Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

Ćwiczenie 1

Który związek w każdej parze ma wyższą temperaturę wrzenia?

R198RkpgUpfwc

propanon
2-propanol

RvcGhDXrhqjOi

butanal
butan-2-ol

Ćwiczenie 2

RJwT9xA6FCudF

Uporządkuj ketony zgodnie z rosnącą temperaturą topnienia. Na górze powinien znajdować się keton o najniższej temperaturze topnienia.

heksanon
propanon
butanon
pentanon

Ćwiczenie 3

Wyjaśnij, dlaczego pentan‑3-on należy przechowywać w dobrze wentylowanym miejscu.

RgAO5zcRGQg2i

Ćwiczenie 4

Ekstrakcja – ta szeroko stosowana metoda rozdzielania, wykorzystująca różnice rozpuszczalności związków chemicznych w dwóch niemieszających się cieczach (z których jedną jest z reguły roztwór wodny, a drugą odpowiedni rozpuszczalnik organiczny), służyć może zarówno do wydzielania (a często także do zagęszczania) oznaczanego składnika, jak i do usuwania składników przeszkadzających.

Indeks dolny Źródło: T. Lipiec, Z. Szmal, Chemia Analityczna z elementami analizy instrumentalnej, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1980. Indeks dolny koniec

R1WOGL4KYAHZg

Na schemacie w podłużnym naczyniu laboratoryjnym - w rozdzielaczu - znajdują się dwie ciecze oznaczone numerami 1 i 2. Ciecz numer 2 wypełnia wąską nóżkę rozdzielacza. Ciecz numer 1 górną część w kształcie gruszki. Nóżka rozdzielacza zakończona jest małym kranem. — Schemat rozdzielacza pokazujący dwie niemieszające się ciecze, w których 1 oznacza dowolną fazę o mniejszej gęstości niż 2. Faza 1 jest zazwyczaj rozpuszczalnikiem organicznym, a 2 fazą wodną.
Źródło: Dereckson, dostępny w internecie: wikipedia.com, licencja: CC BY-SA 3.0.

Pewna ciekła substancja organiczna o gęstości 1,2 $\frac{g}{{cm}^{3}}$ rozpuszcza się w acetonie, natomiast nie rozpuszcza się w wodzie. Opisz jak będzie wyglądała zawartość rozdzielacza, jeśli jako rozpuszczalnik do ekstrakcji zostanie zastosowany aceton.

R1GOSy7IjbukB

Odpowiedź:

Polecenie 1

Zapoznaj się z poniższym artykułem i rozwiąż ćwiczenia 5‑8.

bg‑green

Co przyciąga komary?

R1dMOaXBTYdnbbg‑white

Wiadomo już, co sprawia, że komary na nas lecą. Amerykanie zidentyfikowali główny związek chemiczny, który przyciąga do nas te krwiopijcze insekty.Nieszczęsnym wabikiem dla komarów jest aldehyd pelargonowy(nonanal), organiczny związek z grupy aldehydów. Nonanal ma skłonność do utleniania się podczas przechowywania, dlatego zaleca się przechowywać go w szczelnie zamkniętych pojemnikach lub stosować w postaci 10% etanolowego roztworu.

Ilustracja

R14LAEBP8rHRDbg‑white

„To dzięki nonanalowi nas znajdują. Receptory węchowe komarów Culex quinquefasciatus są w stanie wykryć nawet znikome ilości nonanalu” - mówi autor badań prof. Walter Leal z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Davis.

Przeprowadzony przez naukowców eksperyment wykazał, że aldehyd pelargonowy działa synergicznie z dwutlenkiem węgla, który, jak wiadomo, również przyciąga te owady. Naukowcy liczą na to, że ich odkrycie przyczyni się do opracowania nowych metod zapobiegania rozprzestrzenianiu się przenoszonych przez komary wirusów, m.in. wirusa Zachodniego Nilu, który wywołuje gorączkę krwotoczną.

