Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

R1T9XrVxHrpWR1

Ćwiczenie 1

Stanowisko ontologiczne głoszące, że istnieją dwie zasady rzeczywistości to... Możliwe odpowiedzi: 1. monizm., 2. materializm., 3. pluralizm., 4. dualizm.

R1ecIHTReJDQ71

Ćwiczenie 2

Co jest właściwością bytu? Możliwe odpowiedzi: 1. myślenie, 2. rozciągłość, 3. ruch, 4. żadne z powyższych

R1F8fzkX3nZDt1

Ćwiczenie 3

Uzupełnij zdania. a. Brąz jest 1. materią posągu, 2. aktem potencji zawartej w cegłach, 3. formą domu, 4. aktem, 5. potencją drzewa, 6. formą, 7. potencją, 8. materią.
b. Zasadzone ziarno jest 1. materią posągu, 2. aktem potencji zawartej w cegłach, 3. formą domu, 4. aktem, 5. potencją drzewa, 6. formą, 7. potencją, 8. materią.
c. Dom, w którym mieszkam, jest 1. materią posągu, 2. aktem potencji zawartej w cegłach, 3. formą domu, 4. aktem, 5. potencją drzewa, 6. formą, 7. potencją, 8. materią.
d. Pojęcie domu, które istnieje w umyśle zabierającego się do pracy budowniczego, jest 1. materią posągu, 2. aktem potencji zawartej w cegłach, 3. formą domu, 4. aktem, 5. potencją drzewa, 6. formą, 7. potencją, 8. materią.

RKrTyNF0bK5u711

Ćwiczenie 4

Rozpoznaj przedstawione w tekstach stanowiska ontologiczne. Dwa były tedy dla Platona – poza bóstwem – wieczne czynniki bytu: idee i materia Możliwe odpowiedzi: 1. hylemorfizm, 2. pluralizm, 3. dualizm, 4. atomizm. Cała przyroda składa się jedynie z mnogości atomów, czyli niepodzielnych cząstek Możliwe odpowiedzi: 1. hylemorfizm, 2. pluralizm, 3. dualizm, 4. atomizm. Każdy odrębny stan skupienia Empedokles miał za odrębny rodzaj materii (stan ognisty wydawał mu się wówczas stanem czwartym obok stałego, płynnego i gazowego). Owe cztery pierwotne rodzaje nazwał „korzeniami wszechrzeczy; potem utarła się nazwa „żywiołów” i „pierwiastków” Możliwe odpowiedzi: 1. hylemorfizm, 2. pluralizm, 3. dualizm, 4. atomizm. Materia nie istnieje samodzielnie, tak samo jak nie istnieją idee: wszystko to są abstrakcje. Naprawdę istnieją jedynie konkretne zespoły materii i formy Możliwe odpowiedzi: 1. hylemorfizm, 2. pluralizm, 3. dualizm, 4. atomizm.

Źródło cytatów: Władysław Tatarkiewicz, Historia filozofii, t. I, Warszawa 1997, s. 93 (cytat 1), 48 (cytat 2), 41 (cytat 3), 112 (cytat 4).

R1ERoTzESJ7Yr2

Ćwiczenie 5

Zaznacz wszystkie prawidłowe zakończenia zdania. Według Arystotelesa, każdy byt, który istnieje w przyrodzie… Możliwe odpowiedzi: 1. jest substancją złożoną z formy i przypadłości., 2. jest substancją złożoną z materii i formy., 3. jest jednostkowy., 4. jest złożony z dwu niezależnych od siebie substancji.

