Sprawdź się
Przeanalizuj poniższe ilustracje i przyporządkuj do nich opisy. Wskaż, która z nich przedstawia życie mieszkańców wsi, a która – mieszkańców miasta. Następnie uzasadnij swoją odpowiedź.
Zapoznaj się z poniższą definicją oraz przeanalizuj średniowieczne malowidło. Rozstrzygnij, czy przedstawiony w definicji sposób uprawy roli w średniowieczu został przedstawiony na ilustracji. Uzasadnij odpowiedź.
Źródło A
Jest to naprzemienna uprawa roli w średniowieczu. Jedno pole jest obsiewane zbożem jarym lub ozimym, a drugie zostaje pozostawione ugorem. Ten system uprawy roli rozwinął się w następstwie uprawy żarowej i w Polsce stopniowo zaczął zanikać dopiero ok. XIII w.
Indeks dolny Definicja na podstawie wikipedia.org Indeks dolny koniecDefinicja na podstawie wikipedia.org
Źródło B
Zaznacz przedstawiony na ilustracjach przedmiot i określ, w jaki sposób jego upowszechnienie zrewolucjonizowało rolnictwo w XI–XIII wieku.
- chomąto
- pług koleśny
- radło
- socha
Do poniższych definicji dopisz właściwe pojęcia.
| Definicja | Pojęcie |
|---|---|
| pojęcie to w dosłownym znaczeniu z języka włoskiego oznacza ławę lub stół, przy których włoscy handlarze zajmowali się przeliczaniem monet kruszcowych i ich przekazywaniem od jednych klientów do drugich | |
| w okresie feudalizmu świadczenie chłopów na rzecz pana feudalnego w zamian za prawo do uprawiania dzierżawionej przez nich ziemi, uiszczane w formie renty odrobkowej (pańszczyzny), naturalnej (w daninach) lub pieniężnej (czynsz) | |
| grupa osób wśród mieszczaństwa, rekrutująca się głównie spośród bogatych kupców i handlarzy, sprawująca najważniejsze funkcje polityczne w mieście i ciesząca się największymi wpływami | |
| typ gospodarki, w której człowiek produkuje towary dla zaspokojenia własnych potrzeb, a nie celem wymiany |
Przeanalizuj poniższą ilustrację oraz wykres. Wskaż, jaki związek przyczynowo‑skutkowy zachodzi między narzędziem rolniczym ukazanym na średniowiecznej ilustracji a zjawiskiem zilustrowanym na wykresie.
Zapoznaj się z opisem ilustracji oraz wykresu. Wskaż, jaki związek przyczynowo‑skutkowy zachodzi między narzędziem rolniczym ukazanym na średniowiecznej ilustracji a zjawiskiem zilustrowanym na wykresie.
Źródło A
Źródło B
- 1. zestaw danych:
- rok: 1000
- ludność w milionach: 42
- 2. zestaw danych:
- rok: 1100
- ludność w milionach: 48
- 3. zestaw danych:
- rok: 1200
- ludność w milionach: 60
- 4. zestaw danych:
- rok: 1300
- ludność w milionach: 69
- 5. zestaw danych:
- rok: 1340
- ludność w milionach: 65
-
rok : 1000
ludność_w milionach : 42
-
rok : 1100
ludność_w milionach : 48
-
rok : 1200
ludność_w milionach : 60
-
rok : 1300
ludność_w milionach : 69
-
rok : 1340
ludność_w milionach : 65
Zapoznaj się z poniższymi tekstami. Wyobraź sobie, że są to fragmenty wywiadu prowadzonego na temat ożywienia gospodarczego‑społecznego w Europie w XI–XIII wieku. Dopasuj do odpowiednich fragmentów propozycje pytań, na które zawarte w poszczególnych tekstach informacje stanowią odpowiedź.
Fragment A
Najazdy zewnętrzne, które trapiły Europę Zachodnią w IX‑X w., ustały i dzięki temu wojna jako czynnik obniżający liczebność populacji straciła na znaczeniu. Konflikty zbrojne w świecie zachodnim toczyły się się wprawdzie nieustannie, ale na ogół nie przynosiły wielkiego zniszczenia. […] ludzie odżywiali się lepiej niż w dawniejszych stuleciach. Wiemy, że spożywano więcej białka zwierzęcego. Badania cmentarzysk dowodzą, że populacja miała solidniejszą budowę kości niż w poprzednich pokoleniach. Informacje o klęskach głodu stają się w pełnym średniowieczu dość rzadkie.
