Sprawdź się
Zaznacz dwa prawdziwe stwierdzenia.
- Romowie stanowili mniej niż 2% osób identyfikujących się z narodowością inna niż polska.
- Na terenie Polski w 2011 roku mieszkało ponad 0,5 mln osób, które identyfikowały się z narodowością inną niż polska.
- Osoby identyfikujące się jako mniejszość niemiecka stanowiły w 2011 roku ponad 10% wszystkich osób o innej identyfikacji niż polska.
- Osoby identyfikujące się jednocześnie jako Niemcy i Ślązacy stanowiły ponad 5% wszystkich osób o podwójnej identyfikacji narodowo-etnicznej.
Zaznacz, która z poniższych mniejszości narodowych ma swojego reprezentanta w polskim Sejmie.
- Żydowska.
- Ukraińska.
- Niemiecka.
- Kaszubska.
Województwo | Ogółem | Wyznanie rzymskokatolickie | Wyznania i obrządki inne niż rzymskokatolickie | Nienależący do wyznania | Odmowy odpowiedzi | Nie ustalono |
|---|---|---|---|---|---|---|
w tys. | w odsetkach (struktura pozioma) | |||||
ogółem dolnośląskie kujawsko‑pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpacie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko‑mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie | 38 511,8 2 915,2 2 097,6 2 175,7 1 022,8 2 538,7 3 337,5 5 268,7 1 016,2 2 127,3 1 202,4 2 276,2 4 630,4 1 280,7 1 452,1 3 447,4 1 722,9 | 87,6 84,4 88,1 91,8 86,0 87,9 89,9 86,1 88,2 92,5 81,3 86,9 86,6 91,9 87,2 89,0 83,7 | 1,3 1,2 0,5 1,0 1,1 0,8 0,6 0,8 0,8 0,5 10,5 0,9 2,0 1,1 2,0 0,6 1,2 | 2,4 3,6 2,1 1,1 3,1 3,0 1,6 3,8 2,0 0,9 0,9 2,9 2,4 1,1 2,0 1,9 3,6 | 7,1 8,6 7,9 4,8 8,0 7,3 6,1 8,1 6,3 4,2 5,2 7,6 7,2 5,3 6,9 7,5 9,7 | 1,6 2,1 1,5 1,4 1,8 1,1 1,8 1,2 2,7 1,9 2,3 1,7 1,8 1,3 1,9 1,1 1,9 |
Indeks dolny Źródło: GUS, Struktura narodowo‑etniczna, językowa i wyznaniowa ludności Polski. NSP 2011, GUS, Warszawa 2015. Indeks dolny koniecŹródło: GUS, Struktura narodowo‑etniczna, językowa i wyznaniowa ludności Polski. NSP 2011, GUS, Warszawa 2015.
Na podstawie danych zawartych w powyższej tabeli oceń, czy stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Najbardziej zróżnicowane wyznaniowo województwa to lubelskie i podkarpackie. | □ | □ |
| W województwie podkarpackim obserwuje się największy udział osób innego wyznania niż rzymskokatolickie. | □ | □ |
| W województwie łódzkim mieszka więcej osób wyznania rzymskokatolickiego niż w województwie lubelskim. | □ | □ |
Na podstawie poniższej mapy wskaż, w których miejscach Polski zamieszkuje najwięcej ludności bezwyznaniowej. Spróbuj wskazać powody takiego rozmieszczenia.
Do podanych opisów dopasuj nazwę grupy etnicznej.
… to grupa etniczna odrębna kulturowo, językowo i religijnie zarówno od Polaków, jak i Słowaków. Przez wieki byli oni najdalej wysuniętą na zachód grupą Rusińską. Zamieszkiwali tereny wzdłuż głównej linii Karpat Wschodnich. W Polsce mieszkali głównie na obszarze Beskidu Niskiego, Beskidu Sądeckiego i Bieszczad. Po stronie słowackiej zajęli tereny do samych Tatr. Obszary te były przez zdominowane przez … pod względem etnicznym do tego stopnia, że ludność polska, niemiecka, żydowska czy słowacka mieszkała zaledwie w kilku miastach.
, … to jedna z najbardziej tajemniczych i najmniej znanych grup etnicznych Polski. Ten naród bez ojczyzny posiada niezwykle barwną historię, interesującą religię i ciekawe tradycje. Początki ich historii wiążą się z przybyciem na Półwysep Krymski ludności tureckiej. Największymi ośrodkami, w których pozostały po nich ślady, są miasta Eupatoria, Bachczysaraj i Czufut-Kale na Krymie oraz Troki, Wilno i Poniewież na Litwie.
, … to słowiańska ludność autochtoniczna Pomorza. W średniowieczu zamieszkiwali oni tereny między Odrą na zachodzie a Wisłą na wschodzie. Północna granica zasiedlonego przez nich obszaru zawsze opierała się o Bałtyk, podczas gdy południową stanowiły mokradła nad Notecią i trudno dostępne bory. W X/XI w. … sąsiadowali na zachodzie ze Słowianami Połabskimi, na południu z Polanami, na wschodzie z Prusami. Przez wieki podlegali oni różnym wpływom (zwłaszcza niemieckim) i wypierani byli na wschód. Przetrwali na Pomorzu Gdańskim, gdzie ich liczebność szacowana jest na ponad 550 tys. … zachowali własny język, tradycje i obyczaje oraz świadomość, że są prastarym plemieniem słowiańskim.
