Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

Ćwiczenie 1

RNai5BMIEEeTt1

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R10K071dm2W2t

R1386z6ZyMF3B1

Ćwiczenie 2

Ćwiczenie 3

Poniższa tabela przedstawia zawartość kofeiny w wybranych napojach.

Rodzaj napoju	Ilość kofeiny [ $\frac{mg}{100 ml}$ ]
Kawa mielona	85
Kawa rozpuszczalna	50
kawa bezkofeinowa	4
Herbata w torebkach	40
Herbata liściasta	8
Herbata czarna	40
Herbata zielona	14
Kakao	17
Napój energetyzujący	30‑55
Napój izotoniczny	16
Napój typu „cola”	10

Indeks górny Źródło: Wiśniewska‑Łowigus M., Drobig P., Zagrożenia związane ze spożywaniem kofeiny w ciąży, „Pielęgniarstwo Polskie” 2013, 1, 47, s. 28‑33. Indeks górny koniec

RzJgwCLZiu0g31

Ćwiczenie 4

Jednorazowa dawka śmiertelna kofeiny dla człowieka o masie 66 kg wynosi 10 g tej substancji. Oblicz, ile litrów napoju z kawy mielonej w krótkim przedziale czasu musiałby wypić ten człowiek, aby ilość kofeiny okazała się dla niego śmiertelna. Ilość kofeiny, zawarta w sporządzanym przez niego napoju z kawy mielonej, wynosi 85 mg/100 ${cm}^{3}$ . Wynik podaj z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.

R11WZ8vfjiHPU

RxQXJ4K4rh7dq

1 mg = 0,001 g

1 {cm}^{3} = 0,001 {dm}^{3}

85 mg kofeiny w 100 ${cm}^{3}$ napoju:

85 mg = 0,085 g

100 {cm}^{3} = 0,1 {dm}^{3}

Obliczamy ilość litrów napoju, jaka jest śmiertelna dla człowieka o masie 66 kg:

0,085 g kofeiny — 0,1 {dm}^{3}

10 g kofeiny — x

x = 11,76 {dm}^{3}

Aby taki człowiek o masie 66 kg przedawkował kofeinę, musiałby wypić 11,76 ${dm}^{3}$ kawy.

Ćwiczenie 5

Dawka śmiertelna nikotyny u człowieka wynosi 0,5‑1,0 $\frac{mg}{kg masy ciała}$ . Oblicz, ile papierosów w krótkim czasie musiałby wypalić człowiek o masie 100 kg, aby osiągnąć min. próg dawki śmiertelnej dla tej substancji. Załóż, że jeden papieros dostarcza 1 mg nikotyny do organizmu.

RhVIy8pUJzupZ

RSN8rx7A5GHkJ

W pierwszym kroku oblicz min. dawkę śmiertelną nikotyny dla osoby o masie $100 kg$ .

Obliczamy min. dawkę śmiertelną nikotyny dla osoby o masie $100 kg$ :

0,5 mg nikotyny — 1 kg masy ciała

x — 100 kg masy ciała

x = 50 mg = 0,05 g nikotyny

Obliczamy ilość wypalonych papierosów, jaka jest śmiertelna dla tego człowieka:

0,001 g nikotyny — 1 papieros

0,05 g nikotyny — y

y = 50 papierosów

Ćwiczenie 6

Jednym z napojów alkoholowych jest piwo. Zawartość objętościowa etanolu w piwie wynosi 5%. Oblicz, ile gramów czystego alkoholu etylowego zawiera puszka piwa o objętości 500 ${cm}^{3}$ . Gęstość etanolu wynosi 0,789 $\frac{g}{{cm}^{3}}$ .

