Sprawdź się
Do podanych fragmentów biogramów oraz ilustracji dopasuj postaci.
Stanął na czele krucjaty przeciwko albigensom w 1209 r. Po szybkim zdobyciu dwóch centrów opanowanych przez heretycką sektę został mianowany namiestnikiem hrabstwa Tuluzy, które w wyniku kolejnych podbojów przejął. Zginął, nie doczekawszy się zakończenia krucjaty, uderzony kamieniem z maszyny miotającej podczas oblężenia miasta Foix. Walki kontynuował jego syn Amalryk., Na jego terenie rozprzestrzeniała się herezja albigensów. Nie podejmował jednak żadnych działań zmierzających do powstrzymania jej rozwoju, prawdopodobnie sam był jej sympatykiem. Oskarżony o zabójstwo legata papieskiego, stał się celem świętej wojny. Został pozbawiony swoich włości i ekskomunikowany., Wspierał krucjatę przeciwko albigensom. Sam nie uczestniczył w wyprawach, ale pozwolił na to swoim wasalom. Po pokonaniu albigensów i podboju Langwedocji obszar ten wszedł w skład jego domeny.
| Biogram | Postać |
|---|---|
| Stanął na czele krucjaty przeciwko albigensom w 1209 r. Po szybkim zdobyciu dwóch centrów opanowanych przez heretycką sektę został mianowany namiestnikiem hrabstwa Tuluzy, które w wyniku kolejnych podbojów przejął. Zginął, nie doczekawszy się zakończenia krucjaty, uderzony kamieniem z maszyny miotającej podczas oblężenia miasta Foix. Walki kontynuował jego syn Amalryk. | |
| Na jego terenie rozprzestrzeniała się herezja albigensów. Nie podejmował jednak żadnych działań zmierzających do powstrzymania jej rozwoju, prawdopodobnie sam był jej sympatykiem. Oskarżony o zabójstwo legata papieskiego, stał się celem świętej wojny. Został pozbawiony swoich włości i ekskomunikowany. | |
| Wspierał krucjatę przeciwko albigensom. Sam nie uczestniczył w wyprawach, ale pozwolił na to swoim wasalom. Po pokonaniu albigensów i podboju Langwedocji obszar ten wszedł w skład jego domeny. |
2. Na jego terenie rozprzestrzeniała się herezja albigensów. Nie podejmował jednak żadnych działań zmierzających do powstrzymania jej rozwoju, prawdopodobnie sam był jej sympatykiem. Oskarżony o zabójstwo legata papieskiego, stał się celem świętej wojny. Został pozbawiony swoich włości i ekskomunikowany.
3. Wspierał krucjatę przeciwko albigensom. Sam nie uczestniczył w wyprawach, ale pozwolił na to swoim wasalom. Po pokonaniu albigensów i podboju Langwedocji obszar ten wszedł w skład jego domeny.
Dopasuj podane opisy do zamieszczonych niżej ilustracji.
Bitwa pod Muret z 1213 r., podczas której wojska Szymona de Montfort pokonały armię Piotra II Aragońskiego i jego wasali z Langwedocji.
Ogłoszenie zakończenia krucjat i przekazanie Langwedocji dowódcy w wyprawie przeciwko heretykom, Szymonowi de Montfort.
Papież Innocenty III wydaje bullę przeciwko albigensom i ogłasza krucjatę.
Dysputa między św. Dominikiem a albigensami, podczas której księgi obu stron zostały wrzucone do ognia celem dowiedzenia, które zawierają prawdziwe dogmaty wiary; katolickie dzieła nie spłonęły.
Proces inkwizycyjny i skazanie heretyków na spalenie.
2. Ogłoszenie zakończenia krucjat i przekazanie Langwedocji dowódcy w wyprawie przeciwko heretykom, Szymonowi de Montfort.
3. Wydanie bulli przeciwko albigensom i ogłoszenie krucjaty przez Papieża Innocentego III .
4. Dysputa między św. Dominikiem a albigensami, podczas której księgi obu stron zostały wrzucone do ognia celem dowiedzenia, które zawierają prawdziwe dogmaty wiary; katolickie dzieła nie spłonęły.