Ilustracja

R1NKZ3IwGmas7bg‑white

R1NSoVMwKigW3bg‑white

Nonanal jest bezbarwną, nierozpuszczalną w wodzie cieczą (20°C). W temperaturze 22°C gęstość tego aldehydu wynosi 0,83 $\frac{g}{{cm}^{3}}$ . Posiada stosunkowo wysoką temperaturę topnienia (-19,3°C) i wrzenia (191°C).

Nonanal występuje naturalnie w niektórych olejkach eterycznych m.in w olejku różanym. Wykorzystywany jest również w przemyśle perfumeryjnym z uwagi na piękny rożany zapach.

Film pokazujący w przyspieszonym tempie proces rozwinięcia się róży.

Indeks dolny Źródło filmów i zdjęć: www.pixabay.com, licencja: domena publiczna. Tekst opracowano na podstawie: www.naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,369183,co‑przyciaga‑komary [dostęp: 22.08.2020 r.] Indeks dolny koniec

R1bprngShtkF12

Ćwiczenie 5

Destylacja jest metodą stosowaną w celu wyizolowania lub oczyszczenia jednego lub więcej związków składowych określonej mieszaniny. Proces wykorzystuje różną lotność względną składników mieszaniny. Zaznacz wartość temperatury przy jakiej powinno nastąpić zbieranie nonanalu podczas destylacji.

Temperatura [^oC ] ...............

Ćwiczenie 5

R5Q5Grp1ha4tZ

Rge3fJRElCW9W21

Ćwiczenie 6

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 6

RoE0WceETyo5h

Ćwiczenie 7

RgNNJAyNvSm8C

Nonanal nie rozpuszcza się w wodzie. Z uwagi na wartość gęstości równą
0,83 $\frac{g}{{cm}^{3}}$ nonanal pływa nad powierzchnią wody.

Ćwiczenie 8

Oblicz jaką objętość nonanalu oraz etanolu należy użyć do sporządzenia 25 g 10% etanolowego roztworu tego aldehydu. Przyjmij gęstość etanolu równą 0,789 $\frac{g}{{cm}^{3}}$ .

R1OGjmwI0Hbls

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RV7nZlBOoQkTA

Dane:

mIndeks dolny r -masa roztworu - 25 g

CIndeks dolny p -stężenie procentowe - 10%

dIndeks dolny etanolu - gęstość etanolu (rozpuszczalnika) - 0,789 $\frac{g}{{cm}^{3}}$

Rozwiązanie:

Masę nonanalu można wyznaczyć korzystając z metody proporcji

Stężenie 10% oznacza, że w 100 gramach roztworu zawarte jest 10 g substancji. Szukamy zatem masy substancji zawartej w 25 g tego roztworu.

10 g - 100 g roztworu

x - 25 g roztworu

x = \frac{25 g \cdot 10 g}{100 g} = 2,5 g

Następnie korzystamy ze wzoru na gęstość roztworu (d) i wyznaczamy objętość roztworu.

d = \frac{m}{V} \Rightarrow V = \frac{m}{d}

V = \frac{2,5 g}{0,83 \frac{g}{{cm}^{3}}} = 3 {cm}^{3}

Aby obliczyć objętość etanolu obliczamy jego masę. Skoro masa substancji stanowi 2,5 g to rozpuszczalnik (etanol) stanowi 22,5 g.

$m_{etanolu} = 25 g - 2,5 g = 22,5 g$

Objętość etanolu obliczmy ze wzoru na gęstość.

d = \frac{m}{V} \Rightarrow V = \frac{m}{d}

Do przekształconego wzoru podstawiamy gęstość etanolu oraz masę.

V = \frac{22,5 g}{0,789 \frac{g}{{cm}^{3}}} = 28,5 {cm}^{3}

Do sporządzenia 25 g 10% roztworu nonanalu w etanolu należy zmieszać 3 ${cm}^{3}$ nonanalu oraz 28,5 ${cm}^{3}$ etanolu.

Wirtualne laboratorium – I

Dla nauczyciela

Co przyciąga komary?