Sprawdź się
Zapoznaj się z Trenem IX Jana Kochanowskiego. Zaznacz koncepcję filozoficzną, do której odwołuje się autor w tym tekście.
Tren IXKupić by cięKupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze!
Która, jeśli prawdziwie mieniąmienią, wszytki żądze,
Wszytki ludzkie frasunki umiesz wykorzenić,
A człowieka tylko nie w anioła odmienić,
Który nie wie, co boleść, frasunku nie czuje,
Złym przygodamprzygodam nie podległ, strachom nie hołdujenie hołduje.
Ty wszytki rzeczy ludzkie masz zamasz za fraszkę sobie,
Jednaką myślJednaką myśl tak w szczęściu, jako i w żałobiew żałobie
ZawżdyZawżdy niesiesz. Ty śmierci namniejnamniej się nie boisz,
Bezpieczna, nieodmienna, niepożyta stoiszBezpieczna, nieodmienna, niepożyta stoisz.
Ty bogactwa nie złotem, nie skarby wielkimi,
Ale dosytem mierzysz i przyrodzonymiAle dosytem mierzysz i przyrodzonymi
Potrzebami. Ty okiem swym nieuchronionymokiem swym nieuchronionym
Nędznika upatrujeszNędznika upatrujesz pod dachem złoconym,
A uboższym nie zajźrzysz szczęśliwego mieniaA uboższym nie zajźrzysz szczęśliwego mienia,
Kto by jednoby jedno chciał słuchać twego upomnienia.
Nieszczęśliwy ja człowiek, którym lata swoje
Na tym strawił, żebych był ujźrzał progi twoje!
Terazem nagle z stopniów ostatnich zrzucony
I między insze, jeden z wielajeden z wiela, policzony.
Wyjaśnij, w jaki sposób pojmowana jest w Trenie IX Jana Kochanowskiego mądrość. Nie cytuj.
Zapoznaj się z fragmentem Pochwały głupoty Erazma z Rotterdamu. Wyjaśnij, w jaki sposób koresponduje on z wymową Trenu IX Jana Kochanowskiego.
Pochwała głupotyA całe życie ludzkie czymże jest innym, jak nie jakąś komedią, w której każdy występuje w innej masce i każdy gra swoją rolę, dopóki reżyser nie sprowadzi go ze sceny. Każe on jednak nieraz temu samemu człowiekowi występować w różnych rolach, tak że ten, kto niedawno w purpurze grał króla, teraz odgrywa służkę odzianego w gałgany. Pewnie, wszystko to gra cieni, ale nie inaczej i z tą komedią ludzkiego życia.
Zapoznaj się z Trenem X Jana Kochanowskiego. Zaznacz poprawne zdania.
Tren XOrszulo moja wdzięczna, gdzieś mi się podziała?
W którą stronę, w którąś się krainę udała?
Czyś ty nad wszytki nieba wysoko wniesiona
I tam w liczbę aniołków małych policzona?
Czyliś do raju wzięta? Czyliś na szczęśliwe
Wyspy zaprowadzona? Czy cię przez teskliwe
Charon jeziora wiezie i napawa zdrojem
Niepomnym, że ty nie wiesz nic o płaczu mojem?
Czy, człowieka zrzuciwszy i myśli dziewicze,
Wzięłaś na się postawę i piórka słowicze?
Czyli się w czyścu czyścisz, jesli z strony ciała
Jakakolwiek zmazeczka na tobie została?
Czyś po śmierci tam poszła, kędyś pierwej była,
Niżeś się na mą ciężką żałość urodziła?
Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest, lituj mej żałości,
A nie możesz li w onej dawnej swej całości,
Pociesz mię, jako możesz, a staw' się przede mną
Lubo snem, lubo cieniem, lub marą nikczemną!
Porównaj stosunek poety do Boga i wiary w Trenie X i XVIII. Podaj dwie różnice.
Nawiedzająca Jana Kochanowskiego we śnie matka stara się wytłumaczyć sens śmierci Urszuli. Dokonuje bilansu zysków i strat. Wymień przykłady tego, co Urszula straciła oraz tego, co zyskała po śmierci. Zastanów się, jaką funkcję pełni to zestawienie.
Jakie tezy związane z wiarą, filozofią stoicką i potęgą rozumu wkłada poeta w usta zmarłej matki? Wyszukaj odpowiednie cytaty w Trenie XIX i dokonaj ich interpretacji.