5. Proces inkwizycyjny i skazanie heretyków na spalenie.
{} 2. Potępieni zaś mają być wydani świeckim podestom [burmistrzom we Włoszech – przyp. K.S.S.] albo ich bajlifom [naczelnikom okręgu administracyjnego we Francji – przyp. K.S.S.] z odpowiednim poleceniem ukarania i po poprzednim pozbawieniu księży [kacerzy] ich godności, tak by dobra tych potępionych, jeśli byli świeckimi, uległy konfiskacie, jeżeli zaś duchownych, były przyłączone do kościołów […].
{} 3. Tych zaś, co do których istniałoby tylko podejrzenie – jeżeliby stosownie do stopnia podejrzenia i charakteru osoby nie wykazywali własnej niewinności odpowiednim oczyszczeniem się – należy mieczem klątwy dotknąć i wszystkim wiernym zakazać z nimi obcowania aż do należnego z ich strony zadośćuczynienia.
# 4. Trzecie, że żaden człowiek nie ma obowiązku dawania dziesięciny – w sposób obecnie praktykowany – Kościołowi, ale dziesięciny takie i ofiary prawem boskim powinny dostać się ludziom ubogim. Czwarte, że nie ma papieża ani nie było nigdy od czasów św. Piotra. Piąte, że ani biskupia, ani papieska klątwa nikogo nie obciąża, ale tylko tego [obciąża], kto jej uprzednio wyklęty przez Boga. […] Siódme, że w Kościele bożym powinien być tylko jeden stopień kapłaństwa, a każdy uczciwy człowiek jest kapłanem i ma prawo do głoszenia słowa bożego […].
{} 5. […] Jeżeli zaś pan świecki wezwany i napomniany przez Kościół zaniechałby oczyścić ziemię swą z tej kacerskiej obrzydliwości […] kajdanami klątwy niechaj będzie związany. I jeżeliby w przeciągu roku ze wzgardą odrzucił zadośćuczynienie, to należy o tym donieść najwyższemu kapłanowi [papieżowi], aby odtąd zwolnił wasalów od wierności wobec niego i polecił ziemię zająć katolikom […].
Przeanalizuj poniższy tekst i zaznacz w nim fragment niepasujący pod względem logicznym i tematycznym do całości. Uzasadnij odpowiedź.
{} 1. […] Obrzucamy klątwą i przeklinamy wszelką herezję odnoszącą się przeciw świętej, prawowiernej, katolickiej wierze […] potępiając wszystkich heretyków, jakimikolwiek imionami by ich określono.
{} 2. Potępieni zaś mają być wydani świeckim podestom [burmistrzom we Włoszech – przyp. red.] albo ich bajlifom [naczelnikom okręgu administracyjnego we Francji – przyp. red.] z odpowiednim poleceniem ukarania i po poprzednim pozbawieniu księży [kacerzy] ich godności, tak by dobra tych potępionych, jeśli byli świeckimi, uległy konfiskacie, jeżeli zaś duchownych, były przyłączone do kościołów […].
{} 3. Tych zaś, co do których istniałoby tylko podejrzenie – jeżeliby stosownie do stopnia podejrzenia i charakteru osoby nie wykazywali własnej niewinności odpowiednim oczyszczeniem się – należy mieczem klątwy dotknąć i wszystkim wiernym zakazać z nimi obcowania aż do należnego z ich strony zadośćuczynienia.
{#} 4. Trzecie, że żaden człowiek nie ma obowiązku dawania dziesięciny – w sposób obecnie praktykowany – Kościołowi, ale dziesięciny takie i ofiary prawem boskim powinny dostać się ludziom ubogim. Czwarte, że nie ma papieża ani nie było nigdy od czasów św. Piotra. Piąte, że ani biskupia, ani papieska klątwa nikogo nie obciąża, ale tylko tego [obciąża], kto jej uprzednio wyklęty przez Boga. […] Siódme, że w Kościele bożym powinien być tylko jeden stopień kapłaństwa, a każdy uczciwy człowiek jest kapłanem i ma prawo do głoszenia słowa bożego […].
