Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

Ćwiczenie 1

RJ9kO27N5ILHz

Połącz pojęcia z odpowiednimi definicjami. Roztwór nienasycony Możliwe odpowiedzi: 1. roztwór o maksymalnym stężeniu w danej temperaturze, pozostający w równowadze z osadem., 2. maksymalna ilość substancji, jaką można rozpuścić w 100 g wody w określonej temperaturze., 3. liczba moli substancji rozpuszczona w

{1 dm}^{3}

roztworu., 4. roztwór, w którym w określonej temperaturze można rozpuścić jeszcze dodatkową ilość danej substancji. Roztwór nasycony Możliwe odpowiedzi: 1. roztwór o maksymalnym stężeniu w danej temperaturze, pozostający w równowadze z osadem., 2. maksymalna ilość substancji, jaką można rozpuścić w 100 g wody w określonej temperaturze., 3. liczba moli substancji rozpuszczona w

{1 dm}^{3}

roztworu., 4. roztwór, w którym w określonej temperaturze można rozpuścić jeszcze dodatkową ilość danej substancji. Stężenie molowe Możliwe odpowiedzi: 1. roztwór o maksymalnym stężeniu w danej temperaturze, pozostający w równowadze z osadem., 2. maksymalna ilość substancji, jaką można rozpuścić w 100 g wody w określonej temperaturze., 3. liczba moli substancji rozpuszczona w

{1 dm}^{3}

roztworu., 4. roztwór, w którym w określonej temperaturze można rozpuścić jeszcze dodatkową ilość danej substancji. Rozpuszczalność Możliwe odpowiedzi: 1. roztwór o maksymalnym stężeniu w danej temperaturze, pozostający w równowadze z osadem., 2. maksymalna ilość substancji, jaką można rozpuścić w 100 g wody w określonej temperaturze., 3. liczba moli substancji rozpuszczona w

{1 dm}^{3}

roztworu., 4. roztwór, w którym w określonej temperaturze można rozpuścić jeszcze dodatkową ilość danej substancji.

R1DWsqagKNwVb1

Ćwiczenie 2

R1T57GTfhdgNv1

Ćwiczenie 3

Ćwiczenie 4

Uczeń przygotował dwa roztwory – roztwór nasycony i roztwór nienasycony azotanu( $V$ ) sodu w wodzie o temperaturze $25 ° C$ . Zaproponuj, w jaki sposób można rozróżnić te dwa roztwory. Do dyspozycji masz wodę oraz stały azotan( $V$ ) sodu.

R1FovBUpm3CHs

Ćwiczenie 5

Ile potrzebujesz gramów wody, a ile gramów glukozy, aby otrzymać $200 g$ roztworu glukozy o stężeniu $20 %$ ? Czy roztwór glukozy o takim stężeniu jest roztworem nasyconym? Rozpuszczalność glukozy wynosi $120 g$ na $100 g$ wody (w temperaturze $25 ° C$ ).

RD8MkSr6iVu1g

R1MDaIZlqQWeK

C_{p} = \frac{m_{s} \cdot 100 %}{m_{r}}

gdzie:

$m_{s}$ – masa substancji rozpuszczonej $[g]$ ;

$m_{r}$ – masa roztworu $[g]$ .

m_{r} = m_{s} + m_{wody}

Obliczamy masę glukozy oraz masę wody w $200 g$ roztworu o stężeniu $20 %$ .

20 % = \frac{m_{glukozy} \cdot 100 %}{200 g}

m_{glukozy} = \frac{20 %}{100 %} \cdot 200 g = 40 g

m_{wody} = 200 g - 40 g = 160 g

Do przygotowania $200 g$ roztworu o stężeniu $20 %$ , należy zmieszać $160 g$ wody i $40 g$ glukozy.

Aby określić, czy otrzymany roztwór glukozy jest roztworem nasyconym, można wyznaczyć z proporcji masę glukozy, jaką trzeba dodać do roztworu, aby powstał roztwór nasycony, i porównać ją z masą glukozy, jaką dodano do roztworu:

120 g glukozy — 220 g roztworu

x — 200 g roztworu

x = \frac{120 g \cdot 200 g}{220 g} = 109,09 g glukozy

Po rozpuszczeniu $40 g$ glukozy w $160 g$ wody, otrzymujemy roztwór nienasycony, ponieważ do otrzymania $200 g$ nasyconego roztworu glukozy należy użyć $109,09 g$ glukozy i $90,91 g$ wody.

