Sprawdź się
Wszystko to stwarzało (tu wybierz: korzystne / niekorzystne) warunki do rozwoju flory i fauny. Organizmy, które były w stanie je przetrwać, najczęściej należały do gatunków (tu wybierz: tundrowych / pustyni lodowej). Zaliczamy do nich głównie (tu wybierz: trawy, mchy, porosty i brzozę karłowatą / sukulenty, drzewa cyprysowe i twardolistne zarośla). Na niektórych obszarach przetrwała też roślinność tajgi, czyli przede wszystkim drzewa (tu wybierz: iglaste / liściaste).
Podczas zlodowaceń istniały również (tu wybierz: refugia lodowcowe / pustynie lodowcowe), inaczej (tu wybierz: ostoje / studzienki), czyli rejony cechujące się bardziej sprzyjającymi warunkami klimatycznymi. W Europie najważniejsze były refugia: (tu wybierz: iberyjskie, apenińskie i bałkańskie / skandynawskie, wschodnioeuropejskie i rejony południowej Polski). Populacje, które się w nich osiedliły, wskutek długotrwałej izolacji ewoluowały niezależnie od innych grup z populacji wyjściowej.
Podobieństwa: 1. słowik rdzawy i słowik szary, 2. morfologiczne, 3. grupa niespokrewnionych ze sobą gatunków zamieszkujących tę samą niszę ze względu na obecność bariery geograficznej, 4. tak, 5. nie, 6. grupa blisko spokrewnionych ze sobą gatunków powstałych w wyniku specjacji allopatrycznej, 7. kozica tatrzańska i wiechlina granitowa, 8. nisze ekologiczne rozdzielone barierą geograficzną, 9. rozrodcze, 10. nisze ekologiczne nakładające się na siebie
Różnice: 1. słowik rdzawy i słowik szary, 2. morfologiczne, 3. grupa niespokrewnionych ze sobą gatunków zamieszkujących tę samą niszę ze względu na obecność bariery geograficznej, 4. tak, 5. nie, 6. grupa blisko spokrewnionych ze sobą gatunków powstałych w wyniku specjacji allopatrycznej, 7. kozica tatrzańska i wiechlina granitowa, 8. nisze ekologiczne rozdzielone barierą geograficzną, 9. rozrodcze, 10. nisze ekologiczne nakładające się na siebie
Możliwość krzyżowania się: 1. słowik rdzawy i słowik szary, 2. morfologiczne, 3. grupa niespokrewnionych ze sobą gatunków zamieszkujących tę samą niszę ze względu na obecność bariery geograficznej, 4. tak, 5. nie, 6. grupa blisko spokrewnionych ze sobą gatunków powstałych w wyniku specjacji allopatrycznej, 7. kozica tatrzańska i wiechlina granitowa, 8. nisze ekologiczne rozdzielone barierą geograficzną, 9. rozrodcze, 10. nisze ekologiczne nakładające się na siebie
Zamieszkiwane tereny: 1. słowik rdzawy i słowik szary, 2. morfologiczne, 3. grupa niespokrewnionych ze sobą gatunków zamieszkujących tę samą niszę ze względu na obecność bariery geograficznej, 4. tak, 5. nie, 6. grupa blisko spokrewnionych ze sobą gatunków powstałych w wyniku specjacji allopatrycznej, 7. kozica tatrzańska i wiechlina granitowa, 8. nisze ekologiczne rozdzielone barierą geograficzną, 9. rozrodcze, 10. nisze ekologiczne nakładające się na siebie
Przykład: 1. słowik rdzawy i słowik szary, 2. morfologiczne, 3. grupa niespokrewnionych ze sobą gatunków zamieszkujących tę samą niszę ze względu na obecność bariery geograficznej, 4. tak, 5. nie, 6. grupa blisko spokrewnionych ze sobą gatunków powstałych w wyniku specjacji allopatrycznej, 7. kozica tatrzańska i wiechlina granitowa, 8. nisze ekologiczne rozdzielone barierą geograficzną, 9. rozrodcze, 10. nisze ekologiczne nakładające się na siebie
Zapoznaj się z poniższym tekstem i wykonaj polecenie.