{} 5. […] Jeżeli zaś pan świecki wezwany i napomniany przez Kościół zaniechałby oczyścić ziemię swą z tej kacerskiej obrzydliwości […] kajdanami klątwy niechaj będzie związany. I jeżeliby w przeciągu roku ze wzgardą odrzucił zadośćuczynienie, to należy o tym donieść najwyższemu kapłanowi [papieżowi], aby odtąd zwolnił wasalów od wierności wobec niego i polecił ziemię zająć katolikom […].
Wysłuchaj fragmentu relacji złożonej przez legata papieskiego Arnauda Amaury’ego do papieża Innocentego III, a następnie wykonaj polecenia.
Zapoznaj się z fragmentem relacji złożonej przez legata papieskiego Arnauda Amaury’ego do papieża Innocentego III, a następnie wykonaj polecenia.
Jak tylko wiadomość o tym cudzie [zdobyciu Béziers] się rozeszła, wszyscy się przerazili i szukając schronienia w górach i na obszarach, gdzie nie było żadnych dróg, porzucili oni wiele zamków i siedzib między Béziers i Carcassonne, mimo tego, że znajdowały się tam zapasy żywności i były dobrze uzbrojone [...]. Wiele z tych zamków było dobrze bronionych – głównie dzięki dogodnemu położeniu i liczbie obrońców – że nie miałyby one dużych problemów, by wytrzymać nasze natarcie przez długi okres czasu. Potem w święto św. Piotra [1 sierpnia] cała armia krzyżowców, prowadzona przez Boga i kierowana miłością ku niemu wyruszyła do Carcassonne, ludnego miasta, słynącego z powodu swojego położenia i bogactwa, oraz z tego, że mieszkało tam wielu niewiernych. Miasto zostało oblężone i następnego dnia rozpoczął się atak [...]. Chociaż było ono dobrze bronione przez fosę i mury obronne, nasi ludzie mimo zrzucanych na nich kamieni i strzał po niecałych dwóch godzinach wkroczyli na przedmieścia i spalili je [...]. Wprowadzono następnie maszyny oblężnicze i po ośmiu dniach reszta przedmieścia została zdobyta, po tym jak sami mieszkańcy podłożyli pod nie ogień.
Wrogowie następnie stłoczyli się w samym mieście. Ponieważ cierpieli oni z powodu braku żywności w większym stopniu niż spodziewaliśmy się tego, mieszkańcy zwrócili się do krzyżowców z propozycją, że poddadzą im miasto pod warunkiem, że ich życie zostanie oszczędzone i będą mogli opuścić Carcassonne w spokoju. Rozpoczęły się dyskusje po naszej stronie. Dowódcy stali na stanowisku, żeby pokazać wrogom miłosierdzie. Po pierwsze dlatego, że miasto wydawało się nie być łatwe do zdobycia [...], nawet mimo tego, że Bóg mógł z łatwością tego dokonać; po drugie obawialiśmy się, że kiedy miasto w końcu zostanie zdobyte, wszystko strawi ogień, jak to już się kilka razy zdarzyło w innych miejscach [...]. Dlatego przystaliśmy na warunki zaproponowane przez obrońców, po to aby miasto to przeszło w ręce katolików i po to, aby inne miasta i twierdze widząc naszą litość i mądrość zostały oczyszczone z herezji [...].
Zaznacz poprawne stwierdzenie.
- Relacja jest nacechowana emocjonalnie.
- Legat papieski w negatywny sposób wypowiada się o albigensach.
- Arnaud Amaury jest pod wrażeniem zdolności bojowych albigensów.
- Zwycięstwo w walce z heretykami legat przypisuje wyłącznie boskiej interwencji.
- Relacja ma charakter rzeczowy.
Dopasuj nazwy do odpowiednich elementów fotografii.
miasto, mury obronne, zamek
W twoje ręce trafiła kronika francuska z miniaturami autorstwa flamandzkiego iluminatora zwanego Mistrzem Godzinek Marszałka Boucicaut. Opisz poniższą miniaturę, przedstawiającą wygnanie katarów z Carcassonne w 1209 r.
Wyobraź sobie, że jako dominikanin, członek zakonu powołanego do zwalczania herezji, wędrujesz po całej Europie szlakiem heretyków. Posiłkując się mapą, określ, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.
