Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Sprawdź się

Teksty do ćwiczeń

Julian Tuwim Chrystus miasta

Tańczyli na moście,
Tańczyli noc całą.

[...]

Tańczyli na moście
Dostojni goście:
Psubraty!

Starcy rozpustni, stręczyciele,
Wstydliwi samogwałciciele,
Wzięli się za ręce,
Przytupywali,
Grały harmonie, harmoniki,
Do świtu grali,
Tańczyli swój tan dziki:
Dalej! Dalej!
Żarli. Pili. Tańczyli.

[...]

2 Źródło: Julian Tuwim, Chrystus miasta, [w:] Wiersze wybrane, oprac. Michał Głowiński, Kraków 1969, s. 9–10.
Julian Tuwim Ranyjulek

Kazimierzowi Wierzyńskiemu

Powinienem z wiatrami po ulicach się włóczyć,

[...]

Od rynsztoka do ściany zygzakami się toczyć,
Ranyjulek! swobodny, bezpański jak pies!
Sińce łapać na słupach, w zbiegowiskach się tłoczyć,
Na parkany wdrapywać się wiosną po bez!

[...]

3 Źródło: Julian Tuwim, Ranyjulek, [w:] Wiersze wybrane, oprac. Michał Głowiński, Kraków 1969, s. 27.
Julian Tuwim Bal w operze

I
Dzisiaj wielki bal w Operze.
Sam Potężny Archikrator
Dał najwyższy protektorat,
Wszelka dziwka majtki pierze
I na kredyt kiecki bierze,
Na ulicach ścisk i zator,
Ustawili się żołnierze,
Błyszczą kaski kirasjerskie,
Błyszczą buty oficerskie,
Konie pienią się i rżą,
Ryczą auta, tłumy prą,
W kordegardzie wojska mrowie,
Wszędzie ostre pogotowie,
Niecierpliwe wina wrą,
U fryzjerów ludzie mdleją,
Czekający za koleją,
Dziwkom łydki słodko drżą.
[...]

4 Źródło: Julian Tuwim, Bal w operze, [w:] Wiersze wybrane, oprac. Michał Głowiński, Kraków 1969, s. 214.
Julian Tuwim Quatorze Juillet

Już jest gotów. Nosi strój odświętny:
Żółte buty, frak naftalinowy,
Krawat lila, „półkoszulek” zmięty
I błyszczący kołnierzyk gumowy.

W mętnym lustrze z ramą pozłacaną
Widzi pysk spasiony, tłustą szyję.
„Polsko”, szepce, „łojczyzno kochano!
I ty, Francjo – oto jezdem – niech żyje!”

[...]

5 Źródło: Julian Tuwim, Quatorze Juillet, [w:] Wiersze wybrane, oprac. Michał Głowiński, Kraków 1969, s. 59.
Julian Tuwim Z wierszy o Małgorzatce

1

„Za górami” to co? „Za lasami” to jak?
Że to góry, myślicie, że lasy?
Za górami - to dzwon,
Zaśpiew pieśni i ton -
Zaraz zagra zagóramizalasmi,
Hołubcami, podkutymi obcasami
W ziemię wyrżnie step‑topot żelazny.
„Tańcowała” to co? Tańcowała, no tak...
Ale tańce cygańcami gędą,
Wywijała od Tater, od Beskid, ku Węgrom,
Zapadała w ramiona tańcującym łazęgom,
Przefruwała cyganiącym od siebie do siebie,
Gwiazdowała ogniem oczu po łące, po niebie,
Za morawą, za madziarą tańcowała
Małgorzatka gorejąca, zagorzała.
[…]

6 Źródło: Julian Tuwim, Z wierszy o Małgorzatce, [w:] Wiersze wybrane, oprac. Michał Głowiński, Kraków 1969, s. 187–188.
Marcin Świetlicki Nieprzysiadalność

No, proszę sobie wyobrazić:
marzec albo kwiecień...
(mmm... raczej marzec), wieczór.

Spotykam JP, jest pijany jak 
świnia, a ja jestem trzeźwy
jak świnia. [...]

[...] a ja mówię: Daj mi
spokój, ja nie mam ochoty.
Ja to pierdolę, dziś jestem w nastroju
nieprzysiadalnym.
[...]

7 Źródło: Marcin Świetlicki, Nieprzysiadalność, [w:] Wiersze, Kraków 2011, s. 159.
Marcin Świetlicki Gdzieś tak początek 1993

- Mówiłeś przecież… (zawahał się i
wskazał znacząco
włosy) - To nie ta - stwierdziłem.
- To już nie ta stwierdziłem.
Nie ciągnąłem dalej.
[...]

