedliwa władza wywodzi się ze zgody rządzonych.
Że jeżeli kiedykolwiek jakakolwiek forma rządu uniemożliwiałaby osiągnięcie tych celów, to naród ma prawo taki rząd zmienić lub obalić i powołać nowy, którego podwalinami będą takie zasady i taka organizacja władzy, jakie wydadzą się narodowi najbardziej sprzyjające dla ich szczęścia i bezpieczeństwa. Roztropność, rzecz jasna, będzie dyktowała, że rządu trwałego nie należy zmieniać dla przyczyn błahych i przemijających; Doświadczenie zaś wykazało też, że ludzie wolą raczej ścierpieć wszelkie zło, które jest do zniesienia, aniżeli prostować swoje ścieżki przez unicestwienie form, do których są przyzwyczajeni. Kiedy jednak długi szereg nadużyć i uzurpacji, zmierzających stale w tym samym kierunku, zdradza zamiar wprowadzenia władzy absolutnej i despotycznej, wówczas ich słusznym i ludzkim prawem, ich obowiązkiem staje się odrzucenie takiego rządu oraz stworzenie nowej straży dla swego przyszłego bezpieczeństwa.
Źródło: Deklaracja niepodległości Stanów Zjednoczonych, dostępny w internecie: pl.wikisource.org [dostęp 26.10.2020 r.].
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
System polityczny w USACechą władz lokalnych w USA jest to, że jak w żadnym innym państwie na świecie obywatele aktywnie uczestniczą w strukturach władzy i procesie współtworzenia polityki. Wynika to z tego, że w tych małych miasteczkach amerykańskich istnieje niezwykłe poczucie wspólnej odpowiedzialności za życie gminy, osiedla itd. Tam człowiek poświęca kilka godzin w tygodniu na rzecz działalności społecznej w radzie szkoły czy przy udzielaniu pomocy najbiedniejszym. Na przykład dość specyficzną instytucją okręgów położonych w stanach Nowej Anglii jest bezpośredni udział obywateli w podejmowaniu decyzji w ramach tak zwanego „zebrania gminnego”. Podczas niego mieszkańcy gminy decydują na przykład o budowie budynków, instalacji użytku publicznego, czasem też o budżecie lub doborze urzędników wykonawczych. Zresztą tam burmistrz czy radny jest najzwyczajniejszym społecznikiem, który nie pobiera żadnych diet, utrzymując się z pracy, którą na co dzień wykonuje. Dlatego jeśli ludzie widzą, że ktoś chętnie działa i pomaga, to niewątpliwie będą dążyli, aby kogoś takiego popierać.
Źródło: Maciej Gach, System polityczny w USA, 22.07.2020 r., dostępny w internecie: histmag.org [dostęp 26.10.2020 r.].
Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| W Stanach Zjednoczonych władze są scentralizowane, a lokalne społeczności nie mają wpływu na dotyczące ich decyzje. | □ | □ |
| Stany Zjednoczone mogą być przykładem zaangażowania obywateli w życie społeczności lokalnych. | □ | □ |
| Duże zaangażowanie obywateli Stanów Zjednoczonych w prace na rzecz społeczności lokalnej przyczyniło się do ukształtowania tam dużego kapitału społecznego. | □ | □ |
| Wszystkie decyzje o inwestycjach lokalnych w Stanach Zjednoczonych podejmowane są przez lokalne władze bez konsultacji z obywatelami. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Cechy systemu prezydenckiegoPrzykładem państwa, które funkcjonuje w oparciu o system prezydencki są Stany Zjednoczone. Na czele tego federacyjnego kraju stoi prezydent, będący też szefem rządu. Jest on wybierany na okres czterech lat w głosowaniu pośrednim przez elektorów, których to wskazują wyborcy. Głowa państwa w USA posiada szeroki zakres władzy, który tylko w pewnym stopniu może być ograniczony przez organ ustawodawczy – Kongres. Za przykład niech służy fakt, że to co prawda prezydent stoi na czele sił zbrojnych, ale o wypowiadaniu wojny i zawieraniu pokoju decyduje Kongres. Podobnie jest z przysługującym głowie państwa prawie weta, które obie izby Kongresu – Senat i Izba Reprezentantów – mogą odrzucić przy większości ⅔ głosów. Do uprawnień prezydenta należy też powoływanie dyplomatów i najważniejszych urzędników państwowych, zawieranie umów międzynarodowych oraz wydawanie aktów prawnych takich jak zarządzenia czy rozkazy wojskowe, które nie wymagają kontrasygnaty. Za swoje działania prezydent USA odpowiada przed Narodem i Konstytucją. W razie złamania prawa z kolei Kongres może usunąć go ze stanowiska w ramach procedury zwanej impeachmentem.
Źródło: Cechy systemu prezydenckiego, dostępny w internecie: szanujflage.pl [dostęp 26.10.2020 r.].
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
O użytku, jaki Amerykanie czynią ze stowarzyszeńNiezależnie od wieku, pozycji i poziomu umysłowego Amerykanie nieustannie się stowarzyszają. Mają nie tylko towarzystwa handlowe i przemysłowe, do których należą wszyscy, ale również mnóstwo innych: istnieją stowarzyszenia religijne i moralne, stowarzyszenia o poważnym i błahym charakterze, stowarzyszenia zajmujące się ogólnymi i bardzo szczegółowymi sprawami, stowarzyszenia wielkie i małe. Amerykanie stowarzyszają się w celu organizowania zabaw, tworzenia seminariów, budowania zajazdów, wznoszenia kościołów, rozpowszechniania książek, wysyłania misjonarzy na antypody. W ten właśnie sposób zakłada się w Ameryce szpitale, więzienia, szkoły. Amerykanie stowarzyszają się również i po to, by głosić jakąś prawdę lub przez dostarczenie przykładu rozwijać w społeczeństwie jakieś uczucia. Wszędzie tam, gdzie na czele jakiegoś przedsięwzięcia ujrzycie we Francji rząd, a w Anglii wielkiego pana, w Stanach Zjednoczonych spodziewajcie się ujrzeć stowarzyszenie.
Przyznam, że spotkałem w Ameryce stowarzyszenia, jakich istnienia nie podejrzewałem, i częstokroć przyszło mi podziwiać niezwykłą sztukę, z jaką mieszkańcom Stanów Zjednoczonych udawało się skupić wielu ludzi wokół jednego celu i sprawić przy tym, by dążyli doń dobrowolnie.
Źródło: Alexis de Tocqueville, O użytku, jaki Amerykanie czynią ze stowarzyszeń, [w:] O demokracji w Ameryce, 1835. Cytat za: liberte.pl, [dostęp 10.11.2020 r.].