Wyobraź sobie, że jako dominikanin, członek zakonu powołanego do zwalczania herezji, wędrujesz po całej Europie szlakiem heretyków. Określ, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Najwięcej czasu spędziłeś na terenie Państwa Kościelnego, wspomagając papieża w walce z herezjami, które pojawiły się na podległym mu obszarze. | □ | □ |
| Na duże skupiska heretyków natknąłeś się w krajach, które najpóźniej przyjęły chrzest. | □ | □ |
| Twój szlak prowadził głównie na tereny silnie zurbanizowane i najwięcej czasu spędziłeś w miastach. | □ | □ |
| W czasie swoich wędrówek miałeś okazję poznać kulturę muzułmańską. | □ | □ |
| Twoja podróż wiodła na tereny opanowane przez Normanów. | □ | □ |
Przeanalizuj poniższe postulaty formułowane przez jedną z grup heretyckich w średniowieczu, a następnie w poniższym tekście podkreśl na czerwono stwierdzenia nieprawdziwe.
1. Wspomniani heretycy […] mają swoich spowiedników, jednak zupełnie świeckich naczelników sekty.
2. Wierzą oni, że nie od papieża albo jakiego biskupa katolickiego, ale od samego Boga otrzymali władzę kazania słowa Bożego.
3. Uważają ich za zastępców apostołów Chrystusa i prawych następców.
4. Potępiają Kościół rzymski dlatego, ponieważ od czasu papieża Sylwestra przyjmował, dzierżył i pozyskiwał posiadłości. […]
8. Wierzą, że Błogosławiona Dziewica i inni święci w niebie tak są przepojeni radością, żę wcale nie mogą myśleć o nas. […]
17. Nie przyjmują pogrzebu kościelnego, lecz powiadają i wierzą, że można i powinno się wszędzie grzebać […], nie uważają cmentarza za bardziej świętego od pola […], ogrodu albo jakiejkolwiek ziemi. […]
19. Poświęconego kościoła nie uważają za bardziej święty niż jakikolwiek dom zwykły.
20. Ołtarza poświęconego nie poczytują za bardziej święty od kupy kamieni.
21‑29. Potępiają i odrzucają śpiew kościelny, grę na organach, twierdzą, że nie należy odmawiać żadnych modlitw, poza „Ojcze Nasz”, potępiają i odrzucają kult obrazów, całowanie relikwii, odpusty przełożonych kościelnych, pielgrzymki do grobów świętych, ekskomuniki.
30. Twierdzą, że ojciec święty i pan nasz papież, jakikolwiek był by w danym czasie, jest głową i źródłem wszystkich heretyków.
31. Twierdzą i wierzą, że my wszyscy jesteśmy heretykami.
32. Potępiają i odrzucają procesje w dni niedzielne […].
41. Nie uważają drzewa z krzyża świętego za bardziej święte […] od zwykłego drzewa. [...]
55‑62. Wody chrzcielnej nie uważają za bardziej świętą od innej, gdyż z jakiejkolwiek wody można otrzymać chrzest. To samo myślą w odniesieniu do błogosławieństwa […], soli, palm, popiołu, świec, bicia w dzwony, roku jubileuszowego, błogosławienia pokarmów
63. Potępiają i odrzucają wszelkie przysięgi, jakkolwiek prawdziwe i dokonane sądownie. […]
68. Potępiają i odrzucają cesarzy, królów, książąt, margrabiów, landgrafów, baronów […], przysiężnych, sędziów i ławników z powodu jakiegokolwiek wyroku śmierci wydanego nawet w sądzie sprawiedliwie.
69. Potępiają i odrzucają papieża, wysyłającego przeciw Saracenom i głoszącego wyprawę krzyżową przeciw jakimkolwiek poganom […].