8 Źródło: Marcin Świetlicki, Gdzieś tak początek 1993, [w:] Wiersze, Kraków 2011, s. 141.
1
Pokaż ćwiczenia:
RW2Ce0Nsl8t2U1
Ćwiczenie 1
Zaznacz poprawną odpowiedź. W analizowanych fragmentach utworów potoczność ujawnia się na poziomie: Możliwe odpowiedzi: 1. fonetycznym, 2. leksykalnym, 3. składniowym, 4. wszystkie powyższe odpowiedzi są poprawne
RT8wHbdL162JU11
Ćwiczenie 2
Oceń prawdziwość zdań dotyczących języka potocznego w poezji polskiej XX wieku. Zaznacz Prawda, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub Fałsz - jeśli jest fałszywe. Dzięki językowi potocznemu poezja stała dostępna szerokiemu gronu odbiorców. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W poezji Nowej Fali twórcy wzorowali się na poezji skamandrytów.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Poeci bruLionu naśladowali język propagandy, gazet, ulicy. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Grupą poetycką, która najbardziej wpłynęła na nobilitację potoczności w poezji, byli skamandryci. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Podstawą języka poetyckiego pokolenia ‘76 był język potoczny. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W wierszach twórców z pokolenia pryszczatych często pojawiał się patos. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Poeci związani z czasopismem “Współczesność” skupiali się na zagadnieniach kultury, estetyki, moralności. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Twórcy skupieni wokół bruLionu odcinali się od poezji zaangażowanej. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz.
11
Ćwiczenie 3

Z podanych fragmentów wierszy Juliana Tuwima Chrystus miasta, Ranyjulek i poematu Bal w operze wypisz 8 fragmentów, w których pojawia się język potoczny. Następnie przeredaguj je na język ogólnopolski, nienacechowany stylistycznie.

RtbykLd9DmvPS1
Fragment 1. (Uzupełnij). Interpretacja (Uzupełnij). Fragment 2. (Uzupełnij). Interpretacja (Uzupełnij). Fragment 3. (Uzupełnij). Interpretacja (Uzupełnij). Fragment 4. (Uzupełnij). Interpretacja (Uzupełnij). Fragment 5. (Uzupełnij). Interpretacja (Uzupełnij). Fragment 6. (Uzupełnij). Interpretacja (Uzupełnij). Fragment 7. (Uzupełnij). Interpretacja (Uzupełnij). Fragment 8. (Uzupełnij). Interpretacja (Uzupełnij).
211
Ćwiczenie 4

Na podstawie fragmentów wierszy J. Tuwima wypisz cytaty ilustrujące zabiegi stylistyczne i elementy języka oraz określ ich funkcje.

RP4GpJUtkix6J1
1. zapis sposobu wymowy. Cytat (Uzupełnij). Funkcja (Uzupełnij). 2. wulgaryzm. Cytat (Uzupełnij). Funkcja (Uzupełnij). 3. zapis wymowy gwarowej. Cytat (Uzupełnij). Funkcja (Uzupełnij). 4. kolokwializm. Cytat (Uzupełnij). Funkcja (Uzupełnij). 5. kolokwializm. Cytat (Uzupełnij). Funkcja (Uzupełnij). 6. kolokwializm. Cytat (Uzupełnij). Funkcja (Uzupełnij).

Dialektyzacja polega na celowym wprowadzaniu elementów gwar ludowych (dialektyzmów) do utworu literackiego. W prozie najczęściej służy charakterystyce bohaterów, środowiska społecznego czy odtworzeniu kolorytu lokalnego. Może dotyczyć wszystkich poziomów języka: fonetyki, fleksji, składni, słowotwórstwa, słownictwa, lub tylko wybranych np. tylko słownictwa i wymowy.

21
Ćwiczenie 5
W utworze Z wierszy o Małgorzatce, by uzyskać efekt języka mówionego, zastosowano inny zabieg  niż w pozostałych tekstach. Nazwij go, podaj fragmenty, w których się ujawnia, i wyjaśnij, na czym polega jego odmienność.
W utworze Z wierszy o Małgorzatce, by uzyskać efekt języka mówionego, zastosowano inny zabieg  niż w pozostałych tekstach. Nazwij go, podaj fragmenty, w których się ujawnia, i wyjaśnij, na czym polega jego odmienność.
RQhMxkjAFce0t
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 6

Wypisz przykłady naśladowania języka mówionego w wierszach Marcina Świetlickiego i Juliana Tuwima.

R1YmtEBP1g5n1
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7
Podaj po trzy argumenty za obecnością języka potocznego w poezji i przeciwko niej.
Podaj po trzy argumenty za obecnością języka potocznego w poezji i przeciwko niej.
RMFFcsxOdJvx9
1. Argument za: (Uzupełnij). 1. Argument przeciw: (Uzupełnij). 2. Argument za (Uzupełnij). 2. Argument przeciw: (Uzupełnij). 3. Argument za (Uzupełnij). 3. Argument przeciw: (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Napisz 8‑10 zdaniową historię, która kończyłaby się wierszem Marcina Świetlickiego Nieprzysiadalność.

R17Fw8oqJMMay
(Uzupełnij).
Praca domowa

Piotr Sommer to współczesny polski poeta. Znaczna część jego dorobku to wiersze o tematyce rodzinnej, prywatnej. Wybierz jeden z nich  i przeredaguj, dokonując kolokwializacji.

Audiobook
Dla nauczyciela