Pół miliona lat temu w wyniku nasuwania się lądolodu, tzw. zlodowaceń Sanu, i zablokowania części koryt głównych rzek powstał przełom Wisły przez Jurę w rejonie obecnego Krakowa, co spowodowało odizolowanie (…) obszaru od Karpat Zachodnich, a tym samym utrudnienia migracyjne górskich form ściółkowych. W ten sposób karpackie i karpacko‑sudeckie gatunki bezkręgowców na Płaskowyżu Ojcowskim stały się reliktami okresów przedlodowcowych, a w każdym razie okresu sprzed zlodowaceń Sanu. Oczywiście w całym okresie plejstocenu na Płaskowyżu pojawiały się na przemian gatunki tundrowe i lasotundrowe z północy, stepowe i lasostepowe ze wschodu, leśne z południa i z zachodu. W wielu przypadkach Wyżyna Krakowsko‑Częstochowska stawała się barierą biogeograficzną, szczególnie w relacjach wschód–zachód. Każda z kolejnych fal migracyjnych mogła pozostawiać na tym terenie swoich przedstawicieli; niektóre z tych gatunków przetrwały tu dłuższy czas (nawet do czasów współczesnych), inne ustępowały przed konkurencją lub w wyniku zmieniającego się klimatu.
Indeks górny Źródło: Jerzy Pawłowski, Adam Nadachowski, Ewa Stworzewicz, Geneza fauny Płaskowyżu Ojcowskiego i jej przemiany w plejstocenie i holocenie [w:] Anna Klasa, Józef Partyka, Monografia Ojcowskiego Parku Narodowego. Przyroda, Ojców 2008, s. 387–411. Indeks górny koniecŹródło: Jerzy Pawłowski, Adam Nadachowski, Ewa Stworzewicz, Geneza fauny Płaskowyżu Ojcowskiego i jej przemiany w plejstocenie i holocenie [w:] Anna Klasa, Józef Partyka, Monografia Ojcowskiego Parku Narodowego. Przyroda, Ojców 2008, s. 387–411.
Zapoznaj się z poniższym tekstem i wykonaj polecenie.
Powszechnie wiadomym jest, że ostatnie zlodowacenie wyparło wiele gatunków poza tereny pokryte lądolodem, zmuszając je do poszukiwania bardziej sprzyjających warunków klimatycznych i środowiskowych. Spowodowało to ograniczenie rozmieszczenia gatunków do małych refugiów, skutkując utratą alleli i zmniejszeniem różnorodności.
Istnieje kilka wzorców rekolonizacji Europy z refugiów południowych. Zazwyczaj po ustąpieniu lodowca gatunki skupione na trzech półwyspach opuszczały je i stopniowo docierały coraz dalej na północ, zasiedlając całą Europę – np. jeż zachodni (Erinaceus europaens) czy jeż wschodnioeuropejski (E. concolor). Występowały również przypadki zasiedlenia przez gatunki tylko jednego refugium, jak w przypadku klenia (Leuciscus cephalus). Ryba ta wycofała się rzekami na półwysep bałkański, a po ustąpieniu lodowca znowu zasiedliła resztę kontynentu. Zwrócić należy również uwagę na znaczny wpływ pasm górskich, m.in. Alp czy Pirenejów, na historię ewolucyjną różnych gatunków. Nie tylko stanowią one część refugiów, ale i barierę sprzyjającą często procesom dywergencji i specjacji.
Indeks górny Źródło: Joanna Stojak, Koncepcja refugiów glacjalnych w Europie, „Wszechświat” 2014, t. 115, nr 10–12, s. 272–275. Indeks górny koniecŹródło: Joanna Stojak, Koncepcja refugiów glacjalnych w Europie, „Wszechświat” 2014, t. 115, nr 10–12, s. 272–275.