Cytat za: Wiek V–XV w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, PWN, Warszawa 1997, s. 303–304.
czerwony
Heretycy zaczęli pojawiać się na początku XII w. Główne ich skupisko znajdowało się na terenie Europy Środkowo-Wschodniej, choć rozprzestrzenili się również we Włoszech i Francji. W większości zrywali oni z religią chrześcijańską. Podłożem wystąpień była niezgoda na bogactwo i niemoralny tryb życia duchowieństwa. Ich postulaty dotyczyły przede wszystkim spraw społeczno-administracyjnych. Zwolennicy tego ruchu występowali przeciwko całej hierarchii świeckiej i duchownej. Kwestionowali także doktrynę Kościoła i jego dogmaty. Herezja ta miała krótki żywot i w ciągu dwudziestu lat wszyscy jej zwolennicy zostali wytępieni. Duży udział miał w tym specjalny trybunał powołany przez Stolicę Apostolską.
Zapoznaj się z fragmentem opisującym zdobycie miasta Béziers, które należy do najbardziej krwawych epizodów wojen z albigensami. Przeformułuj tekst w taki sposób, w jaki mógłby on wyglądać, gdybyś był Odonem III, księciem Burgundii, walczącym przeciwko katarom i składającym relację królowi francuskiemu ze zdobycia miasta.
21 lipca 1209 10‑tysięczna armia krzyżowców podeszła pod niewielkie miasteczko Béziers nad rzeką Orb, zamieszkane zarówno przez katolików, jak i katarów oraz Żydów. Dzień wcześniej Rajmund Roger Trencavel, wicehrabia Carcassonne i Béziers, przekonał mieszczan, że powinni się bronić i wytrzymać kilka dni, zanim nadejdzie odsiecz. Tymczasem ani fortyfikacje miejskie, ani mieszkańcy nie byli przygotowani do oblężenia. Mury były stare, od dawna nienaprawiane, bramy miejskie ledwie trzymające się na zawiasach, a mieszkańcy od dawna nieszkoleni w rzemiośle wojennym.
Krzyżowcy oblegli miasto. Zażądali wydania katarów przebywających w mieście. Odmówiono im. Dowódcy zebrali się na naradę, by opracować szczegóły oblężenia, gdy tymczasem na moście nad rzeką pojawił się tłum mieszczan wywijających białymi flagami, strzelających z łuków i rzucających kamienie, wszystko do wtóru głośnych okrzyków mających sprowokować krzyżowców. Kilku rycerzy rzeczywiście ruszyło na most, ale szybko zostali odparci, zostawiając jednego zabitego, którego tłum poćwiartował i wrzucił do rzeki. To sprowokowało licznych, a spragnionych łupów ciurów obozowych. Zaczęli gromadzić się coraz liczniej przed wejściem na most, a pod wieczór zaatakowali i chociaż uzbrojeni byli w większości jedynie w noże i drewniane pałki, furia ich ataku była nadzwyczajna. Mieszczan na moście zatłuczono pałkami w kilka chwil, po czym nastąpił nieskoordynowany, przez nikogo niedowodzony szturm. Atakujący pięli się na mury i gołymi rękoma wyrywali kamienie z zaprawy. Pod uderzeniami drągów, siekier i zaimprowizowanych taranów ustąpiły bramy i rankiem 22 lipca żądny krwi tłum wdarł się do miasta.
W kościele wyrżnięto w pień 7000 ludzi, w tym mężczyzn, kobiety i dzieci, a nawet odprawiających mszę kapłanów. Podobnie było w kościele Saint‑Nazaire i w miejskiej synagodze. Na ulicach miasta zabito dalsze kilka tysięcy. Ludzi mordowano w domach, które po obrabowaniu podpalano. Dopiero w tym momencie wojsko zdecydowało się wkroczyć do akcji. Rycerstwo zajęło się głównie odbieraniem ciurom zrabowanych dóbr i przeszukiwaniem tych miejsc, które uszły uwagi pierwszej fali rabusiów. Tymczasem miasto płonęło coraz większym ogniem. Wkrótce hełmy i kolczugi zaczęły parzyć. Oślepieni dymem zdobywcy rzucili się do ucieczki w panice, tratując się nawzajem, zostawiając na pastwę płomieni tych mieszkańców Béziers, którzy przeżyli masakrę.
W czasie ucieczki z miasta runął do rzeki most miejski, grzebiąc kilkudziesięciu niedawnych rabusiów.
Na wieść o rzezi obrońców Béziers, część katarskich zamków poddała się bez walki.
Cytat za: artykuł Rzeź Béziers, Wikipedia.org.