Sprawdź się
Połącz we właściwe pary postawy i odpowiadający im złoty środek, czyli etyczną cnotę.
dowcipność, łagodność, poczucie własnej wartości, uprzejmość
| zarozumiałość + zbyt duża samokrytyka | |
| porywczość + uległość | |
| szyderstwo + posępność | |
| służalczość + bezczelność |
Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. D. Gromska,
Uzupełnij tekst, wybierając właściwe pojęcia z listy poniżej
intuicją, wolą bogów, niższy, rozumem, dzielnego, sercem, niepowtarzalnie, wyższy, dobrze
Otóż – jeśli funkcją swoistą człowieka jest działanie duszy zgodne z .............................. lub nie bez rozumu; i jeśli swoista funkcja człowieka i człowieka etycznie wysoko stojącego jest identyczna co do swego rodzaju, tak jak funkcja cytrzysty i cytrzysty wybitnego, i tak w ogóle we wszystkich przypadkach, ponieważ do funkcji w ogóle przyłącza się tylko ów .............................. stopień spowodowany dzielnością (jest bowiem funkcją cytrzysty grać na cytrze, funkcją dobrego cytrzysty grać ..............................); jeśli więc i tak, i jeśli dalej za swoistą funkcję człowieka uważamy pewien rodzaj życia, a mianowicie działanie duszy i postępowanie zgodne z rozumem, za swoistą zaś funkcję człowieka .............................. to samo działanie wykonywane w sposób szczególnie dobry (...).
Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. D. Gromska,
Wskaż cechy, które Arystoteles uznałby za cnoty.
- męstwo
- sprawiedliwość
- roztropność
- spostrzegawczość
- wrażliwość
Jose Ortega y Gasset napisał: „Dopiero w samotności człowiek jest naprawdę sobą”. Jak sądzisz, czy Arystoteles zgodziłby się z nim, że w samotności ujawnia się i kształtuje charakter człowieka? Wskaż właściwą odpowiedź.
- Nie, bo Arystoteles uważał człowieka za istotę społeczną, która kształtuje swoją osobowość, w tym moralność, poprzez działania wobec innych ludzi.
- Tak, bo Arystoteles uważał, że w samotności człowiek staje się moralny.
- Tak, bo Arystoteles uważał, że o dobrym charakterze człowieka decyduje wyłącznie samodyscyplina i samoograniczenie.
Oznacz poprawne i fałszywe twierdzenia dotyczące stosunku Arystotelesa do sztuki i związanej z nią katharsis
| prawda | fałsz | |
| Tragedia jest naśladowczym przedstawieniem działań człowieka w ozdobnej formie. | □ | □ |
| Zadaniem tragedii jest stwarzania uczucia przyjemności, które prowadzi do zaspokojenia potrzeb i osiągnięcia spokoju. | □ | □ |
| Arystoteles uznał poetykę za część filozofii teoretycznej, pozwalającej zrozumieć człowieka. | □ | □ |
| Katharsis prowadzi do moralnej i duchowej przemiany. | □ | □ |
| Arystoteles interesował się sztuką ze względu na jej estetyczne oddziaływanie. | □ | □ |
| Sztuka pozwala zrozumieć pojęcie piękna jako dobra, przez co doskonali postawy moralne i rozwija cnoty. | □ | □ |
Wskaż zdanie, którego nie mógłby wypowiedzieć zwolennik etyki cnót.
- Ludzie dobrzy to ludzie szczęśliwi.
- Człowiek dojrzewa moralnie podobnie jak nasiono zmienia się w kwiat.
- Najważniejsze w życiu to uważać, by nie czynić niepotrzebnych krzywd innym ludziom.
Opisz, co oznacza termin mimesis? Jakie ma znaczenie dla problematyki etycznej u Arystotelesa?
Przeczytaj fragment Bakakaj Witolda Gombrowicza. Odpowiedz autorowi, przyjmując koncepcję cnót Arystotelesa. Udowodnij mu, że jest w błędzie lub przedstaw argumenty za tym, że jego postępowanie jest słuszne.
Zapoznaj się z fragmentem utworu Bakakaj Witolda Gombrowicza. Odpowiedz autorowi, przyjmując koncepcję cnót Arystotelesa. Udowodnij mu, że jest w błędzie lub przedstaw argumenty za tym, że jego postępowanie jest słuszne.
Bakakaj i inne opowiadaniaMoże i nie jestem komunistą, może jestem tylko – wojującym pacyfistą. Wałęsam się po świecie, żegluję po tej otchłani niezrozumiałych idiosynkrazji i gdziekolwiek zobaczę jakieś tajemnicze uczucie, czy to będzie cnota czy rodzina, wiara czy ojczyzna, tam zawsze popełnić muszę jakieś łajdactwo. Oto moja tajemnica, którą ze swej strony narzucam wielkiej zagadce bytu.
Źródło: Witold Gombrowicz, Bakakaj i inne opowiadania, Warszawa 2011.
Posłuchaj utworu Pan Cogito o cnocie, a następnie oceń stosunek „prawdziwych mężczyzn” do cnoty.
Zapoznaj się z utworem Pan Cogito o cnocie, a następnie oceń stosunek „prawdziwych mężczyzn” do cnoty.
Zbigniew Herbert
Pan Cogito o cnocie
Nic dziwnego
że nie jest oblubienicą
prawdziwych mężczyzn
generałów
atletów władzy
despotów
Przez wieki idzie za nimi
ta płaczliwa stara panna
w okropnym kapeluszu Armii Zbawienia
napomina
wyciąga z lamusa
portret Sokratesa
krzyżyk ulepiony z chleba
stare słowa
- a wokół huczy wspaniałe życie
rumiane jak rzeźnia o poranku
prawie ją można pochować
w srebrnej szkatułce
niewinnych pamiątek
jest coraz mniejsza
jak włos w gardle
jak brzęczenie w uchu
mój Boże
żeby ona była trochę młodsza
trochę ładniejsza
szła z duchem czasu
kołysała się w biodrach
w takt modnej muzyki
może wówczas pokochaliby ją
prawdziwi mężczyźni
generałowie atleci władzy despoci
żeby zadbała o siebie
wyglądała po ludzku
jak Liz Taylor
albo Bogini Zwycięstwa
ale od niej wionie
zapach naftaliny
sznuruje usta
powtarza wielkie - Nie
nieznośna w swoim uporze
śmieszna jak strach na wróble
jak sen anarchisty
jak żywoty świętych
Praca domowa
Porównaj poglądy Platona i Arystotelesa w kwestii stosunku ciała i duszy (sprawdź znaczenie słowa „entelechia”). Odpowiedz na pytanie, czy dostrzegasz podobieństwa lub różnice między tymi myślicielami w ich nauce o duszy i jej relacji do ciała?