Marta Zdzieborska Standardy polityki wewnętrznej Indii w XXI wieku

Wielu indyjskich badaczy wskazuje na istniejący w Indiach kryzys jakości rządzenia oraz duży stopień separacji polityki rządowej od realnych potrzeb społeczeństwa, które wciąż boryka się z podstawowymi problemami bytowymi. Na subkontynencie indyjskim, gdzie systematycznie rośnie klasa średnia (według różnych szacunków wynosi od 200 do 250 mln osób), wciąż ok. 37 proc. społeczeństwa żyje poniżej linii ubóstwa, a poziom analfabetyzmu wynosi 26 proc. Choć od lat na szczeblu centralnym realizowane są projekty mające na celu poprawę warunków życia Indusów (Mahatma Gandhi National Rural Employment Guarantee Act, Midday Meal Scheme), kreowanie zatrudnienia na wsi czy też poprawę systemu edukacji na terenie wiejskim, w efekcie słabego zarządzania projektem przez lokalną administrację oraz duży stopień korupcji, programy te nie mogą przynieść efektywnych zmian. Szczególnie niepokojące w tym kontekście jest zjawisko korupcji, obecne na wszystkich szczeblach władzy i będące symbolem erozji indyjskiego systemu demokratycznego. Dla przykładu, zarzuty korupcyjne nie ominęły także liderki partii BSP Mayawati cieszącej się poparciem rzeszy dalitów, którzy wierzą, że wywodząca się z niedotykalnych Mayawati będzie reprezentowała ich interesy. Wydaje się jednak, że liderka BSP, podobnie jak przedstawiciele innych partii politycznych w Indiach, nie jest żywotnie zainteresowana poprawą losu swoich wyborców i nie inicjuje istotnych reform i inicjatyw społecznych.

cytat2 Źródło: Marta Zdzieborska, Standardy polityki wewnętrznej Indii w XXI wieku, 21.12.2012 r., dostępny w internecie: polska-azja.pl [dostęp 24.07.2020 r.].

Katarzyna Mill System polityczny Indii

Autorzy konstytucji indyjskiej w dużej mierze wzorowali się na modelu amerykańskim. Chcieli jednak uniknąć słabości, którą kryje tamten system, czyli braku koordynacji między władzą ustawodawczą a wykonawczą. W Indiach prezydent ma je spajać, jak w Anglii monarcha. Jest wybieraną niebezpośrednio konstytucyjną głową państwa. Urzęduje pięć lat bez ograniczeń co do reelekcji. Do tej pory jednak tylko jeden prezydent (Rajendra Prasad) był wybrany na drugą kadencję. (...)

Jako zwierzchnik sił zbrojnych prezydent wypowiada wojnę i ogłasza pokój. W dyplomacji reprezentuje Indie na świecie i podpisuje umowy w imieniu całego kraju. Muszą one być jednak ratyfikowane przez parlament.

W systemie indyjskim władza wykonawcza sprawowana jest przez Radę Ministrów, choć w imieniu prezydenta. Właściwie wszystkie decyzje i postanowienia prezydent musi podejmować za radą Gabinetu, co oznacza, że de facto ma on niewielkie pole manewru. Do każdej swojej decyzji potrzebuje zgody Rady, czyli premiera. Z powodu kolejnych poprawek, w konstytucji pojawiła się luka i nie ma wytycznych jak postępować w razie gdy gabinet zostanie rozwiązany, na przykład z powodu śmierci premiera. W takim wypadku praktyka każe prezydentowi podejmować decyzje samodzielnie.

Prezydent mianuje jedynie najważniejszych urzędników państwowych (Premiera, Sędziów Sądu Najwyższego, Szefa Komisji Wyborczej, Kontrolera, Naczelnego Rewizora i in.), ma prawo być na bieżąco w sprawach rządowych. Po wyborach do parlamentu decyduje, która partia utworzy rząd. Dysponuje natomiast dużą władzą ustawodawczą. Jak monarcha w Anglii, jest nieodłączną częścią Parlamentu, zwołuje i kończy posiedzenia obu izb. Może rozwiązać Lok Sabhę (za radą rządu). Raz do roku oraz na pierwsze posiedzenie nowo wybranego parlamentu wygłasza mowę. Nominuje 12 członków wyższej izby i dwóch członków niższej. Niektóre projekty ustaw mogą być przedstawione tylko za jego zgodą. Prawa ustanowione przez legislatury stanowe mogą zostać odrzucone przez prezydenta lub skierowane do ponownego rozpatrzenia. Projekt ustawy (wyj. ustawy budżetowe), który przejdzie przez obie izby parlamentu, trafia do prezydenta. Aby wszedł w życie wymaga podpisu prezydenta. On jednak może:

– podpisać;

– odmówić podpisania – prawo absolutnego weta, które zwykle stosowane jest tylko w drobnych sprawach;

– odesłać projekt z powrotem do parlamentu – jeśli obie izby przegłosują go ponownie w niezmienionej wersji prezydent musi go podpisać.;

– wstrzymać podpisanie – prawo weta kieszonkowego, gdyż konstytucja nie wyznacza limitu czasowego.;

– kiedy prezydent jest szczególnie zadowolony z obowiązującego prawa może wydać dekret, w którym na jakiś czas zakazuje aktywności parlamentarnej w danej sprawie.

Ma on moc ustawy, jednak musi być przegłosowany przez parlament w ciągu sześciu tygodni.

cytat3 Źródło: Katarzyna Mill, System polityczny Indii, dostępny w internecie: piig-poland.org [dostęp 24.07.2020 r.].

Konstytucja Republiki Południowej Afryki

83. Prezydent

Prezydent:

a. jest głową państwa oraz głową ogólnokrajowej władzy wykonawczej;

b. stoi na straży Konstytucji, broni jej i przestrzega jako najwyższego prawa Republiki

oraz

c. umacnia jedność narodu i wszystko, co przyczynia się do rozwoju Republiki.

84. Kompetencje i zadania Prezydenta

1. Prezydent ma kompetencje przyznane mu przez Konstytucję i prawodawstwo, w tym także kompetencje do wykonywania zadań głowy państwa i głowy ogólnokrajowej władzy wykonawczej.

2. Prezydent jest odpowiedzialny za:

a. akceptowanie i podpisywanie projektów ustaw;

b. zwracanie projektu ustawy Zgromadzeniu Narodowemu w celu ponownego rozpatrzenia jego zgodności z Konstytucją;

c. przekazywanie projektu ustawy do Trybunału Konstytucyjnego w celu zbadania jego zgodności z Konstytucją;

d. zwoływanie Zgromadzenia Narodowego, Krajowej Rady Prowincji lub Parlamentu na posiedzenia nadzwyczajne w sprawach szczególnych;

e. powoływanie na stanowiska, zgodnie z wymogami Konstytucji lub prawodawstwa, poza przypadkami, gdy działa on jako głowa ogólnokrajowej władzy wykonawczej;

f. powoływanie komisji śledczych;

g. zarządzanie referendum ogólnokrajowego na zasadach określonych w ustawie Parlamentu;

h. przyjmowanie i uznawanie zagranicznych przedstawicieli dyplomatycznych i konsularnych;

i. powoływanie ambasadorów, pełnomocników oraz przedstawicieli dyplomatycznych i konsularnych;

j. ułaskawianie skazanych, odraczanie wykonania kar i łagodzenie grzywien i kar pieniężnych oraz kar przepadku rzeczy oraz

k. nadawanie odznaczeń.

85. Władza wykonawcza Republiki

1. Władza wykonawcza Republiki jest sprawowana przez Prezydenta.

2. Prezydent sprawuje władzę wykonawczą razem z pozostałymi członkami Gabinetu:

a. wykonując prawodawstwo ogólnokrajowe, z wyjątkiem przypadków, gdy Konstytucja lub ustawa Parlamentu stanowią inaczej;

b. rozwijając i prowadząc politykę państwa;

c. koordynując zadania ministerstw i administracji państwowej;

d. przygotowując i wnosząc projekty aktów prawodawczych oraz

e. wykonując wszelkie inne zadania z zakresu władzy wykonawczej określone w Konstytucji lub prawodawstwie ogólnokrajowym.

cytat4 Źródło: Konstytucja Republiki Południowej Afryki, dostępny w internecie: libr.sejm.gov.pl [dostęp 24.07.2020 r.].