RCZcAY6lZubCw21

Ćwiczenie 6

Przyporządkuj przyczyny, które odnoszą się do posągu, poezji i ogrodu, do odpowiednich kategorii. 1. Przyczyna sprawcza odnosząca się do posagu: a. rzeźbiarz, b. poeta, c. ogrodnik. 2. Przyczyna sprawcza odnosząca się do poezji: a. rzeźbiarz, b. poeta, c. ogrodnik. 3. Przyczyna sprawcza odnosząca się do ogrodu: a. rzeźbiarz, b. poeta, c. ogrodnik. 4. Przyczyna materialna odnosząca się do posagu: a. brąz, b. papier i kartka, c. przestrzeń pod ogród. 5. Przyczyna materialna odnosząca się do poezji: a. brąz, b. papier i kartka, c. przestrzeń pod ogród. 6. Przyczyna materialna odnosząca się do ogrodu: a. brąz, b. papier i kartka, c. przestrzeń pod ogród. 7. Przyczyna formalna odnosząca się do posagu: a. projekt posągu, b. pomysł na wiersz, c. projekt ogrodu. 8. Przyczyna formalna odnosząca się do poezji: a. projekt posągu, b. pomysł na wiersz, c. projekt ogrodu. 9. Przyczyna formalna odnosząca się do ogrodu: a. projekt posągu, b. pomysł na wiersz, c. projekt ogrodu. 10. Przyczyna celowa odnosząca się do posagu: a. uświetnienie placu miejskiego, b. udział w konkursie poetyckim, c. wzrost roślin. 11. Przyczyna celowa odnosząca się do poezji: a. uświetnienie placu miejskiego, b. udział w konkursie poetyckim, c. wzrost roślin. 12. Przyczyna celowa odnosząca się do ogrodu: a. uświetnienie placu miejskiego, b. udział w konkursie poetyckim, c. wzrost roślin.

Ćwiczenie 7

Zapoznaj się z fragmentem Metafizyki Arystotelesa i odpowiedz na pytania.

Przeczytaj fragment Metafizyki Arystotelesa i odpowiedz na pytania.

Arystoteles Metafizyka
Jak już powiedzieliśmy, najbliższa materia i forma są jednym i tym samym, jedna potencjalnie, druga aktualnie, tak iż poszukiwanie przyczyny jedności potencji i aktu sprowadza się do pytania, w jaki sposób to, co jest jedno, jest jednym. Każda bowiem rzecz jest jakąś jednością i to, co jest potencjalne i to, co aktualne, są w pewien sposób jednym i tym samym. A zatem nie ma tutaj innej przyczyny jedności prócz czegoś, co powoduje ruch od potencji do aktu.
metafiz Źródło: Arystoteles, Metafizyka, tłum. Kazimierz Leśniak, Warszawa 1984, s. 217.

RKrJ649lMrPEp

1. Jaka jest relacja między formą a materią? (Uzupełnij) 2. Jak nazywa się zaprezentowane w tekście stanowisko? (Uzupełnij).

Zastanów się, czy mogą istnieć byty materialne pozbawione formy.

jedność / forma i materia istnieje nierozłącznie / materia i forma istnieją w każdym bycie jako jego potencjalność i aktualność;
hylemorfizm (hilemorfizm)

Ćwiczenie 8

Władysław Tatarkiewicz pisze w Historii filozofii, że u Arystotelesa substancja […] rozpadła się na formę i materię (Władysław Tatarkiewicz, Historia filozofii, t. I, Warszawa 1997, s. 111). Odwołując się do poglądów ontologicznych Arystotelesa, zdecyduj, czy w świetle powyższego cytatu można uznać go za zwolennika skrajnego dualizmu, jak np. dualizm Platona.

R1IdXTjaAW7FX

(Uzupełnij).

Czy według Arystotelesa forma i materia są od siebie w jakiś sposób zależne?

Nie, ponieważ forma i materia nie są rozumiane jako dwie niezależne formy bytu, z których składa się substancja. By odpowiedź została uznana za poprawną, musi się w niej znaleźć: (1) definicja substancji jako jednostkowego bytu, który jest niepodzielny; (2) omówienie pojęć materii i formy jako potencji oraz aktu; (3) wyjaśnienie na tym gruncie idei hylemorfizmu jako poglądu mówiącego, że materia i forma nie mogą istnieć niezależnie od siebie; (4) uznanie stanowiska Arystotelesa za dualizm umiarkowany i przeciwstawienie go dualizmowi skrajnemu, według którego dwa czynniki tworzące substancję są od siebie niezależne.

Gra edukacyjna

Dla nauczyciela

Sprawdź się