R1DEdQy21Kyxl

R3lkU7SKhXPmp

Oblicz objętość, jaką zajmuje etanol w puszcze piwa:

V_{etanolu} = 25 {cm}^{3}

500 {cm}^{3} — 100 %

x — 5 %

x = 25 {cm}^{3}

Oblicz masę etanolu:

d = \frac{m}{V}

m = d \cdot V

m = 0,789 \frac{g}{{cm}^{3}} \cdot 25 {cm}^{3} = 19,725 g

Ćwiczenie 7

Dla dorosłego człowieka o masie 75 kg dawka śmiertelna czystego etanolu wynosi ok. 450 g. Oblicz, jaką objętość wódki, zawierającej 40% objętościowych alkoholu etylowego, musiałby wypić taki człowiek, aby osiągnąć dawkę śmiertelną. Gęstość etanolu wynosi 0,789 $\frac{g}{{cm}^{3}}$ . Wynik podaj z dokładnością do jednego miejsca po przecinku i w decymetrach sześciennych.

RtTg9PnhKO6Wg

R6jETpijZ4ApM

Wódka o objętości $1 l = 1 {dm}^{3} = 1000 {cm}^{3}$

1000 {cm}^{3} — 100 %

x — 40 %

x = 400 {cm}^{3}

Jest to ilość czystego etanolu w 1000 ${cm}^{3}$ wódki.

d_{etanolu} = 0,789 \frac{g}{{cm}^{3}}

V_{etanolu} = 400 {cm}^{3} w 1000 {cm}^{3} wódki

Oblicz masę etanolu:

d = \frac{m}{V}

m = d \cdot V

m = 0,789 \frac{g}{{cm}^{3}} \cdot 400 {cm}^{3} = 315,6 g

Dawka śmiertelna: 450 g

Oblicz objętość wódki dla dawki śmiertelnej – proporcja:

1000 {cm}^{3} wódki — 315,6 g etanolu

y — 450 g etanolu

y = \frac{450 g \cdot 1000 {cm}^{3}}{3315,6 g} = 1425,86 {cm}^{3} \approx 1,426 {dm}^{3} \approx 1,4 {dm}^{3}

Człowiek taki musiałby wypić 1,4 ${dm}^{3}$ wódki, aby przedawkować alkohol etylowy.

Ćwiczenie 8

W liściach herbaty, oprócz kofeiny, występuje również teofilina. Działa m.in. moczopędnie, rozszerza naczynia krwionośne i oskrzela, a także rozkurcza drogi żółciowe. Poniżej przedstawiono wzór strukturalny teofiliny.

Zaznacz i podaj nazwy wszystkich grup funkcyjnych we wzorze teofiliny.

W liściach herbaty, oprócz kofeiny, występuje również teofilina. Działa m.in. moczopędnie, rozszerza naczynia krwionośne i oskrzela, a także rozkurcza drogi żółciowe. Zapoznaj się z opisem wzoru strukturalnego teofiliny.

Podaj nazwy wszystkich grup funkcyjnych we wzorze teofiliny.

R1MSsnxt7rd9t

Ilustracja przedstawiająca wzór strukturalny teofiliny. Bicykliczny związek, w którym pierwszy pierścień stanowi atom azotu N1 związany z grupą

{CH}_{3}

oraz atomem węgla C2, związanym za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu. Atom C2 łączy się z atomem azotu N3 podstawionym grupą

{CH}_{3}

oraz związanym z atomem węgla C4 połączonym za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz z pierwszym atomem mostkowym, to jest węglem C5 związanym za pomocą wiązania podwójnego z drugim atomem mostkowym C6. Atom C6 łączy się z atomem N1 zamykając pierwszy pierścień. Drugi pierścień stanowi atom azotu N7 połączony z atomem wodoru oraz z atomem węgla C8, który to łączy się z atomem wodoru oraz za pomocą wiązania podwójnego z atomem N9. Atom N9 połączony jest z atomem mostkowym C6, zaś atom C6 wiązaniem podwójnym z atomem C5. Wiązanie pomiędzy atomem C5 i N7 zamyka drugi pierścień.

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1cgVXHFzp2mM

Film edukacyjny

Dla nauczyciela