Fragment B
Na skutek przeludnienia chłopi szukali lepszych warunków życia w mieście, gdzie znajdowali zatrudnienie w rzemiośle i handlu. Możliwości działania w tych sektorach stały się znaczne, ponieważ wieś, bogatsza jak niegdyś, wiele kupowała. Chodziło o wyroby i surowce potrzebne do produkcji rolnej (np. części żelaznego pługa, elementy konstrukcyjne młyna wodnego i wiatraka), a także o towary mniej lub bardziej luksusowe (np. tkaniny lepszego gatunku). […] Jeszcze jedną okolicznością z pewnością o podstawowym znaczeniu jest to, że ludność miejska nie zajmowała się produkcją rolną albo zajmowała się nią jedynie ubocznie […].
Fragment C
O ile w czasach karolińskich z jednego zasianego ziarna otrzymywano zaledwie dwa, o tyle w XII w. uzyskiwano od 4 do 7, a w stuleciu następnym ok. 10 […]. Trójpolówka, pług i młyn wodny to techniki, którym rolnictwo w pierwszym rzędzie zawdzięczało wzrost wydajności. Były już znane w epoce karolińskiej, ale stosowano je wówczas w niewielkim zakresie. Teraz się upowszechniły. Dodać również należy, że w pełnym średniowieczu z większą niż uprzednio starannością nawożono glebę. […] na ówczesne rolnictwo pozytywny wpływ miały zmiany klimatyczne. Klimat – przynajmniej w północnej części kontynentu europejskiego, w Anglii, w północnej Francji i w Niemczech – stał się bardziej suchy i ciepły.
Indeks dolny Cytat za: Roman Michałowski, Historia powszechna. Średniowiecze, PWN, Warszawa 2012, s. 280‑283. Indeks dolny koniecCytat za: Roman Michałowski, Historia powszechna. Średniowiecze, PWN, Warszawa 2012, s. 280‑283.
Jakie były przyczyny urbanizacji/powstawania miast?, Z jakich powodów nastąpił wzrost wydajności w rolnictwie?, Jakie były przyczyny wzrostu demograficznego w Europie okresu pełnego średniowiecza?
| Fragment A | |
| Fragment B | |
| Fragment C |
Przeanalizuj plan miasta średniowiecznego i wskaż trzy jego funkcje, odwołując się do elementów graficznych ilustracji.
Przeanalizuj poniższy tekst, a następnie wykonaj polecenia.
To są postanowienia. Po pierwsze nikt nie ma rzemiosła wykonywać, kto by nie uzyskał prawa miejskiego i nie przyniósł dokumentu na wykonywanie swego zawodu. Raz na kwartał ma każdy towarzysz cechowy dawać jeden grosz do kasy. Kto się zapisuje do nauki, ma dać cechowi 6 groszy. Kto idzie na ranne zgromadzenie ze sztyletem albo inną bronią, ten ma cechowi zapłacić jeden grosz. Kto złośliwie mówi na rannym zgromadzeniu, ten od takiego złośliwego słowa ma dawać jeden grosz. Jeżeli jakiś czeladnik u swego mistrza się zapożyczy, ma mu to według prawa odsłużyć i żaden inny mistrz nie może go u siebie trzymać ani go wesprzeć pieniędzmi pod najwyższą karą. Kto drugiemu jego czeladnika świadomie odbierze, ten ma miastu dać 6 groszy a cechowi łut. Nie ma także żaden wielki kowal ani żaden inny człowiek, który nie umie ciągnąć drutu, robić igieł swoimi narzędziami. Kto natomiast ciągnie drut, ten może robić igły swoim narzędziem. Jeżeli czeladnik odchodzi od swego mistrza i jest mu winien pieniądze, ma mu się prawo zająć suknie albo inne sprzęty i żaden mistrz nie może go u siebie trzymać, dopóki się z tamtym nie ugodzi. Żonatego czeladnika żaden mistrz nie ma trzymać. Także żaden igielnik, różańcarz nie ma mieć więcej czeladników jak trzech, dwóch, którzy biorą od niego zapłatę, i jednego ucznia, tak aby więcej nie miał razem jak trzech czeladników. Żelaza na stal nikt pod karą nie ma prawa obrabiać. Także nikt nie ma prawa rzeczy żelaznych jako stalowe sprzedawać. Także jeżeli syn mistrza chce wstąpić do cechu, ma dać połowę stawki cechowej, miastu sześć groszy i cechowi sześć groszy.
Cytat za: Ze statutów cechów wrocławskich w XIII w., w: Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, oprac. R. Heck, nr 8, Miasta i mieszczaństwo średniowiecza (do schyłku XV w.), Warszawa 1959.