Należy odważyć $40 g$ glukozy i rozpuścić ją w $160 g$ wody. Otrzymujemy roztwór nienasycony, ponieważ rozpuszczalność glukozy w $25°C$ wynosi $120 g$ na $100 g$ wody, zatem możliwe jest rozpuszczenie większej ilości glukozy niż $40 g$ w $160 g$ wody.

Ćwiczenie 6

Korzystając z wykresu rozpuszczalności, sprawdź, czy roztwór o temperaturze $40°C$ , otrzymany przez rozpuszczenie $26 g$ ${KNO}_{3}$ w $150 g$ wody, jest nasycony.
Jeżeli nie, zaproponuj, co należy zrobić, aby otrzymać roztwór nasycony.

R1L8D8Z6GGwjt

Ilustracja przedstawiająca wykres rozpuszczalności. Na osi pionowej zaznaczono rozpuszczalność wyrażoną w gramach na 100 gramów wody (od zera do dwustu czterdziestu). Na osi poziomej znajduje się temperatura od zera do stu stopni Celsjusza. Na wykresie znajdują się wartości rozpuszczalności danej soli. Do najlepiej rozpuszczalnych soli w niskich temperaturach należą azotan(<math aria‑label="pięć">V) srebra(<math aria‑label="jeden">I) czy też cukier glukoza. Dobrze rozpuszczalny w wysokich temperaturach jest azotan(<math aria‑label="pięć">V) potasu. Z wykresu można odczytać, że aby roztwór KNO3 był nasycony, w 100 g powinno się rozpuścić 66 g soli. Nieco gorzej rozpuszczalny jest azotan(<math aria‑label="pięć">V) sodu i azotan(<math aria‑label="pięć">V) ołowiu(<math aria‑label="dwa">II). Mniej rozpuszczalne są węglan sodu, siarczan(<math aria‑label="sześć">VI) miedzi(<math aria‑label="dwa">II), chlorek sodu, chlorek potasu, octan wapnia. — Źródło: GroMar Sp. z o.o. opracowano na podstawie: Litwin M., Styka-Wlazło Sz., Szymońska J., *To jest chemia 1*, Warszawa 2013, licencja: CC BY-SA 3.0.

R1CdWOyg90Xti

Z wykresu: rozpuszczalność ${KNO}_{3}$ w $40°C$ wynosi $66 g$ na $100 g$ wody.

Z wykresu odczytujemy, że aby roztwór ${KNO}_{3}$ był nasycony, w $100 g$ wody powinno się rozpuścić $66 g$ soli. Oblicz więc, jaką masę soli należałoby rozpuścić w $150 g$ wody, aby otrzymać roztwór nasycony.

66 g — 100 g

x — 150 g

x = \frac{66 g \cdot 150 g}{100 g} = 99 g

Obliczmy różnicę:

99 g - 26 g = 73 g

Otrzymano roztwór nienasycony. Aby uzyskać roztwór nasycony, należy rozpuścić w roztworze jeszcze $73 g$ azotanu( $V$ ) potasu.

R1IIsQJDC2usV

Ćwiczenie 6

Ćwiczenie 7

a) Oblicz, ile gramów heksahydratu azotanu( $V$ ) żelaza( $II$ ) należy rozpuścić w $200 g$ wody, aby otrzymać nasycony roztwór hydratu?

Rozpuszczalność azotanu( $V$ ) żelaza( $II$ ) – woda ( $1 / 6$ ) w temperaturze $25 ° C$ wynosi $83,5 g$ .

b) Oblicz stężenie procentowe $Fe {({NO}_{3})}_{2}$ (soli nieuwodnionej) w tym roztworze. Wynik podaj z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.