| Opis grupy etnicznej | Nazwa grupy etnicznej |
|---|---|
… to grupa etniczna odrębna kulturowo, językowo i religijnie zarówno od Polaków, jak i Słowaków. Przez wieki byli oni najdalej wysuniętą na zachód grupą Rusińską. Zamieszkiwali tereny wzdłuż głównej linii Karpat Wschodnich. W Polsce mieszkali głównie na obszarze Beskidu Niskiego, Beskidu Sądeckiego i Bieszczad. Po stronie słowackiej zajęli tereny do samych Tatr. Obszary te były przez zdominowane przez … pod względem etnicznym do tego stopnia, że ludność polska, niemiecka, żydowska czy słowacka mieszkała zaledwie w kilku miastach. |
|
… to jedna z najbardziej tajemniczych i najmniej znanych grup etnicznych Polski. Ten naród bez ojczyzny posiada niezwykle barwną historię, interesującą religię i ciekawe tradycje. Początki ich historii wiążą się z przybyciem na Półwysep Krymski ludności tureckiej. Największymi ośrodkami, w których pozostały po nich ślady, są miasta Eupatoria, Bachczysaraj i Czufut-Kale na Krymie oraz Troki, Wilno i Poniewież na Litwie. |
|
… to słowiańska ludność autochtoniczna Pomorza. W średniowieczu zamieszkiwali oni tereny między Odrą na zachodzie a Wisłą na wschodzie. Północna granica zasiedlonego przez nich obszaru zawsze opierała się o Bałtyk, podczas gdy południową stanowiły mokradła nad Notecią i trudno dostępne bory. W X/XI w. … sąsiadowali na zachodzie ze Słowianami Połabskimi, na południu z Polanami, na wschodzie z Prusami. Przez wieki podlegali oni różnym wpływom (zwłaszcza niemieckim) i wypierani byli na wschód. Przetrwali na Pomorzu Gdańskim, gdzie ich liczebność szacowana jest na ponad 550 tys. … zachowali własny język, tradycje i obyczaje oraz świadomość, że są prastarym plemieniem słowiańskim. |
Na podstawie materiału lekcji oraz poniższego tekstu oceń, czy stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe.W granicach nowo utworzonej Polski znalazły się jedynie nieliczne skupiska pozostałych, «kresowych» mniejszości etniczno-religijnych: Tatarów wyznających islam (m.in. w Bohonikach, Kruszynianach, Białymstoku, Krynkach, Sokółce i Suchowoli), Karaimów (m.in. w Warszawie i Podkowie Leśnej) oraz Ormian (m.in. w Krakowie). Największe skupiska tych społeczności zostały poza Polską. Wielu przedstawicieli tych społeczności, którzy poza własną tradycją przyswoili w dużym stopniu treści polskiej kultury, zdecydowało się jednak na porzucenie swoich «małych ojczyzn» i osiedlenie w Polsce. Większość imigrantów wywodzących się ze środowisk mniejszościowych osiedliła się na tzw. Ziemiach Odzyskanych. Ogromne zniszczenie reszty kraju, w połączeniu z realizacją programu zasiedlania i zagospodarowywania pozyskanego obszaru, nie pozostawiało imigrantom większego wyboru miejsca zamieszkania. Ze względu na wyższy standard zabudowy, rozbudowaną infrastrukturę, potencjalne miejsca pracy, a także zachowane obiekty sakralne, ziemie te były atrakcyjnym miejscem do osiedlenia. Przemieszczeniom towarzyszyła pewna «równoleżnikowa» prawidłowość – na obszar Dolnego Śląska kierowano na ogół ludność z Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (USRR), na tereny północne tzw. Ziem Odzyskanych – z Litewskiej SRR
.
Źródło: A. Rykała, Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce z perspektywy geografii politycznej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica” 2014, nr 17, s. 83.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz | Nie można określić na podstawie tekstu |
| Najbardziej liczną grupą etniczną w Polsce są Tatarzy. | □ | □ | □ |
| Jednym z obszarów zasiedlanych przez mniejszości były Ziemie Odzyskane. | □ | □ | □ |
| Na Dolnym Śląsku osiedlała się ludność litewska i ukraińska. | □ | □ | □ |
| Karaimi zamieszkiwali Warszawę. | □ | □ | □ |
| Ormian możemy zaliczyć do „kresowych” mniejszości etniczno-religijnych. | □ | □ | □ |
Na podstawie materiału lekcji, własnej wiedzy oraz poniższych map odpowiedz na pytanie o przyczynę wielokulturowości Polski przez 1939 rokiem.
Na podstawie materiału lekcji i własnej wiedzy odpowiedz na pytanie o przyczynę wielokulturowości Polski przez 1939 rokiem.
Na podstawie materiału lekcji i poniższej tabeli odpowiedz na pytanie, jak zmieniała się struktura narodowościowa Polski na przestrzeni lat 1931–2011.
Narodowość (według kryterium językowego) | Liczba | Wyznanie | Liczba | ||
|---|---|---|---|---|---|
w tys. | % | w tys. | % | ||
polska | 21 993 | 68,9 | rzymskokatolickie | 28 827 | 64,8 |
ukraińska | 4 442 | 13,9 | greckokatolickie | 3362 | 10,5 |
żydowska | 2 733 | 8,6 | judaistyczne | 3 137 | 9,8 |
białoruska | 990 | 3,1 | prawosławne | 3787 | 11,8 |
niemiecka | 741 | 2,3 | protestanckie | 842 | 2,6 |
inna | 1 017 | 3,2 | inne | 152 | 0,5 |
razem | 31 916 | 100,0 | razem | 32 107 | 100,0 |
Indeks dolny Źródło: A. Rykała, Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce z perspektywy geografii politycznej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio‑Oeconomica” 2014, nr 17, s. 63–111. Indeks dolny koniecŹródło: A. Rykała, Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce z perspektywy geografii politycznej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio‑Oeconomica” 2014, nr 17, s. 63–111.
Wymień trzy czynniki decydujące o zmianie struktury etniczno‑narodowościowej w Polsce.