Zastanów się, jakie procesy mogą prowadzić do pękania i przemieszczania się mas skalnych.

Naprężenia w skorupie ziemskiej, wywołane działaniem sił tektonicznych, które prowadzą do pękania i przemieszczania się mas skalnych.

Przypomnij sobie rodzaje ruchu płyt litosfery i ich konsekwencje. Zwróć uwagę, jakie szczególne cechy nosi to zjawisko. Zwróć uwagę na kierunek ruchu płyt litosfery.

1. Spreading.

2. Proces zachodzi w dnie oceanicznym (rzadziej na lądzie).

3. Płyty litosfery oddalają się od siebie; kierunek ruchu jest rozbieżny.

4. Przyczyną są prądy wstępujące w astenosferze, dzięki którym magma „wciska się” pomiędzy płyty tektoniczne i powoduje oddalanie się płyt litosfery.

5. Przykładowe formy terenu:

   • dolina ryftowa,

   • wulkany w formie pokryw lawowych,

   • grzbiety oceaniczne,

   • wyspy pochodzenia wulkanicznego,

   • rowy tektoniczne.

Przypomnij sobie, jakie procesy endogeniczne wpływają na transgresję i regresję morza. Zapoznaj się ze zjawiskiem zaniku lądolodu skandynawskiego.

Za zmiany poziomu południowego Bałtyku w ciągu ostatnich 9000 lat odpowiada przede wszystkim zanik lądolodu skandynawskiego. W trakcie gromadzenia się pokrywy lodowej Półwysep Skandynawski stawał się coraz cięższy i zanurzał się w plastycznej astenosferze. W trakcie zanikania i po ustąpieniu pokrywy lodowej na skutek zmniejszenia ciężaru półwyspu zaczął się podnosić zgodnie z procesem izostazji.