$M_{Fe {({NO}_{3})}_{2} \cdot 6 H_{2} O} = 287,95 \frac{g}{mol}$

$M_{Fe {({NO}_{3})}_{2}} = 179,86 \frac{g}{mol}$

R1D8C46t3ymAO

RbloyDG1AKFQ3

Skorzystaj ze wzoru na obliczenie stężenia procentowego:

C_{p} = \frac{m_{s} \cdot 100 %}{m_{r}}

gdzie:

$m_{s}$ – masa substancji rozpuszczonej $[g]$ ;

$m_{r}$ – masa roztworu $[g]$ .

m_{r} = m_{s} + m_{wody}

100 g wody — 83,5 g

200 g wody — x

x = 167 g

179,86 g Fe {({NO}_{3})}_{2} — 287,95 g Fe {({NO}_{3})}_{2} \cdot 6 H_{2} O

y — 167 g Fe {({NO}_{3})}_{2} \cdot 6 H_{2} O

y = \frac{179,86 g \cdot 167 g}{287,95 g} = 104,31 g

m_{r} = m_{soli bezwodnej} + m_{wody hydratacyjnej} + m_{rozpuszczalnika}

m_{wody hydratacyjnej} = 167 g - 104,31 g = 62,69 g

m_{r} = 104,31 g + 62,69 g + 200 g = 367 g

C_{p} = \frac{104,31 g}{367 g} \cdot 100 % = 28,42 %

a) Aby otrzymać roztwór nasycony heksahydratu azotanu( $V$ ) żelaza( $II$ ), należy rozpuścić $167 g$ hydratu w $200 g$ wody.
b) Stężenie procentowe soli nieuwodnionej w roztworze wynosi $28,42 %$ .

Ćwiczenie 8

Masz do dyspozycji po $20 g$ określonych soli.

a) Przeanalizuj dane z tabeli i odpowiedz na pytanie: dla ilu z nich masz możliwość przygotowania roztworów nasyconych w temperaturze $25 ° C$ w $50 {cm}^{3}$ wody? Odpowiedź uzasadnij.

b) Oblicz, jakie jest stężenie procentowe tych roztworów (wynik podaj z dokładnością $0,1 %$ ).

**Tabela 1. Rozpuszczalność wybranych soli w temperaturze $25 ° C$**
Wzór	$\frac{g}{100 g H_{2} O}$
${AgNO}_{3}$	$234,45$
${CuSO}_{4}$	$21,95$
${NaNO}_{3}$	$91,20$
$NaCl$	$35,96$
${NiCl}_{2}$	$67,50$
${PbCl}_{2}$	$1,08$
${ZnCl}_{2}$	$407,60$

Indeks górny Źródło: Sawicka J., Janich‑Kilian A., Cejnert‑Mania W., Urbańczyk G. Tablice chemiczne, Gdańsk 2002, s.222. Indeks górny koniec

R14vekDTTKj4Y

RdrIzDtPloSon

a) Wybierz z tabeli te sole, których rozpuszczalność jest mniejsza lub równa $40 g$ . Masz za zadanie przygotować roztwór nasycony, używając $50 g$ wody oraz $20 g$ substancji rozpuszczonej.

b) Skorzystaj ze wzoru:

C_{p} = \frac{m_{s}}{m_{r}} \cdot 100 %

a) Można przygotować roztwór siarczanu( $VI$ ) miedzi( $II$ ), ponieważ rozpuszczalność wynosi $21,95 g$ , a żeby przygotować roztwór nasycony, używając $50 g$ wody, potrzebne jest $10,98 g$ tej soli; chlorku sodu potrzeba $17,98 g$ ; z kolei chlorku ołowiu( $II$ ) potrzeba $0,54 g$ .

Roztwór siarczanu( $VI$ ) miedzi( $II$ ):

C_{p {CuSO}_{4}} = \frac{10,98 g \cdot 100 %}{60,98 g} = 18,0 %

Roztwór chlorku sodu:

C_{p NaCl} = \frac{17,98 g \cdot 100 %}{67,98 g} = 26,4 %

Roztwór chlorku ołowiu( $II$ ):

C_{p {PbCl}_{2}} = \frac{0,54 g \cdot 100 %}{50,54 g} = 1,1 %

Film samouczek

Dla nauczyciela