Sprawdź się
Wskaż, które stwierdzenie nie pasuje do opisu wartości centralnych.
- Są podstawą organizacji systemu społecznego oraz tożsamości kulturowej.
- Ich usunięcie prowadzi do rozbicia struktury społecznej.
- Ich usunięcie prowadzi do osłabienia, a nawet zaniku całej kultury.
- Mogą być dowolnie zmieniane w zależności od grupy sprawującej władzę.
Wskaż, jakie układy porządkują elementy należące do centrum kultury polskiej.
- układ wartości
- układ wytworów
- układ stanów psychospołecznych
- układ osób
Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Kultura narodowa jest przekazywana z pokolenia na pokolenie. | □ | □ |
| Centrum kultury kształtuje się na początku historii danego narodu lub społeczeństwa. | □ | □ |
| W historii polskiego społeczeństwa centrum kultury niejednokrotnie pełniło rolę systemu ideologicznego i w pewnym sensie zastępowało rząd. | □ | □ |
| Wartości rdzenne to inaczej wartości recesywne. | □ | □ |
Pogrupuj wartości i wytwory kulturowe.
miejsca pamięci narodowej, patriotyzm, rodzina, flaga, język ojczysty, honor, godło, ważne wydarzenia historyczne, poczucie wspólnoty, wolność
| wartości kulturowe | |
|---|---|
| wytwory kulturowe |
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Kultura narodowa jako płaszczyzna współczesnej myśli o obronności i konkurencyjności kraju. Cz. 2. Obraz kultury narodowejZidentyfikowane cechy kultury narodowej Polaków wskazują, że jest to społeczeństwo zdominowane następującymi zachowaniami i postawami:
uznawanie zależności od przełożonych i instytucji sprawujących władzę oraz unikanie wyrażania sprzeciwu w sposób bezpośredni;
skłonność do traktowania w sposób luźny związków z innymi ludźmi oraz wykazywanie szczególnego zainteresowania interesami własnymi i swojej rodziny, a w warunkach pracy dbałość o czas wolny od pracy, swobodę wyboru odpowiedniego stylu pracy, który daje satysfakcję;
wykazywanie przez mężczyzn postaw asertywności, twardości i nakierowania na sukces materialny kosztem skromności, czułości i troskliwości o jakość życia;
odczuwanie relatywnie silnego zagrożenia w obliczu sytuacji nowych, nieznanych lub niepewnych, które wyraża się stresem oraz potrzebami przewidywalności, które mogą być zaspokojone przez wszelkiego rodzaju prawa, przepisy, zwyczaje;
pielęgnowanie cnót związanych z przeszłością i teraźniejszością, a zwłaszcza: poszanowania tradycji, zachowania twarzy i wypełniania społecznych zobowiązań kosztem rozwijania cnót przynoszących korzyści w przyszłości, m.in. poprzez upór i oszczędności oraz kształtowanie relacji międzyludzkich opartych na prawości;
relatywnie niskim stopniem poczucia dumy narodowej, co skutkuje relatywnie niskim stopniem pomagania innym, samowzmacniania się i dbałości o własny wizerunek;
dominuje przekonanie, że czerpanie radości z życia i zabawy powinno być nadzorowane i ściśle regulowane normami społecznymi, a nie wynikać z podstawowych i naturalnych pragnień jednostki.
Zidentyfikowane wyżej typy kultur naszego społeczeństwa przenikają niżej wymienione specyficzne cechy narodowe, które są traktowane przez J. Tischnera raczej jako wady narodowe: melancholia, która żywi się własnym bólem, któremu podporządkowuje całe życie społeczne i polityczne; stosunkom z ludźmi zaczyna towarzyszyć subtelny rys masochizmu; myślenie o polskości w kategorii etniczności; polskość to więź kulturowa, a przesadne akcentowanie więzi etnicznej przeistacza się w prymitywny nacjonalizm; krąg
naszychjest określony uczuciowo; niezdolność przyznawania się do winy; podejrzliwość; w miejsce wiary, zaufania i wierności wchodzi nieufność i podejrzliwość; duch odwetu, który redukuje mądrość narodową; instynkt antypaństwowy, niechęć do świadomości obywatelskiej, chęć wyzyskiwania państwa dla własnych interesów; przedkładanie sprytu nad prawdy oczywiste; brak woli do uspołecznienia, do budowy wspólnoty; niecierpliwośćw rzeczach narodowych; wykorzystywanie idei solidarności przeciwko komuś; ewangeliczna solidarność bowiem zwraca się do wszystkich.Źródło: Marian Mroziewski, Kultura narodowa jako płaszczyzna współczesnej myśli o obronności i konkurencyjności kraju. Cz. 2. Obraz kultury narodowej, „Obronność. Zeszyty Naukowe” 2018, nr 1(25), s. 105.
Odnosząc się do tekstu, zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Centralne wartości kultury polskiej według J. Tischnera nie są pozbawione wad. | □ | □ |
| Jedną z ważniejszych wad centralnych wartości kultury polskiej jest pielęgnowanie tradycji. | □ | □ |
| Poczucie dumy narodowej nie należy do tych cech kultury polskiej, które Polacy szczególnie pielęgnują. | □ | □ |
| Polacy zawsze przełożą interesy państwa ponad swoje prywatne: to jedna z ważniejszych cech kultury polskiej. | □ | □ |
Materiał źródłowy do ćwiczeń 6–7.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Czy kultura francuska istnieje?Macron, jeszcze jako kandydat na prezydenta, zapytany, jak zamierza bronić kultury francuskiej przed inwazją obcych wpływów, odparł bez żenady
coś takiego jak kultura francuska nie istnieje, natomiast jest kultura we Francji.Młody prezydent opowiada się przeciw dominacji kultury narodowej we własnym kraju. Tak wyraźnie nie powiedział tego dotąd żaden z francuskich przywódców.
Uwielbiany przez pokolenia Polaków kraj dzielnych Gallów musi doprawdy przeżywać wielki kryzys narodowej tożsamości, skoro po takiej wypowiedzi, kwestionującej tradycyjnie najwyższą wartość każdego narodu, ów człowiek został bezapelacyjnym zwycięzcą wyborów we Francji. Jego opinię milcząco poparło ponad 60 proc. dorosłych Francuzów. Oto miara upadku ducha potomków Karola Młota i Joanny d’Arc.
Prezydent Macron swym wywiadem uraził nie tylko ponad 30 proc. tradycyjnie myślących rodaków, ale także wielotysięczne zastępy polskich inteligentów wychowanych na francuskiej literaturze, sztuce, piosence i zakochanych w owym… francuskim esprit. Zanik owego esprit sprawia, że społeczność traci instynkt samozachowawczy. Czyż nie widać, że nie tylko tradycyjna, ale nawet nowoczesna kultura francuska w żaden sposób nie koresponduje z dziedzictwem ludów muzułmańskich? Najwyraźniej Zachód zapomniał, że to naród buduje państwo, a nie odwrotnie – co podkreślał badacz kultur Feliks Koneczny.
Źródło: Janusz Ławrynowicz, Czy kultura francuska istnieje?, dostępny w internecie: 24kurier.pl [dostęp 4.11.2020 r.].